Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, hiệu quả bước đầu
Từ ngày 1/7/2025, ngành công thương chính thức triển khai việc phân cấp, phân quyền với quy mô lớn: 208/401 nhiệm vụ, quyền hạn (tương đương 52%) được chuyển giao từ Trung ương về địa phương. Trong đó, có 26 nhiệm vụ do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phân cấp cho tỉnh; 182 nhiệm vụ từ các bộ, ngành và Bộ Công thương. Ngoài ra, 37 nhiệm vụ được điều chỉnh thẩm quyền giữa các cấp huyện, xã, cùng 7 nhiệm vụ từ cấp huyện chuyển lên cấp tỉnh.
Trong bối cảnh đó, bộ máy địa phương, nhất là cấp xã, phường còn gặp nhiều hạn chế: nhân sự được điều chuyển từ ngành khác, kinh nghiệm chưa nhiều; khối lượng công việc lớn, tính chất phức tạp hơn, lại chủ yếu thực hiện trên môi trường số. Không ít cán bộ còn bỡ ngỡ, lúng túng trước những nhiệm vụ hoàn toàn mới.
Trước thực tiễn này, Bộ Công thương đã quyết định cử cán bộ lãnh đạo, quản lý trực tiếp về địa phương. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, “điều cấp thiết là phải biết rõ tình hình thực tế tại địa phương, khó khăn ở đâu để kịp thời tháo gỡ, không để ách tắc, trì trệ”.
Theo đó, nhiệm vụ trọng tâm mà chủ trương đưa cán bộ về địa phương hướng đến những mục tiêu trước mắt đó là: Nắm bắt thực tế tại Sở công thương, Chi cục Quản lý thị trường, đến tận xã, phường, đặc khu, đặc biệt là tình hình nhân sự sau khi phân cấp; Tiếp nhận và giải đáp thắc mắc của địa phương, tháo gỡ những vướng mắc cụ thể ngay tại chỗ; Chuyển tải kịp thời những vấn đề vượt thẩm quyền lên Bộ để có trả lời chính thức, chi tiết chỉ trong vòng nửa ngày đến một ngày; Từ thực tiễn, phát hiện lỗ hổng của cơ chế, văn bản, tổ chức bộ máy, từ đó kiến nghị sửa đổi, bổ sung.
Trên thực tế, các cán bộ biệt phái đã nhanh chóng triển khai công việc theo hướng vừa trực tiếp hướng dẫn nhiệm vụ, vừa thiết lập kênh thông tin hai chiều. Không chỉ làm việc với Sở, nhiều đoàn đã xuống tận xã, phường để khảo sát, tập huấn, “cầm tay chỉ việc” cho cán bộ cơ sở.
Nhiều địa phương đã đưa ra hàng chục câu hỏi, có nơi lên tới 52 vấn đề. Tất cả được tổng hợp gửi lên nhóm chung gồm 34 cán bộ của Bộ tại các tỉnh. Ngay sau đó, các cục, vụ chuyên môn trả lời bằng văn bản cụ thể, giúp địa phương có căn cứ triển khai. Trường hợp còn vướng, cán bộ biệt phái lại kết nối để tổ chức “tập huấn mini” trực tuyến, giải đáp trực quan.
Hằng tuần, 34 cán bộ công tác địa phương gửi báo cáo tổng hợp tình hình, đề xuất giải pháp về Bộ. Trên cơ sở đó, Bộ Công thương đã kịp thời tổ chức nhiều buổi tập huấn chuyên sâu cho địa phương về quản lý thị trường, xuất nhập khẩu, thương mại điện tử, kinh tế số, xúc tiến thương mại, cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng. Đồng thời, thiết lập đường dây nóng để tiếp nhận và xử lý phản ánh ngay khi phát sinh.
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 7/8/2025, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết: “Khó khăn lớn nhất hiện nay chính là nguồn lực cán bộ địa phương còn hạn chế. Mô hình chính quyền 2 cấp đã vận hành thông suốt, nhưng đây là mô hình mới, chưa có tiền lệ, nên giai đoạn đầu khó tránh khỏi lúng túng”.
Bộ trưởng đề nghị đầu tư đồng bộ cả “phần cứng” (thiết bị, công nghệ) và “phần mềm” (bộ máy, con người), trong đó trọng tâm là nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ địa phương.
Địa phương đánh giá cao chủ trương
Thực tiễn triển khai đã nhận được sự ghi nhận tích cực từ địa phương. Giám đốc Sở Công thương tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Thanh Mân cho biết, nhờ sự hỗ trợ trực tiếp của cán bộ Công thương, Sở đã tổ chức được 3 hội nghị trực tuyến kết nối đến xã, phường, đồng thời biên soạn Sổ tay điện tử để hướng dẫn cán bộ cơ sở chủ động tháo gỡ khó khăn tương tự.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền cũng đánh giá cao sự đồng hành của Bộ Công thương: “Việc cử cán bộ về sát cánh cùng địa phương ngay từ những ngày đầu triển khai mô hình chính quyền 2 cấp đã giúp địa phương kịp thời xử lý vướng mắc, phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn”.
Theo đó, chủ trương đưa cán bộ về địa phương không chỉ là giải pháp kỹ thuật trong quá trình phân cấp, mà còn thể hiện rõ tinh thần “bám cơ sở, sát thực tiễn”, đúng định hướng chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại cuộc họp Bộ Chính trị, Ban Bí thư hồi tháng 7/2025: "Các công việc theo thẩm quyền của 2 cấp (tỉnh, xã) phải được thực hiện thông suốt, không để chậm trễ, không để sót việc, mục tiêu xuyên suốt là phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn”.
Chính nhờ sự chủ động, quyết liệt của Bộ Công thương, các địa phương đã có “địa chỉ tin cậy” để tháo gỡ kịp thời khó khăn; Trung ương cũng nắm bắt thực tiễn nhanh hơn, chính xác hơn, qua đó hoàn thiện thể chế, chính sách.
Dù mới triển khai trong thời gian ngắn, nhưng việc cử cán bộ của Bộ Công thương về công tác tại địa phương đã chứng minh hiệu quả bước đầu rõ nét: tăng tính chủ động, tạo sự kết nối thông suốt, giảm áp lực cho cán bộ cơ sở, phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn.
Đây là một bước đi thể hiện tư duy đổi mới, bám sát chỉ đạo của Đảng, Nhà nước trong tiến trình tinh gọn bộ máy, phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm giải trình. Quan trọng hơn, nó khẳng định vai trò tiên phong của Bộ Công thương trong việc đưa chính sách đi vào thực tiễn – nơi người dân và doanh nghiệp đang chờ đợi sự hỗ trợ thiết thực nhất.
