Không chỉ nâng cao khả năng ngoại ngữ, nhiều học sinh, sinh viên tìm đến các khóa học, tham gia hoạt động của các câu lạc bộ tranh biện để rèn luyện khả năng diễn đạt, xử lý thông tin, lập luận logic, kỹ năng làm việc nhóm và thuyết trình trước đám đông.
Bùng nổ ở “sân chơi Chip Măng”
Trong cái nóng gần 40oC giữa tháng 6, căn phòng nhỏ của Trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội nóng thêm bởi không khí gay cấn của giải đấu tranh biện “Chíp Măng Debate Open 2025” (CMDO 2025). Diễn ra trong hai ngày, giải đấu được tổ chức bởi nhóm bạn trẻ thuộc Câu lạc bộ Tranh biện trường chuyên Khoa học tự nhiên (HSDC). Ngoài sự góp mặt của các giám khảo chuyên môn giàu kinh nghiệm, sân chơi này cũng đã thu hút được các bạn trẻ đến từ khắp nơi trên cả nước như Trường THPT chuyên Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), Trường THPT chuyên Nguyễn Huệ (Hà Nội), Trường THPT chuyên Hùng Vương (Phú Thọ), Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy (Ninh Bình).
Các vấn đề được đưa ra tranh luận trong CMDO 2025 khá đa dạng, như gen Z lựa chọn sinh con hay không, các tổ chức quốc tế quản lý các khu vực môi trường quan trọng của nhân loại, xu hướng thất nghiệp vui vẻ, cuộc đấu tranh của người bản địa Kanak tại New Caledonia, bàn về bộ phim khoa học viễn tưởng Victor Frankenstein… Trên sàn đấu, những người trẻ học cách lắng nghe, cách nói ra điều mình tin tưởng, cách thuyết phục, cách phản bác bằng lý lẽ và bằng sự tôn trọng. Họ chinh phục Ban giám khảo và khán giả bằng các chiến thuật thi đấu.
Là bộ môn trí tuệ phổ biến ở nhiều nước phát triển, tranh biện có quy định và luật về cách chơi, phân thắng bại. Lại Vũ Minh Thư, thành viên Câu lạc bộ Tranh biện Trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên cho biết: Thể thức thi đấu WSDC (World Schools Debating Championships) là mô hình tranh biện chuẩn quốc tế, được sử dụng rộng rãi trong các giải đấu lớn trên thế giới và được áp dụng nhiều trong các giải đấu tại Việt Nam. Theo đó, mỗi trận tranh biện có hai đội, mỗi đội gồm ba thành viên. Đội ủng hộ bảo vệ quan điểm được đưa ra trong đề tài, một đội phản đối và bác bỏ. Các bài phát biểu thông thường kéo dài 8 phút, trong đó người nói có quyền bị ngắt lời để nhận câu hỏi của đối phương. Ban giám khảo sẽ dựa trên ba tiêu chí chính để chấm điểm: nội dung (lập luận, thí dụ, bằng chứng và khả năng phản biện), phong cách (cách trình bày, giọng điệu, ngôn ngữ cơ thể và sự thu hút khán giả), chiến lược (tổ chức bài nói, phân bổ thời gian và khả năng xử lý câu hỏi).
Được thành lập với mục tiêu chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm về bộ môn tranh biện, Câu lạc bộ Tranh biện Trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên đã trở thành sân chơi thu hút nhiều bạn trẻ tham gia. Lý giải tên giải đấu tranh biện CMDO 2025, Chu Ngọc My (2008) - Trưởng ban tổ chức giải đấu chia sẻ tên gọi Chíp Măng xuất phát từ Chipmunk trong tiếng Anh, là hình ảnh chú sóc đáng yêu tượng trưng cho sự vươn mình và chặng đường hoàn thiện bản thân qua các giải đấu. “Chúng em kỳ vọng thông qua Chíp Măng Debate Open, các bạn sẽ có cơ hội thử sức với mô hình tranh biện chuyên nghiệp, đồng thời tìm thấy sự trưởng thành, khám phá năng lực bản thân”, My chia sẻ.
Lan tỏa niềm đam mê tranh biện
Nguyễn Doãn Tuấn Nguyên, thành viên đội thi vô địch giải đấu CMDO 2025 cho biết: “Tranh biện bản chất cũng là dùng lập luận để chứng minh những ý kiến của mình “mang tính thuyết phục” cao hơn. Tuy nhiên sự khác biệt có lẽ nằm ở cách thức và mục đích”. Khi tranh biện, mọi người suy nghĩ cởi mở hơn và sẵn sàng đón nhận ý kiến/ nhận xét hơn.
Tìm hiểu và yêu thích tranh biện, từ năm lớp 10 Tuấn Nguyên đã tham gia PHT Sophia, CLB tranh biện Trường THPT Phạm Hồng Thái. Đây cũng là bước đệm để bạn trẻ này tham gia vào các dự án, câu lạc bộ khác, tham gia những giải đấu mà trước đây mình chưa dám. Từ khi đam mê bộ môn tranh biện, Tuấn Nguyên nhận thấy khả năng nói trước đám đông lưu loát, tự tin và không bị run nhiều như trước nữa. Nguyên bắt đầu sẵn sàng hơn đảm nhận vai trò diễn giả hay làm MC. Mỗi trận đấu tập cũng là một cách thư giãn lành mạnh giúp một sinh viên y khoa như Nguyên trở nên năng động và tích cực hơn. Quan trọng hơn, bạn trẻ này nhận ra mình có những cái nhìn đa chiều, đánh giá khách quan hơn và cũng có cách thể hiện những suy nghĩ của mình một cách khéo léo hơn.
