Đây là tín hiệu vui, hứa hẹn những chuyển động tích cực của ngành logistics lâu nay vẫn là “điểm nghẽn” của miền tây.
Tuyến vận tải này do Liên danh DP World và Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam khai thác, vận chuyển bằng sà-lan, tận dụng lợi thế rút ngắn quãng đường từ 367km xuống còn 200km, tiết kiệm chi phí tối ưu cho chủ hàng và giảm tải áp lực cho đường bộ, đồng thời, mở ra cơ hội kết nối quốc tế thông qua cảng Cái Mép, tạo giải pháp dịch vụ logistics trọn gói.
Là trung tâm nông nghiệp lớn nhất nước, nhu cầu vận chuyển hàng hóa xuất khẩu của vùng đồng bằng sông Cửu Long khoảng 18 triệu tấn mỗi năm, nhưng chi phí logistics vẫn là “vùng trũng” khi bị đội lên tới 30% giá thành sản phẩm (trong khi của Thái Lan chỉ hơn 12% và thế giới khoảng 14%).
Theo các chuyên gia, đồng bằng sông Cửu Long có hệ thống cảng trải dài theo sông Hậu và sông Tiền; 5 tuyến hành lang đường bộ nối với vùng Đông Nam Bộ và cả nước, là điểm mạnh trong phát triển logistics,… Tuy nhiên, dịch vụ logistics kết nối vận tải, cảng biển tại ĐBSCL còn thiếu; hệ thống cảng phân tán, quy mô nhỏ lẻ, năng lực thấp, nhất là cảng nước sâu cho tàu vận chuyển container xuất khẩu.
Khu vực này cũng chưa có tuyến đường sắt kết nối cho nên khoảng 70% hàng hóa xuất khẩu vẫn phải chuyển về các cảng ở khu vực Thành phố Hồ Chí Minh. Một số cảng trọng điểm thường xuyên quá tải dẫn tới phí dịch vụ, lưu kho bãi và thời gian chờ đợi tăng khiến doanh nghiệp chịu chi phí vận tải cao hơn 10-40%...
Năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch phát triển hệ thống trung tâm logistics trên địa bàn cả nước đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; trong đó nêu rõ: Tiểu vùng kinh tế trung tâm đồng bằng sông Cửu Long sẽ có một trung tâm logistics hạng 2 với quy mô tối thiểu 30ha đến năm 2020 và hơn 70ha đến năm 2030. Nhưng đã nhiều năm trôi qua, trong vùng vẫn chưa có trung tâm logistics đúng nghĩa, hạ tầng giao thông yếu kém, khiến các doanh nghiệp rất e ngại khi xem xét, quyết định đầu tư.
Theo tinh thần Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 5/8/2020 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Cần Thơ phải trở thành đô thị hạt nhân, là trung tâm vùng về nhiều lĩnh vực, gồm logistics.
Đầu năm 2022, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù cho Cần Thơ, trong đó có việc thành lập Trung tâm liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện để hàng hóa nông sản của vùng thông suốt các khâu từ thu hoạch, chế biến, vận chuyển, xuất khẩu,... Đến giữa năm 2024, Cần Thơ mới phê duyệt đề cương, dự toán chi phí lập đồ án quy hoạch, giờ đây dự án vẫn chưa có động thái nào tiến triển thêm.
Chính vì thế, tuyến vận tải Mekong Express hình thành là tín hiệu vui của toàn vùng. Chính phủ cũng đang tập trung đầu tư các dự án giao thông trọng điểm kết nối vùng qua địa bàn thành phố, như đường cao tốc Mỹ Thuận-Cần Thơ và cầu Mỹ Thuận 2; tuyến nối Quốc lộ 91 và tuyến tránh thành phố Long Xuyên (An Giang); đường bộ cao tốc bắc-nam phía đông, đoạn Cần Thơ-Cà Mau;... Khi các dự án hoàn thành, sẽ thu hút phần lớn hàng hóa xuất nhập khẩu thông qua cảng biển trên địa bàn Cần Thơ, góp phần thúc đẩy liên kết hợp tác, nâng cao sức cạnh tranh của toàn vùng.
Năm 2024, ngành logistics Việt Nam chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ nhờ tăng trưởng xuất khẩu, sự hỗ trợ từ Chính phủ, đầu tư vào công nghệ logistics và cải thiện chuỗi cung ứng toàn cầu. Theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam đứng thứ 43/155 nước về hiệu quả logistics và thuộc nhóm 5 nước dẫn đầu ASEAN (sau Singapore, Malaysia, Thái Lan và cùng thứ hạng với Philippines).
Với những bước tiến mới, kỳ vọng dịch vụ logistics ở vùng đất “chín Rồng” sẽ có động lực để từng bước khơi thông nguồn lực nông sản, thúc đẩy các lĩnh vực kinh tế phát triển xứng tầm.