Hội thảo nhằm thảo luận giải pháp phát triển mô hình sản xuất bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu và đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao của thị trường quốc tế.
Phát biểu tại hội thảo, Tiến sĩ Đào Xuân Hưng, Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Sau 6 năm triển khai Nghị định 98/2018/NĐ-CP, cả nước đã hình thành hơn 3.500 mô hình liên kết chuỗi giá trị, thu hút hơn 300.000 hộ nông dân thông qua khoảng 2.000 hợp tác xã và tổ hợp tác. Khoảng 70% các mô hình có sự tham gia của hợp tác xã, đóng vai trò tổ chức vùng nguyên liệu, ký kết hợp đồng kiểm soát chất lượng và phối hợp tiêu thụ sản phẩm. Tổng vốn huy động đạt hơn 20.000 tỷ đồng, trong đó doanh nghiệp đóng góp 50%-60%.
Tuy vậy, liên kết sản xuất vẫn chưa bền vững, chuỗi giá trị chưa khép kín; thủ tục trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ còn phức tạp; hiệu quả triển khai giữa các địa phương chưa đồng đều. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, yêu cầu giảm phát thải và phát triển nông nghiệp xanh trở thành xu thế tất yếu.
“Thị trường quốc tế liên tục nâng tiêu chuẩn về chất lượng, nguồn gốc và tính bền vững. Điều này đòi hỏi ngành nông nghiệp phải đổi mới toàn diện để hình thành các chuỗi giá trị xanh, bền vững”, Tiến sĩ Đào Xuân Hưng nhấn mạnh.
Tại hội thảo, các chuyên gia và doanh nghiệp cho rằng nông dân Việt Nam đang đối mặt nhiều thách thức từ cạnh tranh quốc tế và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng sản phẩm. Vì vậy, cần nâng cao nhận thức về sản xuất sạch, giảm tác động môi trường, khai thác hiệu quả lợi thế sinh thái từng vùng và mạnh dạn áp dụng các mô hình công nghệ mới.
Các ý kiến thống nhất cho rằng liên kết vùng sẽ hình thành vùng nguyên liệu tập trung, đồng bộ; thúc đẩy chế biến sâu, tối ưu hóa logistics, giảm thất thoát sau thu hoạch, qua đó tạo nền tảng quan trọng để phát triển chuỗi giá trị xanh. Để đạt được mục tiêu này, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã, nhà khoa học và người nông dân; đồng thời đẩy mạnh chuyển giao công nghệ, hoàn thiện cơ chế liên kết vùng và khuyến khích đổi mới sáng tạo.
Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2025 có thể đạt 70 tỷ USD, thặng dư khoảng 20 tỷ USD. Hết tháng 10, thặng dư đạt 17,59 tỷ USD, tăng 16,4% so cùng kỳ, chiếm gần 90% mục tiêu cả năm.
Thứ trưởng khẳng định, phát triển chuỗi giá trị xanh là giải pháp quan trọng để thúc đẩy sản xuất an toàn, thân thiện môi trường; bảo vệ đất đai, nguồn nước, đa dạng sinh học; đồng thời tăng cường liên kết vùng và thúc đẩy nông nghiệp tuần hoàn. Trong bối cảnh chuyển đổi số, việc truy xuất nguồn gốc và quản lý dữ liệu tập trung sẽ được triển khai qua hệ thống VID, dự kiến hoàn thiện trong năm 2025. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để phát triển mô hình sản xuất hiện đại, ứng dụng công nghệ, kinh tế tuần hoàn và nông nghiệp hữu cơ.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, việc đẩy mạnh chế biến sâu là yêu cầu cấp bách, giúp tăng giá trị gia tăng và hạn chế tình trạng xuất khẩu thô. “Nếu tiếp tục xuất khẩu nông sản thô, giá trị sản phẩm sẽ không được nâng cao và dễ gây mất cân bằng trong chuỗi giá trị”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Trong lộ trình phát triển bền vững, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tập trung thúc đẩy liên kết vùng, xây dựng các mô hình hợp tác tuần hoàn giữa người dân, doanh nghiệp, nhà khoa học và chính quyền địa phương, bảo đảm truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và chứng nhận sản phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế.
Hội thảo là diễn đàn quan trọng để các cơ quan quản lý, địa phương, doanh nghiệp và chuyên gia cùng trao đổi, đề xuất giải pháp đột phá, góp phần đưa nông nghiệp Việt Nam phát triển theo hướng xanh, tuần hoàn và bền vững.