Bộ máy mới hình thành, tổ chức đồng bộ
Thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, từ ngày 1/7/2025, xã Yên Bình được thành lập trên cơ sở hợp nhất 4 đơn vị hành chính: Đại Đồng, Tân Hương, Thịnh Hưng và thị trấn Yên Bình. Đây là đơn vị hành chính có quy mô lớn với diện tích tự nhiên 150,83 km², dân số gần 29.000 người, 7.581 hộ, gồm tám dân tộc cùng sinh sống (Kinh, Dao, Nùng, Cao Lan, Hà Nhì, H’Mông, Tày, Giáy).
Yên Bình có vị trí địa lý chiến lược, là đầu mối giao thương giữa vùng Trung du - miền núi phía bắc với Thủ đô Hà Nội; có hệ thống giao thông thuận lợi gồm quốc lộ 37, quốc lộ 70 và đường thủy trên hồ Thác Bà. Quỹ đất, hạ tầng kỹ thuật cơ bản cùng tiềm năng du lịch sinh thái là nền tảng quan trọng để phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, địa bàn rộng, dân cư phân tán, đời sống một bộ phận người dân còn khó khăn, an ninh trật tự tiềm ẩn phức tạp cũng là những thách thức không nhỏ với bộ máy mới.
Ngay sau khi thành lập, Đảng ủy xã Yên Bình đã tập trung củng cố tổ chức và phương thức điều hành. Chỉ trong hơn hai tháng đầu, xã đã ban hành 329 văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, kịp thời cụ thể hóa các chủ trương của cấp trên phù hợp thực tế địa phương. Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đại hội điểm của tỉnh Lào Cai được tổ chức thành công vào tháng 7/2025, đánh dấu bước khởi đầu quan trọng cho mô hình chính quyền mới.
Các cơ quan trong hệ thống chính trị nhanh chóng ổn định hoạt động. Hội đồng nhân dân xã đã tổ chức 3 kỳ họp (một kỳ thường kỳ, hai kỳ chuyên đề), ban hành 12 nghị quyết, trong đó nhiều nghị quyết về phát triển kinh tế, quy hoạch và giám sát hoạt động chính quyền mang tính khả thi cao. Ủy ban nhân dân xã cũng ban hành gần 1.000 văn bản điều hành, trong đó có Quyết định 446/QĐ-UBND ngày 13/8/2025 giao chỉ tiêu phát triển kinh tế-xã hội năm 2025 và Kế hoạch 43/KH-UBND ngày 14/8/2025 cho 6 tháng cuối năm.
Tổ chức bộ máy được kiện toàn theo hướng tinh gọn, rõ chức năng. Toàn xã có gần 500 cán bộ, công chức, viên chức và người lao động; trong đó 59 người làm việc trong khối chính quyền, 39 trong khối Đảng và đoàn thể, 28 tại Trung tâm Truyền thông-Văn hóa, còn lại là đội ngũ giáo viên các trường. Cán bộ chuyên môn được sắp xếp theo năng lực, trình độ đào tạo, phát huy sở trường trong từng lĩnh vực. Hai cán bộ cấp tỉnh được tăng cường về xã để hỗ trợ công tác văn hóa-xã hội.
Bộ máy mới không chỉ ổn định về nhân sự mà còn được trang bị hệ thống cơ sở vật chất, công nghệ thông tin tương đối đồng bộ. Trụ sở làm việc của Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể được bố trí lại hợp lý trên cơ sở kế thừa cơ sở vật chất huyện cũ. Mạng LAN, đường truyền dữ liệu chuyên dùng tốc độ cao, hệ thống tường lửa, phần mềm chống mã độc và giao ban điện tử được triển khai tại các phòng làm việc. 100% cán bộ được cấp chứng thư số, chữ ký số phục vụ điều hành văn bản điện tử.
