Phát biểu khai mạc Tọa đàm “Tiết kiệm - Sức mạnh nội sinh trong kỷ nguyên số”, do Thời báo Ngân hàng tổ chức sáng 30/10 tại Hà Nội, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà khẳng định: Tiết kiệm không chỉ là nét đẹp văn hóa, mà là động lực quan trọng cho phát triển bền vững của đất nước.
Trụ cột của chiến lược tài chính toàn diện quốc gia
Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà, tọa đàm được tổ chức nhân Ngày Tiết kiệm Thế giới (31/10), là một hoạt động có ý nghĩa thiết thực, góp phần lan tỏa tinh thần tiết kiệm, khuyến khích người dân hình thành thói quen tài chính lành mạnh, tích lũy an toàn, đầu tư hiệu quả; đồng thời khơi dậy ý thức trách nhiệm trong việc sử dụng tiết kiệm, hiệu quả mọi nguồn lực từ ngân sách Nhà nước đến khu vực tư nhân và toàn xã hội.
Phó Thống đốc cho biết, trải qua các thời kỳ phát triển, tinh thần tiết kiệm đã trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong tư duy quản lý và trong mỗi chính sách của Đảng và Nhà nước. Cùng với quá trình phát triển của đất nước, nguồn vốn tiết kiệm trong dân cư ngày càng được củng cố và khẳng định vai trò là một trong những nguồn lực quan trọng của nền kinh tế, góp phần duy trì ổn định và thúc đẩy tăng trưởng. Hệ thống ngân hàng là kênh trung gian chủ lực, huy động và phân bổ hiệu quả nguồn vốn vào sản xuất, kinh doanh và đầu tư phát triển.
Đến nay, tiền gửi dân cư tại các tổ chức tín dụng đạt khoảng 8 triệu tỷ đồng, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm trước. “Nguồn lực tài chính dồi dào này đã góp phần quan trọng giúp duy trì đà tăng trưởng GDP của Việt Nam ở mức cao và là điểm sáng trong khu vực đồng thời là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của phát huy nguồn tiết kiệm trong dân cư như một sức mạnh nội sinh của nền kinh tế”, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà nêu rõ.
Trong khi đó, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Chu Khánh Lân, Vụ Dự báo-Thống kê (Ngân hàng Nhà nước), tiết kiệm không chỉ là hành vi cá nhân mà còn là sức mạnh nội sinh của quốc gia. Trong Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia (Quyết định 149/QĐ-TTg, năm 2020), tiết kiệm được xác định là một trong năm trụ cột của tài chính toàn diện, bên cạnh thanh toán, chuyển tiền, tín dụng và bảo hiểm. Chiến lược này hướng đến mục tiêu đến năm 2025, 25-30% người trưởng thành gửi tiết kiệm tại các tổ chức tín dụng, đồng thời mở rộng tiếp cận các dịch vụ tài chính chính thức, giúp người dân tránh tín dụng đen, tăng năng lực quản lý tài chính và khả năng chống chịu rủi ro.
Từ góc độ chính sách, công tác xây dựng và thi hành pháp luật được coi là “đột phá của đột phá”, là nền tảng để hoàn thiện thể chế phát triển tài chính toàn diện. Cùng với đó, mạng lưới cung ứng tài chính đang mở rộng mạnh mẽ với hơn 10.800 điểm bưu điện văn hóa xã, 3.000 điểm giao dịch tại Ủy ban nhân dân xã, cùng 81 tổ chức thanh toán qua Internet và 51 đơn vị qua điện thoại di động. Kết quả bước đầu cho thấy, 87% người trưởng thành có tài khoản ngân hàng, 33% có tiền gửi tiết kiệm tại các tổ chức tín dụng, và hơn 86% tin tưởng vào hệ thống tài chính chính thức. Đây là nền tảng quan trọng để hình thành văn hóa tiết kiệm hiện đại và toàn diện, gắn liền với chuyển đổi số và hội nhập kinh tế.
Tiết kiệm thông minh trong kỷ nguyên số
Trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động, cạnh tranh nguồn lực ngày càng gay gắt, nguồn vốn quốc tế thu hẹp, chi phí vốn gia tăng, việc phát huy nội lực, tiết kiệm và sử dụng hiệu quả nguồn lực trong nước càng có ý nghĩa chiến lược hơn bao giờ hết. Cũng vì lẽ đó, tiết kiệm không chỉ là giá trị truyền thống, mà đã trở thành một yêu cầu phát triển, là nền tảng để củng cố sức mạnh tài chính quốc gia, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và tăng sức chống chịu của nền kinh tế. Bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ cũng khiến cho tiết kiệm không chỉ là tích lũy tài chính, mà còn là cách thức sử dụng hiệu quả nguồn lực để đổi mới, để đầu tư cho tương lai.
Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà nhấn mạnh, chuyển đổi số đang mở ra một hình thái tiết kiệm mới, đó là tiết kiệm thông minh. Hiện nay, hơn 95% giao dịch của người dân được thực hiện qua kênh số, thanh toán không dùng tiền mặt tăng bình quân hơn 45%/năm, giúp tiết kiệm hàng chục nghìn tỷ đồng chi phí xã hội mỗi năm. Các sản phẩm tiết kiệm trực tuyến, tiết kiệm linh hoạt ra đời không chỉ giúp người dân gửi tiền thuận tiện, an toàn, mà còn giúp ngân hàng tăng tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA), giảm chi phí vốn và tạo điều kiện giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế.
Ở góc nhìn rộng hơn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Chu Khánh Lân cũng cho rằng: Ứng dụng khoa học công nghệ không chỉ mở rộng khả năng tiếp cận tài chính, mà còn là cầu nối giúp mọi người dân tham gia vào dòng chảy phát triển kinh tế, xã hội một cách công bằng và bền vững. Điều đó cho thấy, tiết kiệm trong thời đại mới không chỉ là hành vi tích lũy, mà là sự đổi mới về nhận thức và cách thức sử dụng nguồn lực, giúp tạo ra giá trị gia tăng, giảm lãng phí và nâng cao năng suất xã hội.
“Để khuyến khích và mở rộng văn hóa tiết kiệm bền vững, chúng ta cần chuyển từ những chiến dịch ngắn hạn sang mục tiêu dài hạn, biến tiết kiệm thành một thói quen trong đời sống hàng ngày. Sự thay đổi hành vi bền vững sẽ đạt hiệu quả nhất nếu được bắt đầu từ sớm, ngay trong thời thơ ấu và tuổi thanh thiếu niên”, Trưởng điều phối khu vực châu Á, Quỹ Hợp tác quốc tế các Ngân hàng Tiết kiệm Đức (DSIK) Christian Grajek chia sẻ ý kiến tại tọa đàm. Đồng thời ông Christian Grajek cũng nhấn mạnh giáo dục tài chính sớm là nền tảng hình thành thói quen tiết kiệm bền vững.
Cũng theo ông Christian Grajek, để xây dựng một hệ sinh thái tài chính bền vững, Chính phủ, ngành tài chính và các tổ chức xã hội cần phối hợp chặt chẽ. Nhà nước cần tạo khung chính sách ổn định, bảo vệ người gửi tiền và khuyến khích các mô hình ngân hàng phục vụ cộng đồng; trong khi các ngân hàng, nhất là ngân hàng tiết kiệm và tài chính vi mô, cần sử dụng giáo dục tài chính như công cụ thu hút, giữ chân khách hàng và tăng cường niềm tin thông qua tư vấn toàn diện và bảo vệ người tiêu dùng…
