Nhìn lại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV: Hoàn thiện thể chế cho giai đoạn phát triển mới

Lấy thực tiễn làm thước đo để hoàn thiện thể chế

Tại kỳ họp lần này, Quốc hội đã thông qua 51 luật và 39 nghị quyết, với khối lượng công việc rất lớn trong thời gian gần 2 tháng làm việc. Đánh giá về kết quả kỳ họp, đại biểu Trần Hoàng Ngân (Thành phố Hồ Chí Minh) nhấn mạnh, tại kỳ họp này và Kỳ họp thứ 9 trước đó, Quốc hội đã kịp thời thể chế hóa nhiều nghị quyết quan trọng mang tính nền tảng, cốt lõi cho mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Ông cho rằng đây là “một hệ thống pháp luật mang tính kiến tạo phát triển”, đặc biệt thể hiện rõ quan điểm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, giao thẩm quyền nhiều hơn cho địa phương trên tinh thần “địa phương quyết-địa phương làm-địa phương chịu trách nhiệm”.

Đồng thời, các luật, nghị quyết được thông qua đã góp phần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, cải cách hành chính và giảm các thủ tục không cần thiết, tạo thuận lợi thu hút nhà đầu tư.

Đại biểu đánh giá rất cao nỗ lực của Ban soạn thảo và Chính phủ khi “lắng nghe một cách thấu đáo, thấu tình đạt lý” các ý kiến đại biểu. Nhờ vậy, khi bấm nút thông qua, phần lớn các dự án luật đều nhận được tỷ lệ tán thành rất cao.

Ông cho biết nhiều kiến nghị của mình đã được tiếp thu, đặc biệt trong sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Thuế giá trị gia tăng và chính sách thuế đối với hộ kinh doanh. “Đây là sự lắng nghe rất tuyệt đối”, đại biểu nhấn mạnh.

Cùng với đó, Quốc hội đã đồng hành cùng Chính phủ trong việc tháo gỡ điểm nghẽn hạ tầng và những vấn đề vướng mắc ở các địa phương trọng điểm; thông qua nhiều cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng và các cực tăng trưởng quan trọng khác.

Từ thực tiễn đó, đại biểu Trần Hoàng Ngân đánh giá Kỳ họp thứ 10 là kỳ họp “nhiều ấn tượng và để lại dấu ấn tốt đẹp”, khi Quốc hội tiếp tục triển khai 3 đột phá chiến lược theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng: Đột phá về thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực chất lượng cao.

“Đây là những nền tảng rất quan trọng để chúng ta tự tin bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, hướng tới mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, sớm trở thành nước có thu nhập cao, một đất nước phồn thịnh, văn minh và hạnh phúc”, đại biểu nhấn mạnh, đồng thời bày tỏ niềm tin mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự đồng hành của Quốc hội và quyết tâm của Chính phủ, đất nước ta sẽ đạt được mục tiêu nêu trên.

Đánh giá về những nét nổi bật của Kỳ họp thứ 10, đại biểu Trương Xuân Cừ (Hà Nội) cho rằng điểm nhấn quan trọng nhất chính là khối lượng lớn các luật được sửa đổi, bổ sung kỷ lục so với nhiều kỳ họp trước đây.

Ông nhấn mạnh công tác chuẩn bị cho kỳ họp lần này rất chu đáo, kịp thời và thể hiện một sự đột phá trong xây dựng thể chế, nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trong tiến trình phát triển đất nước.

Theo đại biểu, các đại biểu Quốc hội đã tham gia thảo luận với tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình, thiết thực và hiệu quả. Cùng với đó, các cơ quan soạn thảo luật thể hiện tinh thần cầu thị, tiến bộ, tiếp thu ý kiến một cách đầy đủ và rất trách nhiệm.

Nhờ vậy, tỷ lệ thống nhất khi biểu quyết thông qua các nghị quyết trong kỳ họp rất cao, phản ánh quá trình thảo luận chín chắn, đồng thuận rộng rãi.

Từ thực tiễn triển khai, đại biểu Trương Xuân Cừ cho rằng dù chuẩn bị kỹ lưỡng đến đâu, thực tế luôn diễn ra nhanh hơn, phong phú và phức tạp hơn nhiều. Vì vậy, bên cạnh việc xây dựng những bộ luật công phu, có tính chiến lược lâu dài, Quốc hội cần quan tâm đến các vấn đề phát sinh trực tiếp từ thực tiễn để có cơ chế xử lý kịp thời.

Ông nêu thí dụ: Luật Đất đai đã rất đầy đủ, nhưng việc xác định giá đất để đền bù hiện nay vẫn gặp khó. Vì vậy, các nghị định, thông tư hướng dẫn phải được ban hành nhanh chóng, tránh để quy định pháp luật trở thành điểm nghẽn trong phát triển, nhất là trong bối cảnh đất nước hội nhập sâu rộng.

