Thúc đẩy phát triển vùng Đồng bằng sông Hồng nhanh và bền vững

Phát biểu ý kiến khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh Hội nghị lần thứ 6 của Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Hồng không chỉ là một sự kiện định kỳ, mà còn là một cột mốc quan trọng đối với vùng Đồng bằng sông Hồng khi là hội nghị đầu tiên sau khi các địa phương trong vùng hoàn thành việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh theo Nghị quyết của Quốc hội và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025.

Thủ tướng nêu rõ, vùng Đồng bằng sông Hồng có vai trò rất quan trọng; sau sáp nhập, chúng ta có một cấu trúc gọn nhẹ hơn với 6 địa phương, đều là những đầu tàu kinh tế, cực tăng trưởng của vùng và đất nước. Tốc độ tăng trưởng GRDP của toàn vùng 6 tháng đầu năm đạt 9,32%, dẫn đầu các vùng kinh tế-xã hội trong cả nước; trong đó, có 4/6 địa phương đạt tốc độ tăng trưởng 2 con số trở lên, Hải Phòng đứng thứ 2 cả nước với 11,2%, Quảng Ninh đứng thứ 3 cả nước với 11,03%, Bắc Ninh, Ninh Bình lần lượt đạt 10,47% và 10,82%.

Thay mặt Chính phủ, Ban Chỉ đạo, Thủ tướng biểu dương những thành quả này; cho rằng, đây tiếp tục là lợi thế để các địa phương hợp sức phát huy tiềm năng và thế mạnh của vùng Đồng bằng sông Hồng với vai trò đầu tàu, tiên phong trong việc thực hiện các nhiệm vụ chiến lược của quốc gia, dẫn dắt cả nước phát triển mạnh mẽ hơn.

Tuy nhiên, với yêu cầu mới, với tình hình thế giới và khu vực hiện nay, sự đòi hỏi của đất nước, nhân dân, vùng Đồng bằng sông Hồng có nhiều việc phải làm, cũng đối mặt với những thách thức to lớn như: đứt gãy chuỗi cung ứng; chính sách thuế quan; các vấn đề thế giới tác động tới trong nước như các chính sách tiền tệ, tài khóa của các nước; những vấn đề tồn đọng kéo dài của các dự án lớn trong nước.

Hiện nay, đặt ra yêu cầu khai thác hiệu quả đất đai, khai thác và phát huy hiệu quả truyền thống lịch sử, văn hóa hào hùng, nhất là khi vùng Đồng bằng sông Hồng có nhiều di sản văn hóa để có thể phát triển công nghiệp văn hóa, giải trí.

Thủ tướng nhấn mạnh: "Tư duy phải đổi mới, hành động quyết liệt, nhìn xa, trông rộng, nghĩ sâu, làm lớn, chủ động linh hoạt, thích ứng tình hình thế giới và khu vực hiện nay; khai thác hiệu quả mọi tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh".

Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu phải đạt được 2 mục tiêu chiến lược 100 năm. Trước mắt, trong năm nay, phải phấn đấu đạt mức tăng trưởng kinh tế 8,3-8,5%. Do đó, để đạt được mục tiêu biến khu vực trở thành đầu tàu kinh tế cả nước, Thủ tướng yêu cầu hội nghị phải tập trung thảo luận tìm giải pháp cho các vấn đề trọng tâm như:

Những việc cần làm ngay để thúc đẩy các động lực tăng trưởng của địa phương, của cả vùng để góp phần vào tăng trưởng của đất nước; tăng trưởng cao, tăng trưởng nhanh nhưng phải bền vững.

Giải pháp căn cơ nào để giải quyết những hạn chế, yếu kém, khó khăn, thách thức trong định hướng phát triển vùng; trong đó vận hành chính quyền địa phương 2 cấp đồng bộ, thống nhất, thông suốt.

Tăng cường liên kết vùng, khu vực và quốc tế để khai thác tốt nhất mọi tiềm năng, lợi thế; đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các dự án trọng điểm; giải quyết vấn đề nhà ở, kéo giá bất động sản bằng cách tăng nguồn cung, trong đó thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội.

Vùng phải bảo đảm phát triển kinh tế đi đôi với bảo đảm an sinh xã hội trên tinh thần không hy sinh tiến bộ và công bằng xã hội, an sinh xã hội, môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Thủ tướng yêu cầu vùng Đồng bằng sông Hồng phải nỗ lực, chủ động, tích cực, dám nghĩ, dám làm trên tinh thần “địa phương làm, địa phương quyết, địa phương chịu trách nhiệm”, phát triển trở thành một trong những vùng kinh tế trọng điểm quan trọng nhất đất nước, góp phần thúc đẩy, tạo động lực, truyền cảm hứng cho các vùng khác.

Phát biểu ý kiến kết luận hội nghị, đề cập các bài học kinh nghiệm, Thủ tướng nêu rõ, các địa phương, cả vùng phải chủ động, tích cực thực hiện mọi chủ trương, đường lối, lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Tổng Bí thư Tô Lâm, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Phải nắm chắc tình hình trong nước, ngoài nước, trong vùng, từ đó kịp thời đưa ra những nhiệm vụ, giải pháp linh hoạt, hiệu quả, chủ động để giải quyết các vấn đề nổi lên; phải chủ động, sáng tạo, thúc đẩy liên kết vùng về kinh tế, văn hoá, giáo dục, y tế, thương mại, đầu tư, hạ tầng.

Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu vùng Đồng bằng sông Hồng thực hiện “3 tiên phong”: tiên phong đi đầu, đột phá trong phát triển nhanh và bền vững, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trong vùng; tiên phong đi đầu, gương mẫu trong tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng dịch vụ, công nghiệp; đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng xanh, số, tuần hoàn, dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; tiên phong trong xây dựng, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp theo hướng kiến tạo phát triển, phục vụ nhân dân, tăng cường củng cố niềm tin, hiệu quả của các nhà đầu tư cả trong nước và ngoài nước.

Để đạt được mục tiêu này, Thủ tướng nhấn mạnh nhiệm vụ, giải pháp: căn cứ kết luận của Bộ Chính trị, đề nghị Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ dưới sự chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cần kiện toàn Ban Chỉ đạo Hội đồng vùng; đề xuất Bộ Chính trị có kết luận điều chỉnh lại các hoạt động của 6 vùng trong đó có vùng Đồng bằng sông Hồng; đề ra các chỉ tiêu, giải pháp phù hợp tình hình mới, tư duy mới, cách làm mới; đề xuất Quốc hội ban hành Nghị quyết để thực hiện các điểm mới nổi, cần nhấn mạnh, thúc đẩy thực hiện 2 mục tiêu chiến lược 100 năm, nhất là năm nay phải hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 8,3-8,5%, làm tiền đề tăng trưởng 2 con số những năm tới.

Các bộ, ngành, địa phương trong vùng rà soát lại các điểm nghẽn về thể chế liên quan tất cả các lĩnh vực về đất đai, khoáng sản, đấu thầu, đấu giá, đầu tư, về các vấn đề liên kết vùng phát triển hạ tầng; trong tháng 9 hoàn thành việc tập hợp sửa đổi để trình trong kỳ họp tới của Quốc hội, trong đó có cơ chế phát triển vùng.

Về phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, viễn thông, năng lượng, văn hóa, giáo dục, thể thao, y tế… bảo đảm các địa phương phát triển, liên kết với nhau, khai thác hiệu quả hạ tầng dùng chung; điều chỉnh quy hoạch, liên kết xây dựng.

Thủ tướng yêu cầu các địa phương quán triệt, tất cả các nguyên vật liệu thông thường, đất đai đều là sở hữu toàn dân, Nhà nước là đại diện quyền sở hữu, việc phân bổ, sử dụng hiệu quả, công bằng, định đoạt giá cả là của Nhà nước để bảo đảm các thành phần kinh tế, các địa phương tiếp cận bình đẳng chứ không để tình trạng trao các mỏ này cho tư nhân, dẫn đến găm hàng, đội giá, gây mất an toàn, an ninh, an dân. Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường sửa một số quy định phù hợp liên quan vấn đề này.

Về quy hoạch, Thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính chủ động lắng nghe ý kiến đóng góp của các địa phương, tiếp thu bổ sung hoàn thiện các quy hoạch; vừa có quy hoạch của quốc gia, vùng, địa phương, ngành; giảm bớt các thủ tục hành chính rườm rà.Về huy động các nguồn lực, các địa phương phải đẩy mạnh tăng thu, tiết kiệm chi, đặc biệt là chi thường xuyên, tăng tỷ lệ chi cho đầu tư phát triển nhiều hơn là chi cho thường xuyên. Huy động nguồn lực hợp tác công tư, triển khai tích cực Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Quốc hội, đẩy mạnh huy động nguồn lực của khu vực kinh tế tư nhân, để các doanh nghiệp tư nhân tiếp cận bình đẳng về đất đai, tài nguyên, khoáng sản, các cơ chế, chính sách khác; huy động tổng đầu tư của xã hội mạnh hơn; vận dụng sáng tạo, linh hoạt các cơ chế đầu tư BT, BOT trong phát triển hạ tầng bảo đảm hiệu quả, tránh tham ô, tham nhũng, lợi ích nhóm.

Cần tách phần giải phóng mặt bằng khỏi các dự án chính để triển khai trước; thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Vận dụng nghiêm túc, sáng tạo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ. Trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương phải rà soát lại các phần mềm, phần cứng, giải pháp bảo đảm thống nhất. Xử lý khẩn trương các dự án tồn đọng kéo dài, nguồn lực đang tồn đọng, đang vướng mắc về thủ tục, quy hoạch, đấu thầu, đấu giá. Giải quyết các vấn đề môi trường, an sinh xã hội; kết nối các di sản văn hoá, phát triển công nghiệp văn hoá, giải trí; thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Chủ động liên kết địa phương trong vùng, liên kết với các vùng khác, liên kết quốc tế; phát triển các khu kinh tế cửa khẩu. Thực hiện quản trị và con người thông minh, thúc đẩy chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI)…