Nhân dịp kỷ niệm 30 năm Việt Nam tham gia ASEAN và 58 năm thành lập ASEAN, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đã có bài viết tựa đề "Ba thập niên của Việt Nam tại ASEAN: Minh chứng cho sự đoàn kết và tiến bộ chung". Báo Nhân Dân trân trọng giới thiệu bài viết của Thủ tướng Malaysia.
Ba thập niên của Việt Nam tại ASEAN: Minh chứng cho sự đoàn kết và tiến bộ chung
Năm nay đánh dấu một cột mốc quan trọng: Kỷ niệm 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, đồng thời cũng là dịp kỷ niệm 58 năm thành lập ASEAN. Đây là thời điểm thích hợp để cùng nhìn lại hành trình chung của chúng ta với tư cách cộng đồng khu vực, đồng thời hoạch định con đường phía trước trong bối cảnh các thách thức và cơ hội đang thay đổi.
Thế giới hiện nay đang đứng trước một bước ngoặt về địa chính trị. Một thập niên đầy biến động, từ những cú sốc kinh tế đến cạnh tranh chiến lược ngày càng gia tăng, đã phơi bày sự mong manh của trật tự quốc tế và những hạn chế của các thể chế được xây dựng để duy trì trật tự đó. Những sự phân mảnh này, dù xuất phát từ ý thức hệ, lịch sử, hay cạnh tranh an ninh, đang lan rộng trên khắp khu vực, và đe dọa tới hòa bình, thịnh vượng, và phúc lợi của nhân dân chúng ta.
Trong kỷ nguyên bất định này, ASEAN phải tiếp tục là ngọn hải đăng cho sự ổn định và hy vọng. Chúng ta phải tiếp tục xây dựng một khu vực bền vững, hài hòa, và năng động về kinh tế, đề cao sức mạnh dựa trên sự đoàn kết trong đa dạng. Vai trò trung tâm của ASEAN, thường được coi là tài sản quý giá nhất của chúng ta, không phải là một đặc quyền sẵn có, mà là trọng trách chúng ta cần không ngừng vun đắp thông qua sự gắn kết, tin tưởng lẫn nhau, và cùng chia sẻ mục tiêu chung. Chúng ta chỉ có thể duy trì tính thực tiễn của ASEAN khi cùng nhau hành động, vượt qua khác biệt, và cùng nhau thúc đẩy tầm nhìn chung - chất keo gắn kết chúng ta lại với nhau.
Là Chủ tịch ASEAN năm nay, Malaysia nhận thức sâu sắc cả trách nhiệm lẫn kỳ vọng mà vai trò mang lại. Một dấu mốc quan trọng trong nhiệm kỳ Chủ tịch của chúng tôi là việc thông qua Tuyên bố Kuala Lumpur về ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta. Tuyên bố này nêu rõ những khát vọng chung của chúng ta về một Cộng đồng ASEAN đoàn kết, đổi mới, tự cường hơn, được đặt trên nền tảng phát triển bền vững, bao trùm, và thượng tôn pháp luật.
Trong nhiệm kỳ Chủ tịch của mình, Malaysia đặc biệt chú trọng thúc đẩy hội nhập kinh tế sâu sắc hơn và đẩy mạnh các lĩnh vực ưu tiên như chuyển đổi số, tăng trưởng xanh, và phát triển lấy người dân làm trung tâm. Những trọng tâm này phản ánh niềm tin của chúng tôi rằng thành công kinh tế của ASEAN không chỉ cần năng động, mà còn phải bảo đảm bình đẳng và bền vững. Sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các quốc gia trong khu vực vẫn rất rõ rệt: Ở một số trường hợp, GDP bình quân đầu người của một quốc gia thành viên cao gấp hơn 30 lần so quốc gia thành viên khác. Đây là một thách thức mang tính cấu trúc mà chúng ta phải cùng nhau giải quyết.
Cách tiếp cận của Malaysia đối với thịnh vượng chung của khu vực tập trung đồng thời vào việc nâng cao mức sàn và mức trần của phát triển kinh tế. Chúng ta phải củng cố tính tự cường của các chuỗi cung ứng để có thể đứng vững trước những cú sốc từ bên ngoài và thích ứng với những chuyển dịch toàn cầu. Khi các thị trường phát triển đang ngày càng đòi hỏi các tiêu chuẩn cao về môi trường đối với các dòng chảy thương mại và đầu tư, ASEAN phải nâng cao năng lực đo lường, báo cáo, và xác minh tác động môi trường của các sản phẩm khi qua biên giới của chúng ta. Dưới sự định hướng của khuôn khổ MADANI, Malaysia sẵn sàng đóng vai trò dẫn dắt trong lĩnh vực hạ tầng xanh, nông nghiệp tái sinh, và đầu tư vào năng lượng tái tạo, những lĩnh vực sẽ tạo nền tảng cho một tương lai bền vững hơn cho tất cả mọi người.
Trong nỗ lực này, sự tham gia và ủng hộ tích cực của các quốc gia thành viên, đặc biệt là những đối tác lâu năm như Việt Nam, là không thể thiếu. Khi Malaysia hoạch định con đường phía trước theo Tuyên bố Kuala Lumpur, chúng ta cũng cần nhìn lại chặng đường ấn tượng của Việt Nam trong vai trò là thành viên ASEAN trong 3 thập kỷ vừa qua.