Trung tâm phục vụ hành chính công xã Yên Bình đi vào hoạt động với 13 cán bộ, công chức. Đến ngày 12/9/2025, tổng số hồ sơ tiếp nhận đạt 1.762 hồ sơ, trong đó 95,9% thực hiện trực tuyến. Tỷ lệ giải quyết đúng hạn trên 99%, chỉ còn năm hồ sơ trễ hạn. Kết quả này thể hiện bước thích ứng nhanh chóng của chính quyền cơ sở với mô hình quản trị hiện đại, lấy người dân làm trung tâm phục vụ.
Hiệu quả từ thực tiễn khi chính quyền hai cấp đi vào thực chất
Từ thực tiễn điều hành, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Yên Bình Nguyễn Duy Khiêm cho biết, việc vận hành mô hình chính quyền hai cấp đã mang lại thay đổi căn bản trong phương thức quản lý và quan hệ giữa chính quyền với người dân. Trước đây, người dân và doanh nghiệp thường phải qua nhiều tầng nấc hành chính; nay, nhờ tinh gọn đầu mối, quy trình xử lý trở nên nhanh hơn, rõ trách nhiệm hơn.
Ông Khiêm cho rằng, yếu tố quan trọng nhất giúp bộ máy vận hành hiệu quả chính là hệ thống thôn, tổ dân phố. “Thôn, bản không phải là cấp hành chính, nhưng lại là mắt xích không thể thiếu trong triển khai chính sách đến người dân,” ông nói. Với 35 thôn, tổ dân phố, đội ngũ bí thư chi bộ và trưởng thôn tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong công tác dân vận, tuyên truyền và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị.
Trong các tình huống khẩn cấp như phòng chống thiên tai, dịch bệnh, hay triển khai chính sách an sinh, lực lượng ở thôn, bản luôn là tuyến đầu, giúp chính quyền xã thực hiện nhanh và hiệu quả. Chính quyền xã khi xuống cơ sở đều phải thông qua bí thư, trưởng thôn - những người “bám địa bàn, nắm dân tình và có tiếng nói uy tín”.
Đối với cộng đồng doanh nghiệp, mô hình mới được đánh giá là thuận lợi hơn. Các doanh nghiệp trên địa bàn khi tham gia buổi gặp mặt nhân Ngày Doanh nhân Việt Nam đều cho rằng việc rút gọn đầu mối hành chính giúp họ tiết kiệm thời gian và chi phí. Chính quyền xã giờ là “địa chỉ duy nhất” để họ làm việc, góp phần tăng tính minh bạch và hiệu quả.
Với đội ngũ cán bộ, công chức, khối lượng công việc sau sáp nhập tăng lên đáng kể, nhưng nhìn chung, đa số đã nhanh chóng thích nghi. Ông Khiêm nhận xét: “Cán bộ bây giờ đều được đào tạo bài bản, không còn là thời phải cầm tay chỉ việc. Trong bối cảnh mới, mỗi cán bộ cần chủ động học hỏi trau dồi và nâng cao năng lực để đáp ứng yêu cầu và thích ứng với công việc”. Cách tiếp cận này đang giúp bộ máy mới vận hành theo hướng chuyên nghiệp, kỷ luật và trách nhiệm cao hơn.
Tuy nhiên, cũng còn không ít khó khăn. Cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc ở nhiều bộ phận đã xuống cấp, thiếu đồng bộ; một số cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu chuyên môn sâu trong lĩnh vực đất đai, quy hoạch, công nghệ thông tin. Khối lượng báo cáo, giấy tờ, thống kê từ cấp trên vẫn nhiều, tạo áp lực lớn cho cơ sở.
Ông Khiêm thẳng thắn chia sẻ, chỉ một yêu cầu báo cáo đơn giản từ cấp trên cũng có thể khiến “99 con người ở cấp xã phải làm việc cùng một lúc” để phục vụ cho báo cáo đó một cách thủ công, gây lãng phí thời gian và nguồn lực. Vì vậy, ông cho rằng, chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà là yêu cầu cấp thiết để “giải phóng năng lượng cho cơ sở, giúp chính quyền có thời gian tập trung cho những vấn đề chiến lược”.
