Chiều 5/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại tổ về Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi).
Tránh lãng phí nguồn nhân lực và tài nguyên trong thời kỳ chuyển đổi số
Đại biểu Bùi Hoài Sơn (Đoàn thành phố Hà Nội) đánh giá dự thảo Luật đã thể hiện sự tiến bộ khi nhấn mạnh xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí, bởi tiết kiệm phải trở thành nếp sống, thẩm thấu trong giáo dục và đời sống xã hội, chứ không chỉ là quy định hành chính.
Tuy nhiên, để luật đi vào thực chất, đại biểu đề nghị cần bổ sung rõ hành vi gây lãng phí tài sản số, dữ liệu công và nguồn lực thông tin, phù hợp với đề nghị trong Báo cáo thẩm tra.
“Lãng phí dữ liệu và nguồn lực số là lãng phí của các quốc gia trong thời đại số; nếu chúng ta không định danh, không quản lý, không sử dụng, thì đó là một loại thất thoát vô hình nhưng cực kỳ lớn”, đại biểu nói.
Chung quan điểm, đại biểu Trần Thị Hoa Ry (Đoàn Cà Mau) đề xuất, dự thảo Luật cần mở rộng phạm vi điều chỉnh, không chỉ giới hạn trong khu vực công mà phải tính tới khu vực xã hội, nơi còn lãng phí tri thức, thời gian và dữ liệu. Theo đại biểu, tiết kiệm không chỉ là cắt giảm chi tiêu, mà là quản trị nguồn lực hiệu quả – đầu tư đúng trọng tâm, tránh thất thoát, lãng phí nguồn nhân lực và tài nguyên trong thời kỳ chuyển đổi số.
Trong khi đó, đại biểu Trần Thị Thu Đông (Đoàn Cà Mau) đề nghị dự thảo Luật phải có chế tài đủ mạnh đối với hành vi cố tình gây lãng phí, đặc biệt trong quản lý ngân sách, mua sắm tài sản công và sử dụng thời gian lao động trong khu vực Nhà nước. Theo đại biểu, nếu chỉ dừng ở mức nhắc nhở hoặc xử lý hành chính nhẹ sẽ không đủ sức răn đe, khiến lãng phí trở thành “căn bệnh mãn tính” trong quản lý công.
Đánh giá cao dự thảo Luật đã mở rộng phạm vi thực hành tiết kiệm, chống lãng phí ngay từ khâu hoạch định chính sách, xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, song đại biểu Khang Thị Mào (Đoàn Lào Cai) chỉ ra, dự thảo Luật lại chưa quy định việc đánh giá tác động về chi phí - lợi ích, chi phí tuân thủ và nguy cơ lãng phí thể chế; chưa xác định rõ chủ thể chịu trách nhiệm bảo đảm nguyên tắc này.
Từ đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo bổ sung quy định giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể nội dung, phương pháp đánh giá tác động về chi phí - lợi ích, lồng ghép nội dung tiết kiệm, chống lãng phí trong báo cáo đánh giá chính sách, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời thiết lập cơ chế rà soát định kỳ ban hành để điều chỉnh kịp thời các văn bản, quy định gây lãng phí nguồn lực xã hội.
Mặt khác, cần cụ thể hóa tiêu chí đánh giá hiệu quả tiết kiệm, chống lãng phí, tránh đánh giá hình thức.
Cần có cơ chế bảo mật thông tin người tố giác
Một trong những điểm đáng chú ý của dự thảo Luật là bổ sung quy định về bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí (Điều 7).
Đồng tình với việc bổ sung các quy định bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí và người thân của họ, đại biểu Chamaléa Thị Thủy (Đoàn Khánh Hòa), đề nghị cần bổ sung thêm các biện pháp cụ thể để bảo vệ danh tính, an toàn cá nhân và quyền lợi của người tố giác, đặc biệt trong trường hợp họ đối mặt với các hành vi trả thù, cô lập.
Đại biểu Bùi Hoài Sơn đề nghị cần làm rõ trách nhiệm bảo mật thông tin tố giác và cơ chế bảo vệ người dám đấu tranh, tương tự Luật Phòng chống tham nhũng.
Đồng thời, đề nghị bổ sung điều khoản bảo vệ người tiết kiệm sáng tạo, người dám đổi mới, đúng tinh thần Báo cáo thẩm tra nêu về “bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số”.
“Nếu không bảo vệ người đổi mới, thì chúng ta sẽ lãng phí cơ hội phát triển, lãng phí trí tuệ, và lãng phí cả tương lai”, đại biểu nêu quan điểm.
Nhằm khuyến khích người dân, cán bộ mạnh dạn phản ánh sai phạm, đại biểu Nguyễn Văn Thi (Đoàn Bắc Ninh) cũng cho rằng, dự thảo Luật cần có cơ chế bảo mật danh tính và thông tin cá nhân của người tố giác.
Bên cạnh đó, quy định rõ thời hạn công khai kết luận thanh tra, kiểm toán hoặc xử lý vi phạm để bảo đảm minh bạch và tạo điều kiện cho nhân dân giám sát.
