Luật Hóa chất (sửa đổi): Kiểm soát chặt việc mua, bán hóa chất

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 14/6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Hóa chất (sửa đổi) với 442/445 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 92,47% tổng số đại biểu).

Luật Hóa chất (sửa đổi) gồm 7 Chương, 48 Điều quy định về hóa chất, quản lý hoạt động hóa chất; phát triển ngành công nghiệp hóa chất; thông tin hóa chất; hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm, hàng hóa; an toàn, an ninh trong hoạt động hóa chất.

Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.

Áp dụng nguyên tắc hóa học xanh

Trước đó, trình bày báo cáo về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, có ý kiến đề nghị xây dựng, hỗ trợ, phát triển công nghiệp hóa chất hướng tới hóa học xanh, kinh tế tuần hoàn.

Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo như sau: Dự thảo luật đã quy định việc áp dụng nguyên tắc hóa học xanh gồm 12 nguyên tắc nhằm giảm thiểu tác động của hóa chất đến môi trường và sức khỏe con người.

Việc áp dụng nguyên tắc hóa học xanh là cần thiết để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, góp phần thực hiện Kết luận số 81-KL/TW ngày 4/6/2024 của Bộ Chính trị nhằm đẩy mạnh việc thực hiện chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn. Hiện nay, một số nguyên tắc hóa học xanh đã được nhiều dự án áp dụng (như tiết kiệm năng lượng, phòng ngừa sự cố…). Việc áp dụng nguyên tắc hóa học xanh sẽ được Chính phủ quy định, hướng dẫn cụ thể theo quy định tại khoản 5 Điều 5 của dự thảo Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho hay, có ý kiến đề nghị bổ sung các biện pháp truy xuất nguồn gốc, quản lý sản xuất, vận chuyển qua hóa đơn điện tử và dấu vết của sản phẩm.

Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, dự thảo luật đã có một số quy định để truy xuất nguồn gốc của hóa chất, cụ thể: tổ chức kinh doanh hóa chất cần kiểm soát đặc biệt phải tuân thủ các quy định về lập phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt và phải được xác thực dữ liệu về tổ chức, cá nhân mua, bán theo lộ trình thực hiện do Chính phủ quy định (khoản 4 Điều 11); tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần kiểm soát đặc biệt phải công bố loại hóa chất và mục đích sử dụng hóa chất trên Cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất trước khi sử dụng lần đầu hoặc trước khi thay đổi mục đích sử dụng (điểm b khoản 2 Điều 15).

“Các quy định nêu trên đã bảo đảm quản lý chặt chẽ các hoạt động hóa chất và có thể truy xuất nguồn gốc của hóa chất”, ông Huy nêu.

Nâng cao năng lực phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất

Chủ nhiệm Lê Quang Huy nêu rõ, có ý kiến đề nghị cần xây dựng giải pháp chiến lược tổng thể, toàn diện quốc gia cùng với các nguồn lực đủ mạnh, công nghệ hiện đại để phòng ngừa từ sớm, từ xa sự cố hóa chất, sự cố môi trường.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc xây dựng chiến lược quốc gia về phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất cần có sự đánh giá thực trạng về năng lực phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trong từng thời kỳ, nghiên cứu căn cứ pháp lý, khoa học cho việc xây dựng chiến lược, chuẩn bị nguồn lực cần thiết để xây dựng và thực hiện chiến lược.

Trong giai đoạn hiện nay, để bảo đảm tính khả thi, luật chỉ quy định về việc “Nhà nước có chính sách về nâng cao năng lực phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trong lĩnh vực dân sự” tại khoản 3 Điều 40 cho phù hợp. Trong quá trình triển khai thực hiện, các nội dung liên quan đến chiến lược sẽ tiếp tục được nghiên cứu để xây dựng và trình Chính phủ xem xét ban hành vào thời điểm thích hợp.