Đến những nơi đây để mà lắng nghe dư âm người xưa tích cũ, mà thương mà nhớ bóng dáng những lưu dân xưa đi lên phía trước khai sơn, phá thạch, ngăn thủy, khiêng đá vá bến, đắp đập be bờ, khai phá đầm hoang mở mang bờ cõi, nhớ những con người đưa đường chỉ lối giúp dân Minh Hương xưa dựng xóm lập làng, khơi mở đôi tay, rèn nghề khởi nghiệp, sống với nhau nghĩa tình hồn hậu, gắn bó tình nồng qua miếng trầu cay, chăm lo xây phên giậu biên trấn xứ Nông Nại trù phú này để làm nên một vùng Đồng Nai rộng lớn, giàu tiềm năng, tràn đầy sinh khí như ngày hôm nay.
Đến đây mà nghe đôi bờ lao xao sóng vỗ, nhắc nhớ tên người, tên sông với Cù lao Phố mà thương những kẻ thương hồ. Cù lao Phố hay Cù Châu, Nông Nại đại phố hay Đông phố, Giản phố thì cũng chỉ những tên gọi khác nhau của khúc sông hoài phố trên bến dưới thuyền, khi sầm uất thịnh vượng, lúc suy vi điêu tàn với bao biến cố thăng trầm trong lịch sử. Những sa bồi lắng đọng triệu năm mà vun đắp nên thân phận Cù lao Phố mang dáng hình chiếc chuông, chuông ấy rung ngân theo từng con sóng vỗ giai điệu đồng vọng thức gọi trái tim, khối óc, sức vóc con người kết đoàn mà hòa mục, thân thiện mà bao dung nhân nghĩa, tất cả quy tụ về đây mà vui sống với đất và người bên dòng Đồng Nai.
Sông khởi nguồn từ đâu? Có phải từ những mạch nguồn nước ngầm nhỏ li ti trên đỉnh non cao của cao nguyên Lâm Viên thuộc phía nam dãy Trường Sơn hùng vĩ, tích tụ tháng ngày chảy về ôm trọn một vùng Cát Tiên sa khoáng theo dòng Đồng Nai bồi vun đôi bờ ? Hay có thêm sự góp mạch nguồn nào của sông Chàm (tiếng Khmer gọi là Tonle Chàm) từ Mê Công hòa vào dòng Phước Long xưa kia và dòng Đồng Nai nay?
Đến đây mà ngắm nhìn bức tranh dòng người, phương tiện hối hả ngược xuôi qua lại trên những cây cầu bắc qua sông, ngắm những con thuyền như những chiếc lá tre mỏng manh trước gió mà vạm vỡ vượt thác ghềnh theo con nước con trăng ngược xuôi tìm về nơi hò hẹn. Lại thêm những điểm đến lắng đọng hồn người trước những cảnh đẹp bãi đá thiên nhiên, những trầm mặc cổ kính cổ tự, những mái ngói cong cong, những cung đường đá lát, những xóm làng chài bờ sông, bãi trồng ngô lúa, hoa màu hay làng nghề trồng dâu nuôi tằm, ươm tơ dệt lụa, trồng tre, đay, cói dệt chiếu dệt vải, nhào nặn đất sét nhuyễn với phù sa bồi lắng, quay tay gốm sứ tạc nên những vật dụng đời thường đắm đượm hồn người trao gửi trên những nét hoa văn!
Tản bộ trên đường Huỳnh Văn Nghệ hay Khu di tích Văn miếu Trấn Biên rồi qua những cung đường bên dòng Đồng Nai ngắm nhìn Cù lao Phố khi nắng chiều nhạt hẳn, màn đêm buông xuống phủ lấy đất trời vạn vật thì hương hoa lộc vừng thanh khiết mới bung bay trong gió. Khoảnh khắc bình yên và nên thơ tinh tế diệu kỳ.
