Tự giác tuân thủ thuế - Chỉ số niềm tin và đồng thuận xã hội

Chiều ngày 23/10 Báo Lao Động và Cục Thuế, Bộ Tài chính phối hợp chủ trì, cùng với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đồng hành tổ chức Hội thảo “Thúc đẩy tự giác tuân thủ, đóng góp đầy đủ thuế - Xây dựng kỷ nguyên hùng cường”.

Tự nguyện là mục tiêu trung tâm của quản lý thuế hiện đại

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Đức Thành, Phó Tổng Biên tập Báo Lao Động nhận định: Trong tầm nhìn hướng tới một kỷ nguyên hùng cường, sức mạnh quốc gia không chỉ đo bằng GDP mà còn bằng chất lượng thể chế và năng lực huy động-phân bổ nguồn lực công một cách minh bạch, hiệu quả, công bằng, bền vững.

Từ đó, ông Nguyễn Đức Thành nhận định về vai trò của tính tự giác tuân thủ thuế, coi đây là “hạ tầng mềm của quản trị hiện đại: tạo niềm tin để vốn đầu tư dài hạn tìm đến, tạo công bằng để doanh nghiệp yên tâm mở rộng sản xuất kinh doanh, và tạo kỷ luật tài khóa để ưu tiên chuyển đổi số, tăng trưởng xanh, phúc lợi xã hội-y tế-giáo dục”.

Năm 2024, tỷ lệ thuế trên GDP của Việt Nam ở mức 13,1%, thấp hơn nhiều so với mức tối thiểu khuyến nghị của IMF là 15-16% để hỗ trợ cho tăng trưởng bền vững. Đây là con số được đưa ra trong bài phát biểu của ông Frank Van Brunschot - Chuyên gia kinh tế cao cấp, Vụ Các vấn đề tài khóa, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

“Tỷ lệ thuế/GDP thấp sẽ hạn chế khả năng của Chính phủ trong việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững để đầu tư nhiều hơn vào cơ sở hạ tầng, giáo dục và an sinh xã hội. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy các quốc gia có tỷ lệ này vượt qua ngưỡng 15-16% thì có mức tăng trưởng mạnh hơn, bền vững hơn”, ông khuyến cáo.

Đồng quan điểm với chuyên gia IMF, dẫn chứng từ kinh nghiệm các quốc gia trên thế giới, ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính cho biết, tuân thủ thuế tự nguyện ở các nước phát triển được coi là mục tiêu trung tâm của quản lý thuế hiện đại, cơ quan thuế tập trung tạo điều kiện thuận lợi để người dân, doanh nghiệp “làm đúng ngay từ đầu” thay vì tập trung truy xử vi phạm về sau, bởi hầu hết hệ thống thuế vận hành theo cơ chế tự khai, tự nộp.

Hoàn thiện quy trình tuân thủ thuế

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế-Tài chính của Quốc hội nhấn mạnh đến tính tuân thủ pháp luật nói chung, đặc biệt trong vấn đề pháp luật về thuế. Ông cho rằng đã có sự thay đổi mạnh mẽ từ chủ trương đến thể chế, về những quy tắc quản trị rủi ro, và khuyến khích tính tuân thủ; thể hiện rõ nét qua Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Khuyến nghị một số giải pháp giúp tăng tính tự giác tuân thủ thuế, ông Frank Van Brunschot, Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF chỉ ra quản lý rủi ro tuân thủ không chỉ là một công cụ kỹ thuật. Đây là một cách tiếp cận chiến lược cho phép cơ quan quản lý thuế phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả, nhắm đến các đối tượng không tuân thủ một cách thông minh và xây dựng lòng tin với người nộp thuế.

Gợi ý khác đến từ ông Bùi Ngọc Tuấn, Phó Tổng Giám đốc, Dịch vụ Tư vấn Thuế và Pháp lý, Deloitte Việt Nam, đó là đẩy mạnh phát triển về công nghệ, số hóa và khai thác dữ liệu thuế.

Hiện nay, cơ quan thuế đã triển khai toàn diện công tác chuyển đổi số trong quản lý thuế.

Các đại biểu tham gia hội thảo đánh giá cao quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ của cơ quan thuế. Tuy nhiên các khách mời cũng cho rằng, chuyển đổi số và kết nối dữ liệu thuế còn cần thực hiện bài bản ở phía doanh nghiệp để chủ động kiểm soát rủi ro và chủ động quản trị doanh nghiệp trong vấn đề tuân thủ thuế. Đối với các cá nhân kinh doanh, bà Bùi Thị Trang, Giám đốc khối giải pháp bán lẻ, Công ty Cổ phần MISA liên thông dữ liệu và tự động hóa các thao tác khai, nộp thuế giúp hộ kinh doanh chủ động hơn để thực hiện nghĩa vụ thuế.

Ông Mai Sơn chia sẻ, về phía cơ quan thuế, đã và đang nỗ lực đổi mới toàn diện, mạnh mẽ cả về quy trình, hệ thống công nghệ, con người và phương thức phục vụ, lấy sự hài lòng của người nộp thuế làm thước đo hiệu quả hoạt động. Và hoàn thiện hơn các giải pháp nhằm nâng cao tuân thủ tự nguyện. Ngành thuế sẽ tiếp tục xây dựng môi trường thuế thuận lợi, giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế. Theo tính toán, mục tiêu tới đây là cắt giảm khoảng 44% chi phí hành chính, cao hơn mức 30% yêu cầu chung.