Hoàn thiện mọi phương diện để vận hành hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp

Cuộc cách mạng toàn diện trong tổ chức và quản trị địa phương

Tại phiên thảo luận của Quốc hội về tình hình kinh tế-xã hội chiều 29/10, Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Thị Thanh Trà đã trao đổi, giải trình một số nội dung liên quan việc sắp xếp tổ chức bộ máy và vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, nêu rõ những kết quả đạt được, khó khăn, cũng như các nhóm giải pháp trọng tâm thời gian tới.

Phó Thủ tướng cho biết, sau 80 năm vận hành theo mô hình 4 cấp (Trung ương và 3 cấp địa phương), việc triển khai chính quyền địa phương 2 cấp là một cuộc cách mạng toàn diện, thay đổi căn bản về triết lý tổ chức quyền lực, thể chế, quản trị địa phương, tư duy bộ máy, nhân sự công vụ và phương thức điều hành.

“Chúng ta đã chuyển từ phương thức quản lý hành chính sang quản trị kiến tạo, từ trạng thái thụ động hành chính sang chủ động quản trị địa phương - một nền móng vô cùng quan trọng cho quản trị quốc gia hiện đại vì mục tiêu phát triển và hạnh phúc của nhân dân”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Bà cho rằng, sự thay đổi này đòi hỏi toàn bộ hệ thống chính trị và đội ngũ công chức, viên chức phải tự làm cuộc cách mạng trong chính mình, thay đổi tư duy, phương pháp làm việc, tinh thần và văn hóa công vụ.

Sau 4 tháng vận hành, tuy còn những khó khăn, vướng mắc ban đầu nhưng đây là quá trình tất yếu. Phó Thủ tướng nêu rõ: “Thực tế mới có 4 tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp so với chiều dài lịch sử 80 năm thì những khó khăn, vướng mắc, bất cập ban đầu tôi cho là cũng dễ chia sẻ. Chúng ta không thể nóng vội, không cầu toàn nhưng chúng ta cũng không thể đi chậm mà bắt buộc phải đáp ứng được mục tiêu, yêu cầu”.

Theo đó, Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh yêu cầu không chậm trễ, không để mất thời cơ nhưng cũng không thể cầu toàn, vừa làm, vừa điều chỉnh, vừa hoàn thiện trên tất cả các phương diện để đáp ứng việc vận hành của chính quyền địa phương 2 cấp tốt nhất.

Phó Thủ tướng đánh giá, đến nay hệ thống cơ bản đã vận hành ổn định, thông suốt, đồng bộ, nhiều địa phương thể hiện tinh thần sáng tạo, linh hoạt, xử lý kịp thời các tình huống phát sinh, được nhân dân ghi nhận và ủng hộ.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng thẳng thắn nhìn nhận, do đây là một vấn đề mới, chưa có tiền lệ nên việc thay đổi hoàn toàn về tư duy, phương thức quản trị dẫn đến những vấn đề khó khăn, vướng mắc là tất yếu, nhất là về nhận thức; việc thay đổi trạng thái, phương thức làm việc cũng cần phải có thời gian.

Tập trung hoàn thiện thể chế, nhân lực, cơ chế tài chính phù hợp mô hình mới

Từ thực tế đó, Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà nêu một số giải pháp trọng tâm để nâng cao hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả vận hành của chính quyền địa phương 2 cấp trong thời gian tới.

Trước hết, tập trung hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách, đặc biệt là các quy định về tổ chức bộ máy, biên chế, tiêu chuẩn đơn vị hành chính và cơ chế phân loại. Từ nay đến hết năm 2025, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan hoàn thiện căn bản khung pháp lý cho mô hình này.

Về vấn đề nhân lực cấp xã, Phó Thủ tướng cho biết, qua tổng hợp từ 34 tỉnh, thành phố, bình quân hiện có 41,3% cán bộ, công chức cấp xã, trong đó chỉ 5,38% là chưa phù hợp với chuyên môn. Do đó, bà khẳng định không phải địa phương nào cũng thiếu nhân lực.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh cần tập trung hoàn thiện khung vị trí việc làm, xác định rõ tiêu chuẩn, chức danh để làm cơ sở pháp lý giao biên chế; đồng thời, xây dựng đề án đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã đến năm 2030, đáp ứng yêu cầu quản trị và phục vụ người dân trong bối cảnh mới.

Bà Trà cũng đề nghị các địa phương chủ động rà soát, đánh giá, cơ cấu lại đội ngũ; với một số vị trí chuyên môn như tài chính, địa chính, môi trường, công nghệ thông tin, xây dựng, tư pháp, có thể điều động cán bộ từ cấp tỉnh hoặc huyện về để bảo đảm tính linh hoạt và phù hợp thực tiễn.

Cùng với đó, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo thiết kế cơ chế tài chính và nguồn lực phù hợp với mô hình 2 cấp, tạo điều kiện để các địa phương chủ động hơn trong triển khai nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội.

Bảo đảm hiệu quả vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

29/10/2025 14:34

Phó Thủ tướng cho biết, một trong những ưu tiên của Chính phủ là đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào công vụ, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số. Bà nhấn mạnh: “Phong trào bình dân học vụ số cần được triển khai một cách đồng bộ, quyết liệt đến từng nhà, từng người dân”.

Bên cạnh đó, Chính phủ đang hoàn thiện hồ sơ báo cáo Bộ Chính trị về tổ chức bộ máy cấp cơ sở, làm cơ sở xác định biên chế, phân quyền, phân cấp. Hiện tỷ lệ phân cấp, phân quyền cho địa phương đã đạt hơn 56%, với 949 nhiệm vụ được giao, trong đó 870 thuộc cấp tỉnh và 79 thuộc cấp xã.

Về cải cách chính sách tiền lương, Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ đang xây dựng đề án tổng thể, dựa trên cơ sở Ban Chính sách và Chiến lược Trung ương chủ trì đánh giá lại Nghị quyết 27, dự kiến báo cáo Trung ương trong quý I/2026, từ đó sẽ xây dựng kế hoạch cụ thể, thực hiện cải cách chính sách tiền lương trên cơ sở có lộ trình thực hiện phù hợp, khả thi, gắn với cải cách nền hành chính, tăng trưởng kinh tế và khả năng chi trả.