Giáo dục kỹ năng công dân số cho học sinh
Phó Cục trưởng Khoa học, Công nghệ và Thông tin (Bộ Giáo dục và Đào tạo) Tô Hồng Nam khẳng định: Chuyển đổi số là mũi nhọn đột phá của ngành giáo dục. Từ năm 2017 đến nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai đồng bộ nhiều đề án lớn, từng bước hình thành hệ sinh thái giáo dục số, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và tạo điều kiện học tập suốt đời cho mọi người dân.
Từ năm 2018, cơ sở dữ liệu toàn ngành được xây dựng và đưa vào khai thác, số hóa thông tin của 50 nghìn cơ sở giáo dục, hơn 27 triệu hồ sơ học sinh, hơn 1,7 triệu hồ sơ giáo viên, hơn 115 nghìn hồ sơ cán bộ quản lý và người lao động, đồng thời kết nối, định danh cho cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với khoảng 24,3 triệu hồ sơ công dân là giáo viên, học sinh.
Từ năm 2018, cơ sở dữ liệu toàn ngành được xây dựng và đưa vào khai thác, số hóa thông tin của 50 nghìn cơ sở giáo dục, hơn 27 triệu hồ sơ học sinh, hơn 1,7 triệu hồ sơ giáo viên, hơn 115 nghìn hồ sơ cán bộ quản lý và người lao động, đồng thời kết nối, định danh cho cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với khoảng 24,3 triệu hồ sơ công dân là giáo viên, học sinh.
Tiếp đó, năm 2022, Bộ tiếp tục xây dựng và triển khai cơ sở dữ liệu giáo dục đại học, số hóa 470 cơ sở đào tạo với hơn 177 nghìn hồ sơ cán bộ, giảng viên, người lao động; hơn 4 triệu hồ sơ người học; 34 nghìn chương trình đào tạo; 9.000 thông tin ngành đào tạo; 44 nghìn nhiệm vụ khoa học, công nghệ và hơn 117 nghìn bài báo công bố trong nước.
Cùng với đó, Bộ đã thí điểm thành công học bạ số đối với bậc tiểu học, THCS, THPT ở nhiều địa phương, dự kiến triển khai chính thức từ năm học 2025-2026; xây dựng hệ thống khóa học trực tuyến mở đại trà ở bậc đại học cũng như duy trì kho học liệu số dùng chung miễn phí ở bậc phổ thông với gần 10 nghìn bài giảng e-learning, 2.000 video bài giảng, 200 đầu sách giáo khoa và khoảng 35 nghìn câu hỏi trắc nghiệm, phục vụ nhu cầu học tập rộng rãi của học sinh, sinh viên.
Từ góc độ địa phương, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh Trương Hải Thanh cho biết: Trong kỷ nguyên số, học sinh không chỉ là người học mà đã trở thành một công dân số, chủ thể trực tiếp tham gia, tương tác và tác động trong môi trường mạng. Từ yêu cầu đó, ngành giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh xác định giáo dục kỹ năng công dân số cho học sinh ngay từ bậc tiểu học không chỉ là nhiệm vụ cần thiết trước mắt mà còn là định hướng chiến lược lâu dài nhằm hình thành thế hệ học sinh chủ động, bản lĩnh, nhân văn và an toàn trong thế giới số. Từ năm học 2025-2026, tất cả các trường tiểu học trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh mở rộng gồm cả ba địa phương sáp nhập sẽ đồng loạt đưa nội dung giáo dục kỹ năng công dân số vào chương trình dạy học chính khóa và ngoại khóa. Ngành giáo dục sẽ xây dựng khung chương trình chung toàn vùng theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đồng thời bổ sung nội dung phù hợp với đặc thù từng địa phương...
Phân định rõ mục tiêu chuyển đổi số ở từng bậc học
Tại Đại học Bách khoa Hà Nội, các chuyên gia cho rằng chuyển đổi số chỉ thật sự thành công khi mỗi người học được trang bị đầy đủ kỹ năng số và nhận thức đúng đắn về an toàn thông tin.
Giám đốc Trung tâm Công nghệ và giải pháp chuyển đổi số trong giáo dục, Trường Công nghệ thông tin và Truyền thông (Đại học Bách khoa Hà Nội) nhấn mạnh: Công nghệ số được kỳ vọng xóa nhòa khoảng cách phát triển, nhưng điều này chỉ trở thành hiện thực khi người học được trang bị đầy đủ kỹ năng số.
Một trong những mô hình nổi bật được đề xuất là e-learning MOOC, hướng tới việc cung cấp các khóa học trực tuyến mở, cho phép số lượng người học không giới hạn, truy cập thuận tiện bằng các thiết bị phổ biến, chủ động học tập mọi lúc, mọi nơi. Nền tảng này còn hỗ trợ theo dõi, đánh giá quá trình học tập của từng học viên, qua đó góp phần hình thành xã hội học tập trong kỷ nguyên số.
Để tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số trong giáo dục, Thứ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh cần tập trung vào một nhiệm vụ lớn. Trước hết, cần nâng cao nhận thức, tạo đột phá trong tư duy đổi mới, gắn chuyển đổi số với phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Cùng với đó là đổi mới phương thức lãnh đạo, quản lý, từng bước chuyển từ mô hình “truyền thống” sang quản trị số dựa trên cơ sở dữ liệu. Ngành giáo dục sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong hoạt động của các cơ quan quản lý giáo dục và cơ sở giáo dục; đồng thời rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách thúc đẩy khoa học, công nghệ và chuyển đổi số.
Cùng với đó là phát triển hạ tầng và nền tảng số hiện đại, đồng bộ, an toàn; xây dựng kho học liệu số, nền tảng học tập trực tuyến, thúc đẩy các mô hình học tập linh hoạt, học tập mở, học tập trực tuyến. Nhiệm vụ trọng tâm khác là đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, giảng viên. Ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn để cá nhân hóa quá trình học tập, đánh giá kết quả học tập.