Bên cạnh đó, môi trường quốc tế có nhiều biến động, tác động trực tiếp đến nền kinh tế nước ta. Do vậy, ứng phó kịp thời là hết sức quan trọng. Đại biểu đề nghị Quốc hội khóa XVI, ngoài việc xây dựng luật theo chương trình đề ra, mỗi kỳ họp cần xác định rõ những điểm nghẽn của giai đoạn trước để giải quyết ngay, từ đó đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn.

Ông dẫn chứng đầu tư công đã được thúc đẩy rất quyết liệt, quy định pháp luật đã đầy đủ, nhưng tiến độ giải ngân vẫn chậm. “Vậy điểm nghẽn là ở đâu?” - theo ông, câu trả lời phải xuất phát trực tiếp từ thực tiễn, và thể chế phải kịp thời điều chỉnh để tháo gỡ.

“Lấy thực tiễn làm thước đo để hoàn thiện thể chế sẽ là cách làm thiết thực nhất để đáp ứng những vấn đề thực tiễn hiện nay đang mong chờ”, đại biểu Trương Xuân Cừ khẳng định.

Tác động sâu rộng đến kinh tế-xã hội, mở đường cho đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững

Trao đổi với phóng viên bên hành lang Quốc hội, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Phòng) đánh giá, việc Quốc hội thông qua khối lượng lớn luật và nghị quyết tại kỳ họp này sẽ góp phần củng cố nền tài chính-ngân sách quốc gia theo hướng minh bạch, kỷ cương, tạo dư địa ổn định vĩ mô và nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế trước các cú sốc.

Theo ông, nhóm luật về đất đai, đầu tư, quy hoạch, hạ tầng mở ra không gian phát triển mới, tháo gỡ những điểm nghẽn kéo dài. Các luật về dân số, phòng bệnh, cư trú, viên chức… làm rõ hơn quyền, nghĩa vụ của công dân; nâng cao chất lượng dịch vụ công; đồng thời tăng cường kỷ cương, trật tự xã hội.

Bên cạnh đó, các đạo luật về an ninh mạng, bí mật nhà nước, phòng, chống ma túy và công nghiệp quốc phòng sẽ tạo lá chắn an ninh toàn diện.

Đặc biệt, nhóm luật liên quan khoa học-công nghệ, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, sở hữu trí tuệ và giáo dục-đào tạo sẽ mở đường cho đổi mới sáng tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao - yếu tố quyết định năng suất và năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trong khi đó, Nghị quyết về giám sát thực thi Luật Bảo vệ môi trường nhấn mạnh trụ cột phát triển bền vững, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và ngành công nghiệp môi trường.

Ông nhấn mạnh, thông qua công tác lập pháp, Quốc hội đóng vai trò kiến tạo, dẫn đường, bảo đảm mọi quyết sách hướng tới mục tiêu xây dựng một Việt Nam hiện đại, bền vững và có năng lực cạnh tranh cao trong thập kỷ tới.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) chia sẻ, đây là kỳ họp ghi nhận nhiều kỷ lục, với thời gian làm việc dài, khối lượng nội dung lớn chưa từng có.

Bà nhấn mạnh, các luật và nghị quyết lần này đều liên quan mật thiết đến đời sống của người dân: Từ thuế thu nhập cá nhân, giáo dục, y tế, đất đai đến các chính sách an sinh, miễn giảm viện phí, sách giáo khoa, phụ cấp giáo viên, nhân viên y tế.

Những đổi mới trong Luật Phòng bệnh, Luật Dân số và các quy định về y tế cơ sở được bà đánh giá là trực tiếp mang lại lợi ích thiết thực, giúp người dân được tiếp cận đầy đủ hơn với dịch vụ giáo dục và y tế.

Việc Quốc hội lần đầu thảo luận gộp các luật cùng nhóm nội dung được bà đánh giá hiệu quả, giúp đại biểu dễ dàng so sánh, đối chiếu các quy định pháp luật, bảo đảm tính thống nhất và tránh xung đột pháp lý. Các vướng mắc thực tế như nguồn nhân lực y tế-giáo dục cho vùng khó khăn, đào tạo bác sĩ nội trú, chuyên khoa… đã được nêu rõ và tiếp thu vào luật.

Hướng tới nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI, đại biểu nhận định nhiệm vụ sẽ rất nặng nề nhưng cũng đầy vẻ vang. Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp sẽ diễn ra sớm, ngay sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, nhằm đáp ứng yêu cầu thể chế hóa kịp thời các chủ trương mới của Đảng. Trong bối cảnh thế giới biến động nhanh, từ Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đến biến đổi khí hậu, khối lượng công việc với Quốc hội Khóa XVI sẽ rất lớn.

Tuy nhiên, với truyền thống 80 năm của Quốc hội Việt Nam, cùng thành quả, kinh nghiệm tích lũy từ nhiệm kỳ khóa XV, đại biểu tin tưởng Quốc hội khóa XVI sẽ kế thừa và phát huy những thành quả, kinh nghiệm của khóa XV, tiếp nối tinh thần đổi mới, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đặc biệt trong việc hiện thực hóa mô hình “Quốc hội số” đã được đặt nền tảng vững chắc.