Bảo đảm cho thị trường tài sản mã hóa minh bạch, an toàn, hiệu quả

Sáng 6/11, báo Tiền Phong phối hợp Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tổ chức Tọa đàm “Tài sản mã hóa: Từ vùng xám đến thí điểm – Giải pháp đảm bảo minh bạch, an toàn, hiệu quả”.

Thực tế, thị trường tài sản mã hóa ở Việt Nam trong thời gian qua phát triển với tốc độ nhanh chóng. Việt Nam được xếp vào nhóm 3 quốc gia hàng đầu thế giới, với quy mô ước tính hơn 220 tỷ USD giá trị tài sản mã hóa và khoảng 20 triệu người sở hữu.

Tuy nhiên, tài sản mã hóa đã có một thời gian dài trong "vùng xám" pháp lý, điều này khiến nhiều dự án tài sản mã hóa đã bị lợi dụng thành công cụ lừa đảo, từ huy động vốn đa cấp trá hình, sàn đầu tư ảo đến mô hình "token hóa bất động sản" không có thật.

Chỉ 5 năm qua, hàng trăm nghìn nhà đầu tư Việt Nam đã mất hàng chục nghìn tỷ đồng từ các vụ lừa đảo; điển hình như các vụ Antex, Ifan, Pincoin, Sky Mining, Coolcat, Lion Group...

Số liệu của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, cho thấy chỉ tính riêng từ đầu năm 2025 đến nay, đã phát hiện gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng, gây thiệt hại hơn 1.660 tỷ đồng. Trong đó, riêng các hoạt động liên quan giao dịch tiền ảo, tiền mã hóa lên tới hơn 1.500 kênh, hội nhóm.

Tổng Biên tập báo Tiền Phong Phùng Công Sưởng nhìn nhận, Việt Nam đang chứng kiến một làn sóng bùng nổ của nền kinh tế số, nơi giá trị không chỉ được tạo ra từ hàng hóa hữu hình, mà còn từ dữ liệu, thuật toán và niềm tin số. Việt Nam đang đứng trước một thị trường mới đầy tiềm năng, nơi công nghệ blockchain, token hóa và các nền tảng tài chính phi tập trung (DeFi) có thể mở ra cơ hội đổi mới trong tài chính, công nghệ, logistics, quản trị dữ liệu công…

Nghị quyết số 05/2025 của Chính phủ về thí điểm tài sản mã hóa ra đời đánh dấu bước ngoặt lịch sử, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia trong khu vực và trên thế giới chủ động quản lý và thử nghiệm tài sản số trên nền tảng blockchain. Đây là bước đi tiên phong, thể hiện bản lĩnh và tầm nhìn dài hạn của Việt Nam trong việc nắm bắt xu thế tất yếu của kinh tế số toàn cầu, đồng thời đặt nền móng cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo minh bạch, an toàn và hiệu quả.

Tại tọa đàm, các đại biểu đến từ các bộ, ngành, chuyên gia và doanh nghiệp đã cùng nhau làm sáng tỏ những cơ hội, rủi ro và hướng đi cụ thể cho Việt Nam trong hành trình xây dựng nền kinh tế số; để tài sản mã hóa thực sự trở thành kênh huy động vốn hợp pháp, an toàn, minh bạch, hiệu quả với doanh nghiệp; phát huy nguồn lực của xã hội, đồng thời tránh lặp lại những hệ lụy từ sự thiếu hiểu biết và đầu cơ tài chính từng khiến nhiều người mất tiền, mất niềm tin.

Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng, thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam có nhiều cơ hội bứt phá.

“Chúng tôi cũng kỳ vọng rằng, khi có những doanh nghiệp đầu tiên được cấp phép thì chúng ta sẽ có bức tranh tổng thể của thị trường chính xác hơn, và đồng thời cũng có cơ hội kêu gọi huy động nguồn lực từ bên ngoài – từ các bạn trẻ đang là những kỹ sư công nghệ giỏi – quay trở về Việt Nam để cùng các doanh nghiệp Việt Nam và cùng Chính phủ xây dựng hệ thống công nghệ thông tin, blockchain cho Việt Nam”, ông Tô Trần Hòa nêu rõ.

Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu khẳng định Việt Nam đang bước vào một giai đoạn mới của kinh tế số và Nghị quyết số 05/2025 về tài sản mã hóa là một bước tiến lịch sử trong cơ chế quản lý tài chính của Việt Nam, mở ra nhiều cơ hội lớn.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV nhận định, triết lý cốt lõi của Nghị quyết 05/2025 là “quản lý để phát triển, chứ không phải để ngăn cấm”. Việt Nam chọn hướng vừa kiến tạo, vừa kiểm soát rủi ro, tập trung vào tài sản mã hóa (tokenized asset) - một phần của tài sản số.

Thống kê cho thấy, Việt Nam hiện có khoảng 21 triệu nhà đầu tư tài sản mã hóa, với doanh số quay vòng vượt 200 tỷ USD - con số khổng lồ so với quy mô nền kinh tế. Dù vậy, dòng tiền này vẫn chưa được quản lý và định hướng rõ ràng, trong khi Việt Nam cần khoảng 300 tỷ USD mỗi năm cho đầu tư phát triển.

Đáng chú ý, Việt Nam thường xuyên nằm trong top 3-4 thế giới về tỷ lệ người tham gia thị trường tài sản mã hóa (khoảng 21% dân số), chỉ sau Hàn Quốc.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) đánh giá, Việt Nam đang đi nhanh và đáp ứng đúng theo hướng “quản lý để phát triển”.

Nghị quyết 05/2025 của Chính phủ đã mở ra một chương mới, lần đầu tiên tài sản mã hóa được định danh và được thí điểm trong khuôn khổ pháp lý chính thức. “Đây là một bước đi mang tính nền tảng, thể hiện tư duy tiên phong của Chính phủ trong việc nắm bắt xu thế của nền kinh tế số, đồng thời bảo đảm nguyên tắc kiểm soát rủi ro, bảo vệ lợi ích quốc gia và quyền lợi của nhà đầu tư”, ông Phan Đức Trung cho biết.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các quốc gia đi trước đều có cách tiếp cận rất linh hoạt. Trung Quốc, từ năm 2019, đã coi phát triển tài sản số là một phần trong chiến lược kinh tế quốc gia. Các khu thử nghiệm đổi mới sáng tạo được thiết lập để vừa quản lý, vừa khuyến khích sáng tạo. Singapore thì tạo ra “sandbox” – vùng thử nghiệm pháp lý cho doanh nghiệp thử mô hình mới trong điều kiện kiểm soát rủi ro. Thái Lan hay Liên minh châu Âu cũng đã ban hành các khung pháp lý cho tài sản mã hóa, coi đây là trụ cột mới trong nền kinh tế số.

Các đại biểu nhất trí với nhận định, điều quan trọng nhất của thị trường tài sản mã hóa bây giờ chính là nguồn nhân lực do đây là lĩnh vực đòi hỏi sự kết hợp giữa hiểu biết về tài chính, công nghệ và pháp lý. Các ngân hàng, tổ chức tài chính, doanh nghiệp và cả cơ quan quản lý cần đầu tư mạnh cho đào tạo cán bộ, người lao động, những người hiểu công nghệ, nắm luật và có tư duy đổi mới.

Đồng quan điểm trên, ông Lê Bảo Nguyên, Phó Tổng Giám đốc SSI Digital chia sẻ về hành trình chuẩn bị của doanh nghiệp trong tham gia hệ sinh thái tài sản mã hóa trong khi Việt Nam hứa hẹn là thị trường lớn, được các nền tảng quốc tế đánh giá cao nhưng vẫn cần một hành lang pháp lý cởi mở để thúc đẩy sáng tạo, đồng thời biến Việt Nam thành "cửa ngõ" phát triển hạ tầng tài sản số toàn cầu.