Kể từ khi gia nhập ASEAN năm 1995, Việt Nam đã trở thành trụ cột không thể thiếu trong nỗ lực chung của chúng ta. Việt Nam đã liên tục thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với mục tiêu và giá trị chung của ASEAN, và đóng vai trò thiết yếu trong việc củng cố đoàn kết và gắn kết, đặc biệt trong các giai đoạn đầy bất định và biến động trên toàn cầu. Dù là ứng phó với cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, xử lý các tình huống khẩn cấp về y tế công cộng, hay định hướng trong bối cảnh địa chính trị phức tạp, Việt Nam đã luôn đề cao các nguyên tắc về đồng thuận và tự cường tập thể, lấy đó làm nền tảng cho thành công chung của khu vực.
Cam kết của Việt Nam đối với việc đề cao vai trò trung tâm của ASEAN được thể hiện rõ rệt qua sự tham gia tích cực và vai trò lãnh đạo sâu sát của quốc gia này. Hai nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN của Việt Nam vào năm 2010, và sau đó vào năm 2020, đúng vào giai đoạn đỉnh điểm của đại dịch Covid-19, là minh chứng cho khả năng dẫn dắt vững vàng và tầm nhìn lãnh đạo hướng về tương lai của Việt Nam. Dưới sự dẫn dắt của Việt Nam, ASEAN đã duy trì được sự gắn kết, thúc đẩy quan hệ mang tính xây dựng với các đối tác lớn bên ngoài, và đề cao cách tiếp cận bao trùm, “hướng ngoại” vốn đã định hình bản sắc khu vực của chúng ta.
Đồng thời, Việt Nam cũng đóng vai trò then chốt trong việc củng cố uy tín và vai trò của ASEAN trên thế giới. Từ việc thúc đẩy Hiệp ước Thân thiện và hợp tác tới đẩy mạnh hội nhập kinh tế qua các sáng kiến quan trọng như Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Việt Nam đã giúp định vị ASEAN như một động lực cho hòa bình, ổn định, và thịnh vượng chung. Những nỗ lực đó thể hiện cam kết sâu sắc và nhất quán đối với trật tự khu vực dựa trên luật lệ, với nền tảng là tôn trọng lẫn nhau, đối thoại và hợp tác.
![[Infographic] Những đóng góp của Việt Nam trong 30 năm gia nhập ASEAN](https://cdn.nhandan.vn/images/f18791f4beeba81104a5cd4fe1fe0df3d82b19c6b76b6919e13974270b076bda0f83267317303b37fc1d6c9be011d46ee5c024e8ecb092eebc1faf3d4a455ce9740c439c71c9f76c359d0e899f39de572e052c3197e73e49933dcb8393bc6adb/vnasean-1082-6747-4530-4683.jpg.webp)
Nhìn về tương lai, tôi tin tưởng rằng ASEAN đang ở ngưỡng cửa của sự đổi mới và chuyển mình, dựa trên tầm nhìn về tiến bộ, thịnh vượng, và công bằng chung. Chúng ta không còn đứng ngoài trong các vấn đề toàn cầu, mà là một chủ thể năng động, có tầm ảnh hưởng, đủ khả năng thúc đẩy những thay đổi tích cực. Đúng như Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhận định, ASEAN là khu vực có “sức sống tuyệt vời”, và tôi hoàn toàn chia sẻ nhận định này.
Để hiện thực hóa sức sống này, ASEAN cần tạo ra nhiều kết quả cụ thể hơn để củng cố tính tự cường và bền vững của khu vực. Đặc biệt, khi chúng ta đang ứng phó với những biến động phức tạp của quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu, ASEAN phải hành động dứt khoát để đẩy nhanh hợp tác khu vực trong phát triển năng lượng bền vững. Mạng lưới điện ASEAN là sáng kiến tiêu biểu của chúng ta trong lĩnh vực này, với tiềm năng mang lại lợi ích thiết thực cho người dân trong khu vực thông qua tăng cường an ninh năng lượng, giảm thiểu phát thải, và hội nhập kinh tế. Thúc đẩy kết nối năng lượng xuyên biên giới, chia sẻ chuyên môn kỹ thuật, và mở rộng đầu tư vào năng lượng tái tạo là những biện pháp thiết yếu hướng tới một tương lai tự cường và bền vững hơn.
Ngoài lĩnh vực năng lượng, ASEAN phải tiếp tục hợp tác trong các lĩnh vực ưu tiên như đổi mới sáng tạo số, an ninh lương thực, và khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu. Dựa trên khát vọng chung của chúng ta, các quốc gia thành viên có thể thí điểm các giải pháp và cùng nhau huy động nguồn lực nhằm mang lại tác động tổng thể. Bằng cách tăng cường hợp tác về thể chế, thu hẹp khoảng cách phát triển, và đề cao trật tự dựa trên luật lệ, chúng ta sẽ tái khẳng định được vai trò trung tâm và uy tín của ASEAN là một cộng đồng mang lại lợi ích cho tất cả mọi người.
Trong những dịp kỷ niệm này, chúng ta có thể thấy được ASEAN đã tiến xa tới đâu, với xuất phát điểm là một dự án vì hòa bình, thịnh vượng chung, và đoàn kết. Hành trình của Việt Nam trong suốt 3 thập niên qua chính là minh chứng cho những gì các quốc gia có thể cùng nhau làm được khi chia sẻ tầm nhìn, niềm tin, và cam kết.
Tôi hoàn toàn tin tưởng vào chặng đường tiếp theo của những nỗ lực chung của chúng ta, tại đó Malaysia và Việt Nam sẽ kề vai sát cánh, phụng sự cho khu vực và nhân dân của chúng ta.
