Nhiều người dân bối rối trước quy định về thiết bị an toàn cho trẻ em
Gia đình anh H.A. (Ba Đình, Hà Nội) có 3 con. Theo quy định mới, cháu lớn 11 tuổi có thể ngồi ghế trên. Nhưng nếu đi đủ cả nhà, hai ghế trẻ em ở dưới thì bản thân vợ anh không còn chỗ trống để ngồi. Mấy ngày nay, anh vẫn đau đầu theo dõi các thông tin cập nhật về việc sử dụng ghế trẻ em để tìm hướng giải quyết chuyện đi lại bằng phương tiện này cho gia đình mình.
Hay như chị H.L. (Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ, gia đình hay về thăm ông bà ngoại mỗi cuối tuần vì ở cùng thành phố, và lựa chọn đi xe taxi hoặc xe dịch vụ cho tiện. Thế nhưng, nếu quy định ghế trẻ em được áp dụng, chị không biết rằng loại hình xe dịch vụ có trang bị sẵn ghế trẻ em hay không; nếu khó, liệu chăng tài xế sẽ hủy chuyến khi thấy gia đình có trẻ nhỏ, vì không trang bị ghế? Dù không sở hữu ô-tô, nhưng quy định về ghế trẻ em trên xe cũng khiến vợ chồng chị bận tâm cả tuần nay.
Bối rối là suy nghĩ của khá nhiều người dân trong những ngày qua, khi quy định về việc xe ô-tô phải bắt buộc trang bị ghế cho trẻ dưới 10 tuổi, cao dưới 1,35m. Ngay cả những người làm việc trong ngành vận tải dịch vụ cũng đang trăn trở với vấn đề này.
Anh H.T.P. lái taxi hơn 10 năm nay bày tỏ, việc quy định ghế trẻ em trên xe ô-tô để bảo đảm an toàn là rất cần thiết, tuy nhiên đối với các xe dịch vụ việc triển khai còn nhiều bất cập. Anh băn khoăn có nên chi 3-5 triệu đồng mua ghế trẻ em hay không, cũng chưa biết người lái hay hành khách phải mang ghế?
“Nếu cần đầu tư thì phải trang bị loại ghế nào bởi thị trường có nhiều loại cho trẻ 1-4 tuổi, ghế nâng cho trẻ 4-5 tuổi, đệm nâng cho trẻ lớn. Bản thân tôi giờ cũng chưa biết như thế nào, không trang bị thì sợ bị phạt, mà giờ nếu trang bị thì không biết trang bị loại nào. Rồi khách có trẻ nhỏ vừa xuống, đoàn khác lên không có trẻ nhỏ lại phải tháo ghế ra, nếu đoàn đó nhiều đồ thì không biết cất ghế vào đâu vì xe tôi không có cốp. Nhỡ nhà nào có hai trẻ phải hai ghế thì xe tôi cũng hết chỗ cho khách hàng. Từ chối khách thì không còn đạo đức nghề nghiệp”, anh P. lo lắng.
Việc sử dụng ghế ô-tô cho trẻ em không chỉ là yêu cầu trong luật mới mà còn là biện pháp bảo vệ thiết yếu dựa trên khoa học và các thống kê quốc tế. Nhiều quốc gia đã bắt buộc sử dụng ghế an toàn từ lâu vì hiệu quả bảo vệ vượt trội. Tuy nhiên rõ ràng với những băn khoăn không phải không có lý của nhiều người dân thì việc triển khai luật này cũng cần được nghiên cứu hiệu chỉnh sao cho phù hợp, thích ứng linh hoạt với điều kiện giao thông, hạ tầng cơ sở và đối tượng thực hiện.
Điều 6 Nghị định 168/2024 về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi không tuân thủ quy định từ 1/1/2026, ô-tô cá nhân phải có thiết bị an toàn khi chở trẻ em như sau:
Phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng với tài xế chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m trên ô-tô ngồi cùng hàng ghế với người lái xe (trừ loại ô-tô chỉ có một hàng ghế), hoặc không sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em theo quy định.
Quy định để bảo đảm an toàn cần có sự nghiên cứu phù hợp
Luật bắt buộc phải có ghế trẻ em trên xe ô-tô dựa trên những yêu cầu về quyền con người đối với trách nhiệm bảo vệ trẻ em và đây là những thông lệ quốc tế. Tiến sĩ Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho rằng: Việc trang bị ghế trẻ em trên xe ô-tô là vô cùng cần thiết nhưng cũng cần có sự linh động khi triển khai.
Tiến sĩ Khương Kim Tạo, nguyên phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia.
