Tháo gỡ “điểm nghẽn” cho hộ kinh doanh trước thời điểm xóa bỏ thuế khoán

Chiều 16/12, tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp Công ty cổ phần Công nghệ KiotViet và các đơn vị liên quan tổ chức Hội thảo “Giải mã chuyển đổi mô hình và kê khai thuế: Từ thực tiễn hộ kinh doanh”. Đây được xem là diễn đàn quan trọng, góp phần làm rõ những “vùng xám”, giúp hộ kinh doanh từng bước thích ứng với cơ chế mới, hướng tới phát triển minh bạch và bền vững.

Bước chuyển lớn của gần 5 triệu hộ kinh doanh

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh gần 5 triệu hộ kinh doanh trên cả nước sẽ chấm dứt hình thức nộp thuế khoán để chuyển sang nộp thuế theo kê khai. Đây là một thay đổi lớn, tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống của hàng triệu hộ, cá nhân kinh doanh.

Trước đó, ngày 31/10/2025, Cục Thuế đã ban hành Quyết định số 3352/QĐ-CT triển khai kế hoạch “60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh”.

Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình chuyển đổi này vẫn còn không ít “điểm nghẽn”. Nhiều hộ kinh doanh quen với phương thức quản lý thủ công, hạn chế về nền tảng số, còn tâm lý e ngại khi phải thay đổi cách thức kê khai, quản lý hóa đơn, chứng từ.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nhấn mạnh vai trò, quy mô và những đóng góp quan trọng của khu vực hộ kinh doanh đối với ngân sách nhà nước, tăng trưởng kinh tế và an sinh xã hội.

Ông khẳng định, chuyển đổi mô hình quản lý thuế không nhằm gây khó khăn cho hộ kinh doanh, mà là bước đệm quan trọng để khu vực này phát triển minh bạch, công bằng và bền vững hơn.

Theo ông Nguyễn Quang Vinh, với vai trò là tổ chức quốc gia đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, VCCI luôn xác định việc hỗ trợ, đồng hành cùng hộ kinh doanh là nhiệm vụ lâu dài, mang ý nghĩa chiến lược. Để hộ kinh doanh có thể hòa nhập vào dòng chảy kinh tế số, nâng cao năng lực cạnh tranh, quá trình chuyển đổi mô hình kinh doanh và phương pháp kê khai thuế cần được triển khai theo hướng thuận lợi, đơn giản và minh bạch.

Ở góc độ cơ quan quản lý, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế cho biết, ngành thuế đang liên tục tổ chức các kênh truyền thông, đối thoại và tọa đàm nhằm giải đáp kịp thời các vướng mắc, giúp người nộp thuế hiểu rõ và chủ động thực hiện nghĩa vụ.

Cùng với đó, ngành thuế sẽ phân nhóm hỗ trợ phù hợp, kết nối từng nhóm hộ kinh doanh với các nhà cung cấp phần mềm kế toán, khai thuế, phù hợp với quy mô và điều kiện hoạt động thực tế.

Giải đáp vướng mắc từ thực tiễn

Mở đầu phiên thảo luận thứ nhất, ông Phạm Ngọc Thạch, Phó Trưởng Ban Pháp chế VCCI, trình bày tham luận về tác động của việc chuyển đổi mô hình kê khai thuế từ góc nhìn của VCCI và đưa ra các khuyến nghị đối với hộ kinh doanh.

Theo khảo sát của VCCI, khi chuyển sang kê khai, 49% hộ kinh doanh cho rằng chi phí và thời gian quản lý hóa đơn, chứng từ sẽ tăng lên đáng kể. Bên cạnh đó là những khó khăn trong việc tuân thủ quy định về hóa đơn điện tử và thiết bị tính tiền, xuất phát từ hạn chế về năng lực công nghệ số, thói quen ghi chép thủ công, chi phí đầu tư ban đầu và thủ tục còn phức tạp.

Từ thực tế đó, VCCI khuyến nghị hộ kinh doanh cần thường xuyên cập nhật quy định pháp luật thông qua các kênh báo chí chính thống và cơ quan thuế, đồng thời từng bước tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, lựa chọn các giải pháp phần mềm phù hợp với mô hình kinh doanh, để công nghệ thực sự trở thành “trợ thủ”, giúp hộ kinh doanh chủ động trong quản lý và vận hành.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Đỗ Tuấn Anh, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ KiotViet, nhận định khả năng tiếp nhận công nghệ của hộ kinh doanh phụ thuộc lớn vào độ tuổi, ngành nghề và môi trường kinh doanh; trong đó, nhóm hộ kinh doanh truyền thống thường tiếp cận chậm hơn và cần được hỗ trợ nhiều hơn. Theo ông, sự thấu hiểu và đồng hành chính là yếu tố then chốt quyết định thành công của quá trình chuyển đổi số.

Đại diện KiotViet cho biết đơn vị đã xây dựng lộ trình chuyển đổi số cho hộ kinh doanh theo từng giai đoạn, từ khảo sát, đánh giá điều kiện ban đầu đến khâu hỗ trợ, chăm sóc sau triển khai. Các đơn vị công nghệ cần làm rõ nhu cầu cụ thể của hộ kinh doanh ở từng giai đoạn, giải quyết từng bài toán nhỏ, từ đó cùng hướng tới mục tiêu lớn là chuyển đổi số một cách hiệu quả, thực chất.

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho rằng, chuyển đổi nộp thuế khoán sang kê khai không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn mở ra cơ hội để hộ kinh doanh nâng cao tính minh bạch, gia tăng mức độ tuân thủ và mở rộng dư địa phát triển. Đây được xem là “bản lề” quan trọng giúp hình thành văn hóa tự giác tuân thủ pháp luật thuế, qua đó đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế tư nhân.

Các diễn giả đồng thời nhấn mạnh, chủ trương chuyển đổi không nhằm gây khó khăn, mà hướng tới chuẩn hóa hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo nền tảng minh bạch để hộ kinh doanh phát triển ổn định trong dài hạn.

Hội thảo “Giải mã chuyển đổi mô hình và kê khai thuế: Từ thực tiễn hộ kinh doanh” không chỉ là diễn đàn chuyên môn, mà còn thể hiện rõ tinh thần đồng hành, hợp lực giữa cơ quan quản lý, tổ chức đại diện và doanh nghiệp công nghệ trong hỗ trợ hộ kinh doanh.

Trong bối cảnh chỉ còn ít thời gian trước khi thuế khoán được xóa bỏ hoàn toàn, việc tăng cường hướng dẫn, cung cấp giải pháp thực tiễn được xem là yếu tố then chốt, giúp hộ và cá nhân kinh doanh tự tin thích ứng với cơ chế mới, vận hành đúng quy định, hạn chế rủi ro và từng bước chuẩn hóa hoạt động theo hướng minh bạch, bền vững.