Và hiện nay, lịch sử không chỉ thể hiện qua những trang sách, những bài báo khô khan, mà còn được tái hiện bằng công nghệ hiện đại để mỗi người dân đều có thể được “trở về” thời khắc thiêng liêng ấy của dân tộc.
Dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Báo Nhân Dân đã giới thiệu và phát phụ san đặc biệt in toàn văn bản Tuyên ngôn Độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng một trải nghiệm công nghệ độc đáo.
Khi nhận được sticker ngôi sao vàng năm cánh, bạn đọc có thể quét điện thoại vào sticker, và điện thoại sẽ phát bản ghi âm Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập vào chiều 2/9/1945 tại Quảng trường Ba Đình. Đây là một sáng tạo của Báo Nhân Dân, và là trải nghiệm đáng nhớ với hàng nghìn độc giả đã xếp hàng để nhận phụ san và sticker tại trụ sở Báo Nhân Dân (71 Hàng Trống) và Triển lãm 80 năm thành tựu đất nước tại Đông Anh, Hà Nội.
Cũng là cách thức đưa lịch sử đến gần với công nghệ, tại khu “95 năm Cờ Đảng soi đường” trong triển lãm, người xem có thể “chạm vào” những thời khắc lịch sử, từ “Điện Biên Phủ trên không” tới hình ảnh lá cờ Đảng tung bay... Công nghệ AR/MR định vị chính xác trong không gian 8.000 m2, cho phép người tham quan dùng điện thoại hoặc kính chuyên dụng để khám phá các lớp nội dung số gắn trực tiếp lên bối cảnh thật.
Ra đời từ một đề tài cấp quốc gia về ứng dụng công nghệ số trong giảng dạy môn Lịch sử Đảng cho sinh viên các khối ngành kinh tế và kỹ thuật của Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông, “Trở về thời khắc thiêng liêng” đã phát triển thành một dự án mang tầm quốc gia nhân kỷ niệm 80 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Tiến sĩ Nguyễn Đức Hoàng, Trưởng phòng Nghiên cứu phát triển ứng dụng đa phương tiện, Viện Công nghệ thông tin và truyền thông (CDIT), Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông cho biết, đội ngũ triển khai chỉ có thời gian rất gấp rút trong vòng một tháng để hoàn thành dự án. Tập thể cán bộ, nhà khoa học và sinh viên đã nỗ lực vượt bậc, vừa đẩy nhanh tiến độ vừa bảo đảm chất lượng, để sản phẩm kịp ra mắt đúng dịp trọng đại của dân tộc.
Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Vũ Minh Giang, cố vấn của dự án chia sẻ, đây là một dự án với rất nhiều yêu cầu khắt khe vì tái hiện lại một sự kiện lịch sử quá nhiều người biết. Vì vậy, những người tham gia dự án đều trăn trở với suy nghĩ làm sao để đáp ứng được kỳ vọng của công chúng và vẫn phải có những sự sáng tạo, hấp dẫn.
Trong đó, để phục dựng được thành hình ảnh 3D và thực tế ảo, đội ngũ đã phải phục dựng tỉ mỉ từng chi tiết. Hàng nghìn tư liệu thu thập được từ các bảo tàng, những thước phim đen trắng, những lời kể, những bài báo hay các nguồn dữ liệu khác đều được đối chứng lịch sử để xây dựng sản phẩm sát với thực tế nhất. Việc tái hiện toàn bộ 20.000 đồng bào trong một sản phẩm là một thử thách công nghệ rất lớn. Không dừng lại ở phục dựng hình ảnh, dự án đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ thực tế ảo (VR). Chỉ với một chiếc kính VR, người xem như đứng giữa Quảng trường Ba Đình, “xuyên không” thời gian để chứng kiến thời khắc thiêng liêng khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Bà Nguyễn Thị Xuân Mai là một người sống ở Hà Nội, năm nay đã ngoài 70 tuổi. Khi được trải nghiệm những thời khắc lịch sử bằng công nghệ của dự án, bà rất xúc động vì được sống lại không khí thiêng liêng, hào hùng 80 năm về trước của đất nước. Bà chia sẻ, khi trải nghiệm, bà chỉ muốn quay hướng nào để nhìn thấy Bác Hồ và như muốn hô vang những lời tuyên thệ, lời thề, lời hò reo của các thế hệ đi trước từ cách đây 80 năm.
Tại Triển lãm 80 năm thành tựu đất nước, người dân có thể "quay ngược thời gian" về các thời kỳ: Từ Văn Lang, Âu Lạc, tới ngày thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, hay toàn quốc kháng chiến năm 1946. Bên cạnh dòng chảy lịch sử, khu trải nghiệm của quân đội tập trung khắc họa chi tiết những chiến công, chiến dịch. Người dân được đeo kính VR, nhập vai thành chiến sĩ lái xe "không kính" vượt Trường Sơn giữa “mưa bom, bão đạn”, hay trườn bò trong địa đạo Củ Chi tối om, chật hẹp.
Không chỉ đơn thuần là tái hiện mà ứng dụng công nghệ còn đưa những giá trị của lịch sử đến gần hơn với thế hệ trẻ. Thông qua công nghệ, người xem được nghe, nhìn và có thể đắm chìm trong những bối cảnh lịch sử của dân tộc. Từ đó, khơi dậy lòng tự hào về lịch sử hào hùng của đất nước.
“Những bạn trẻ bây giờ tiếp cận rất nhiều với công nghệ thông tin. Những hình thức truyền tải với sự hỗ trợ của khoa học-công nghệ như thế này sẽ gần gũi hơn với giới trẻ, với đời sống đương đại”, Giáo sư, Tiến sĩ Từ Thị Loan, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam khẳng định.