Tư duy quản trị mới
Sau giai đoạn ổn định tổ chức, Yên Bình đang chuyển mạnh từ mô hình hành chính quản lý sang tư duy “quản trị mục tiêu”. Đây cũng là nội dung trọng tâm được ông Nguyễn Duy Khiêm nhiều lần nhấn mạnh: Chính quyền cơ sở không thể chỉ dừng ở việc thực thi mệnh lệnh hành chính, mà phải biết xác định và theo đuổi các mục tiêu phát triển cụ thể.
Đại hội Đảng bộ xã Yên Bình lần thứ I đã đặt ra mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số, thu ngân sách đạt 550 tỷ đồng vào năm 2030. Để hiện thực hóa, xã đang tập trung hoàn thiện cơ chế quản lý, khuyến khích phát triển sản xuất, dịch vụ, du lịch và khai thác lợi thế địa phương. Theo ông Khiêm, “chính quyền kiến tạo không chỉ nói bằng khẩu hiệu, mà phải được thể hiện bằng hành động, bằng những nghị quyết, chương trình cụ thể gắn với từng mục tiêu”.
Chúng tôi không chỉ quản lý nhà nước, mà phải học cách quản trị mục tiêu, làm sao để mỗi chính sách khi ban hành đều hướng đến người dân, doanh nghiệp và sự phát triển của địa phương.
Tư duy “quản trị mục tiêu” đang lan tỏa trong đội ngũ cán bộ. Mỗi công chức được giao rõ việc, chịu trách nhiệm với kết quả đầu ra thay vì chỉ hoàn thành quy trình. Chính điều này tạo nên tinh thần làm việc chủ động, sáng tạo, giảm tính hành chính thuần túy.
Cùng với đó, chuyển đổi số được coi là “chìa khóa” mở đường cho quản trị hiện đại. Yên Bình đã hoàn thành cấp chữ ký số, chứng thư số cho toàn bộ cán bộ, triển khai hệ thống văn bản điện tử, giao ban trực tuyến, kết nối đường truyền dữ liệu chuyên dùng tốc độ cao. Hồ sơ thủ tục hành chính trực tuyến đạt gần 96% là minh chứng rõ nét cho bước tiến của chính quyền điện tử cấp xã.
Để duy trì đà đổi mới, xã kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh quan tâm đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ, trang thiết bị tại Trung tâm phục vụ hành chính công; đề nghị Sở Nội vụ bổ sung công chức chuyên sâu về công nghệ thông tin, đất đai, quy hoạch; đồng thời đề nghị Tỉnh ủy sớm ban hành các quy định, hướng dẫn cụ thể về công tác kiểm tra, giám sát trong mô hình chính quyền hai cấp, bảo đảm tính thống nhất giữa các cấp.
Nhìn lại chặng đường hơn ba tháng, có thể thấy Yên Bình đã bước đầu tạo nền tảng cho mô hình chính quyền hai cấp vận hành hiệu quả. Bộ máy tổ chức gọn nhẹ, nhân sự được sắp xếp hợp lý, hạ tầng công nghệ được đầu tư, và quan trọng hơn, tư duy lãnh đạo, quản lý đang chuyển biến rõ nét.
“Chúng tôi không chỉ quản lý nhà nước, mà phải học cách quản trị mục tiêu, làm sao để mỗi chính sách khi ban hành đều hướng đến người dân, doanh nghiệp và sự phát triển của địa phương”, Chủ tịch xã Yên Bình Nguyễn Duy Khiêm khẳng định.
Từ thực tiễn Yên Bình có thể khẳng định, mô hình chính quyền hai cấp không chỉ là sự thay đổi về tổ chức hành chính, mà còn là bước chuyển về tư duy quản trị ở cơ sở - nơi mỗi cán bộ, công chức đang được đặt trong một cơ chế làm việc mới, minh bạch và hiệu quả hơn. Bộ máy tinh gọn, công nghệ số và quản trị mục tiêu đang mở ra hướng đi mới cho chính quyền cơ sở, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, phục vụ và kiến tạo phát triển.
