Tình hình và thủ đoạn lừa đảo, “bắt cóc online”
Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, thông tin từ Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, gần đây, tại một số tỉnh/thành phố: Hà Nội, Quảng Ninh, Thành phố Hồ Chí Minh, liên tiếp xảy ra tình trạng các đối tượng giả danh lực lượng Công an, Viện kiểm sát, Tòa án gọi điện đe dọa, thao túng tâm lý học sinh, sinh viên. Chúng thông báo học sinh, sinh viên bị liên quan đến vụ án đang điều tra và yêu cầu gia đình chuyển tiền chuộc người, gọi là "bắt cóc online".
Trong đó, cá biệt đã có vụ việc đối tượng dụ dỗ, hướng dẫn trẻ em di chuyển từ Hà Nội vào Thành phố Hồ Chí Minh để đến các địa phương giáp biên giới Campuchia "du lịch".
Các bước thực hiện thủ đoạn lừa đảo
Các bước thực hiện thủ đoạn lừa đảo như sau:
Bước 1: Tạo tâm lý hoảng loạn. Đối tượng giả danh Công an, Viện kiểm sát, Tòa án, sử dụng số điện thoại lạ gọi trực tiếp cho nạn nhân, thường là trẻ em, học sinh, sinh viên và đưa ra các cáo buộc bịa đặt (liên quan đến ma túy, rửa tiền, truy nã, lệnh bắt giữ) nhằm tạo tâm lý hoảng loạn, mất bình tĩnh cho nạn nhân.
Bước 2: Thao túng và cô lập nạn nhân. Các đối tượng thao túng tâm lý, yêu cầu nạn nhân giữ bí mật, không được kể với bất kỳ ai; ép buộc hoặc hướng dẫn nạn nhân rời khỏi nơi ở và thuê địa điểm (nhà nghỉ, khách sạn) để ở một mình. Sau đó, chúng hướng dẫn nạn nhân cắt đứt liên lạc với người thân (thay sim, để điện thoại chế độ máy bay) và chỉ liên lạc với đối tượng qua video call từ các ứng dụng khác.
Có trường hợp, đối tượng còn uy hiếp nạn nhân cung cấp những hình ảnh, clip nhạy cảm.
Bước 3: Tống tiền gia đình. Đối tượng có thể nhắn tin, gọi điện trực tiếp cho gia đình, thông báo nạn nhân bị bắt cóc, đe dọa chặt ngón tay, đăng tải hình ảnh/clip nhạy cảm của nạn nhân lên mạng hoặc ép nạn nhân tự liên hệ về gia đình và thông báo bị bắt cóc để yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản nạn nhân hoặc nhóm đối tượng.
Sau khi nhận được tiền, chúng cắt đứt liên lạc, khiến nạn nhân tiếp tục hoảng loạn và gia đình mất tài sản lớn.
Tăng kỹ năng sử dụng mạng an toàn cho học sinh, sinh viên
Từ tình hình trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các sở giáo dục và đào tạo, cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng sư phạm, cơ sở giáo dục nghề nghiệp triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm như sau:
Phối hợp lực lượng công an địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến cho nhà giáo, học sinh, sinh viên và gia đình học sinh, sinh viên về phương thức, thủ đoạn lừa đảo; Trao đổi các chuyên đề về xu thế, lợi ích, nguy cơ của không gian mạng, kỹ năng sử dụng mạng an toàn, nhận diện và xử lý các vấn đề phức tạp trên không gian mạng và các phương thức thủ đoạn lừa đảo khác qua điện thoại, internet và mạng xã hội nhằm xâm hại tình dục, chiếm đoạt tài sản (như cho vay tiền nhanh qua ứng dụng trên điện thoại di động, sàn giao dịch tiền ảo, bán hàng đa cấp, các trò chơi trực tuyến, lô đề, cờ bạc, cá độ bóng đá, lừa đảo đầu tư, lừa đảo tình cảm, lừa đảo trúng thưởng và chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội để lừa đảo…);
Đồng thời, các đơn vị cần nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng ngừa và trách nhiệm phối hợp giữa nhà trường, gia đình và các cơ quan chức năng trong công tác quản lý, giáo dục học sinh, sinh viên. Đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và lồng ghép vào các hoạt động giáo dục cho học sinh, sinh viên (xây dựng tin, bài, phóng sự, băng rôn, tờ rơi tuyên truyền và tuyên truyền trên nhóm Zalo, Facebook của nhà trường với học sinh, sinh viên và gia đình học sinh, sinh viên…);
Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và các cơ quan, đơn vị liên quan tại địa phương trong công tác quản lý, nắm bắt tình hình, kịp thời phòng ngừa, ngăn chặn nguy cơ bị lừa đảo cho học sinh, sinh viên. Tăng cường công tác trao đổi, chia sẻ thông tin liên quan đến học sinh, sinh viên với gia đình học sinh, sinh viên để cập nhật tình hình học sinh, sinh viên vắng mặt không rõ lý do, nghi bị tội phạm lợi dụng không gian mạng lừa đảo, uy hiếp, dụ dỗ nhằm chiếm đoạt tài sản, xâm hại tình dục...;
Phối hợp lực lượng công an lập danh sách các trường hợp học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, có biểu hiện cá biệt, biểu hiện sa sút học tập, trốn học, giao du xã hội phức tạp có nguy cơ bị tội phạm sử dụng không gian mạng lợi dụng, dụ dỗ thực hiện hành vi phạm tội để triển khai công tác phòng ngừa cụ thể.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng yêu cầu trong các cơ sở giáo dục cần có số điện thoại của cảnh sát khu vực, Trưởng Công an phường/xã, đường dây nóng của Trực ban hình sự để nếu có vụ việc xảy ra kịp thời có sự hỗ trợ, xử lý của lực lượng chức năng.