“Đối với xe cá nhân, các gia đình đã bỏ nhiều tiền ra để mua, bây giờ bỏ ra mấy trăm nghìn để bảo vệ sức khỏe cho chính con em mình thì rất cần thiết”, ông Tạo chia sẻ.
Về vấn đề lo ngại sự cồng kềnh của ghế trẻ em sẽ án hết chỗ trên xe khiến gia đình đông con không có đủ chỗ để ngồi. Theo Cục cảnh sát giao thông, người dân có thể sử dụng đai trẻ em, ghế trẻ em hoặc đệm trẻ em trên ô-tô phù hợp với điều kiện của trẻ, của gia đình và phù hợp với điều kiện sử dụng trên ô-tô. Các thiết bị này đều có ý nghĩa tương tự như những thiết bị an toàn để phòng ngừa khi sự cố xảy ra.
Còn đối với ô-tô như taxi, xe dịch vụ, theo Tiến sĩ Khương Kim Tạo có thể cũng phải có, nhưng chỉ khoảng 10% xe. “Trường hợp người đặt xe có trẻ em đi cùng, các công ty dịch vụ sẽ điều phối các xe có thiết bị để bảo đảm an toàn cho các cháu. Và như vậy thì xe nào đáp ứng thì được đăng ký với công ty và khi đó sẽ được tham gia dịch vụ chuyên chở các cháu”, Tiến sĩ Khương Kim Tạo bày tỏ.
Thực tế hiện nay khi công nghệ thông tin ngày càng phát triển, việc các xe dịch vụ có thể đăng ký là có hay không có trang bị ghế ô-tô hiển thị ngay trên ứng dụng cũng thuận tiện cho khách hàng và cả tài xế.
Đồng tình với ý kiến trên, ông Dương Kim Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chính sách và phòng, chống chấn thương, Trường đại học Y tế công cộng cũng cho rằng: "Thực tế hiện nay khi công nghệ thông tin ngày càng phát triển, việc các xe dịch vụ có thể đăng ký là có hay không có trang bị ghế ô-tô hiển thị ngay trên ứng dụng cũng thuận tiện cho khách hàng và cả tài xế".
Ông Dương Kim Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chính sách và phòng, chống chấn thương, Trường đại học Y tế công cộng.
Đây cũng là một phương án để giúp các doanh nghiệp vận tải giảm thiểu chi phí đầu tư ghế trẻ em cho toàn bộ phương tiện của công ty, và những tài xế có điều kiện để tham gia sẽ chở được nhiều chuyến hơn, khuyến khích họ trang bị đầy đủ phương tiện khi tham gia giao thông.
Ngoài ra việc trang bị ghế trẻ em trên ô-tô làm sao để phù hợp cũng là vấn đề cần được hiểu đúng. Tiến sĩ Tạo cho rằng: Cần phải xây dựng cụ thể hoá các tiêu chuẩn, các quy chuẩn liên quan đến kết cấu cũng như quy định của thiết bị như thế nào để có thể bảo đảm an toàn cho trẻ nhỏ.
“Tùy theo điều kiện các cháu là thuộc độ tuổi có thể ngồi được trong ghế hoặc có thể là phải nằm. Bởi với từng độ tuổi thì thiết bị an toàn sẽ khác nhau. Thí dụ các cháu độ 7, 8, 9 tuổi ta có thể là dùng loại dây đai an toàn đặc biệt; các cháu nhỏ tuổi hơn, khoảng 1-2 tuổi thì cần ghế khác phù hợp hơn”, ông Tạo phân tích.
Trung tâm nghiên cứu chính sách và phòng, chống chấn thương, Trường đại học Y tế công cộng tiến hành khảo sát tại 3 thành phố lớn tại Việt Nam thì chưa đến 2% xe ô-tô có sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ, 22,8% trẻ em vẫn ngồi ghế trước một mình. Trong khi đó 97 nước trên thế giới bắt buộc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô-tô. Tuy nhiên, ở Việt Nam, vấn đề này chưa được quan tâm đúng mức, việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô-tô còn chưa được chú trọng thực hiện.
Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc sử dụng và lắp đặt đúng cách ghế an toàn có thể giảm tới 70% nguy cơ tử vong và 50% chấn thương nặng cho trẻ em khi xảy ra tai nạn giao thông.
Chỉ còn hơn 2 tháng nữa, luật sẽ chính thức đi vào đời sống. Đây là bước đi mang tính đột phá nhằm đặt sự an toàn của trẻ lên hàng đầu khi tham gia giao thông. Chính vì vậy, công tác tuyên truyền cũng cần được đẩy mạnh để làm sao người dân hiểu đúng, hiểu đủ và đồng thuận với luật. Từ đó thay đổi nhận thức của người dân, để khi Luật được triển khai, sẽ tạo được sự đồng thuận, mang lại hiệu quả cao.
