Ánh mắt rạng rỡ và nụ cười hạnh phúc hiện rõ trên từng khuôn mặt người dân vùng cao nơi đây, khi ước mơ bao năm nay đã sắp thành hiện thực.
Gieo chữ giữa đại ngàn
Làng Le thuộc xã biên giới Mô Rai có 192 hộ dân với 620 nhân khẩu, đều là người Rơ Măm. Làng cách trung tâm xã gần 5 km, giao thông khó khăn khiến việc học hành của con em trong làng vất vả hơn. Mỗi tuần, cô Nguyễn Thị Sinh, giáo viên âm nhạc lặn lội về giảng dạy tại điểm trường làng Le. Những chuyến đi dạy giữa mưa rừng kéo dài càng thêm nhọc nhằn.
Trường Phổ thông Dân tộc bán trú tiểu học Lý Thường Kiệt (xã Mô Rai) có 436 học sinh, với bốn điểm trường ở làng Rẽ, làng Grập, làng Tang và làng Le. Năm học này, cô Sinh phụ trách 17 lớp âm nhạc, mỗi tuần cô đi, về giữa các điểm trường để giảng dạy gần 300 học sinh tiểu học. Những ngày đầu đông năm 2025, cô và học trò làng Le vui mừng khi Trường Phổ thông nội trú liên cấp tiểu học-trung học cơ sở Mô Rai được khởi công xây dựng.
Ngôi trường mới khi hoàn thành có khu nội trú, nhà công vụ cho học sinh và giáo viên. Hơn 1.300 học sinh xã biên giới Mô Rai sẽ được học tập, rèn luyện trong điều kiện tốt hơn. “Có trường nội trú liên cấp là ước mơ của thầy cô và học trò miền núi. Khi dạy tập trung, tôi không phải đi lại nhiều giữa các điểm trường, có thêm thời gian đầu tư chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy học cho các em”, cô Sinh chia sẻ.
Gắn bó nhiều năm ở vùng biên cương, thầy Nguyễn Hữu Phương, Hiệu trưởng Trường tiểu học và trung học cơ sở Sa Loong đã trải qua những tháng năm nhọc nhằn của nghề giáo vùng cao. Xa xôi, cách trở, thầy cô và học sinh xã biên giới Sa Loong còn nhiều vất vả, thiếu thốn hơn so với vùng miền khác. Trên vai những nhà giáo vùng cao là việc vận động trẻ em đến trường, hạn chế chuyện học “giã gạo”, chăm sóc sức khỏe học sinh cùng nhiều phần việc khác.
Vì vậy, mong muốn lớn nhất của thầy cô là có ngôi trường khang trang để chăm lo cho học sinh tốt hơn trên hành trình đi tìm con chữ. Thầy Phương cho rằng, khi có trường liên cấp, giáo viên được giảng dạy trong môi trường tốt hơn. Công tác quản lý, đào tạo và bố trí giáo viên chuyên môn bảo đảm hơn, qua đó nâng cao chất lượng dạy và học ở vùng miền núi.
Tương lai cho miền biên viễn
Tỉnh Quảng Ngãi có 9 xã biên giới gồm Bờ Y, Sa Loong, Dục Nông, Đăk Plô, Đăk Long, Rờ Kơi, Mô Rai, Ia Tơi và Ia Đal; với gần 300 km đường biên tiếp giáp Lào và Campuchia. Những năm qua, vùng biên được đầu tư hạ tầng, chăm lo đời sống dân sinh và đặc biệt là được chú trọng về giáo dục - yếu tố then chốt để nâng cao dân trí và phát triển nguồn nhân lực.
Thực hiện chủ trương của Trung ương về xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp ở các xã biên giới, tỉnh Quảng Ngãi sẽ đầu tư xây dựng 9 trường tại 9 xã biên giới này. Theo kế hoạch, cuối năm 2025, địa phương khởi công xây dựng 4 trường liên cấp ở các xã biên giới Dục Nông, Mô Rai, Rờ Kơi và Sa Loong. Mỗi trường có từ 30 đến 47 lớp học, khu nội trú, nhà công vụ, thư viện và sân thể thao, đáp ứng nhu cầu học tập của hơn 1.000 học sinh. Với tổng kinh phí hơn 612 tỷ đồng, 4 ngôi trường mới sẽ là nơi học tập và sinh hoạt của hơn 4.300 học sinh cùng thầy, cô giáo vùng biên.
Thầy Lê Văn Hiệp, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú tiểu học Lý Thường Kiệt cho biết, mô hình liên cấp giúp học sinh được chăm sóc sức khỏe tốt hơn, nâng cao dinh dưỡng học đường và hỗ trợ học tập hiệu quả. “Ở nhà, phụ huynh ít có điều kiện kèm con em học. Ở trường, các em được thầy cô hướng dẫn buổi tối, tham gia hoạt động kỹ năng sống. Khó nhất là tâm lý các em nhỏ xa bố mẹ, nhưng khi nhận diện được khó khăn, nhà trường sẽ từng bước khắc phục bằng các hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt tập trung”, thầy Hiệp chia sẻ.
Những ngôi trường mới giữa bản làng của đồng bào Thái, Rơ Măm, Giẻ-Triêng, Xơ Đăng sẽ tiếp tục là nơi thầy cô ngày đêm bám lớp, gieo chữ cho con em đồng bào vùng biên cương. Niềm vui ấy củng cố niềm tin và khát vọng về một tương lai tươi sáng cho miền biên viễn. Già A Nghị, thôn làng Rẽ, xã Mô Rai chia sẻ: “Bà con vui lắm vì được Nhà nước quan tâm. Con em đồng bào dân tộc thiểu số được học hành đầy đủ, được chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Mai này học xong, các cháu quay về xây dựng quê hương”.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang khẳng định: “Năm 2025 tỉnh xây dựng 4 trường và các năm tiếp theo sẽ hoàn thiện các trường còn lại tại các xã biên giới. Đây sẽ là những ngôi trường kiểu mẫu, là điểm sáng của ngành giáo dục. Tất cả đều hướng đến mục tiêu chăm lo cho học sinh, góp phần nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực vùng biên”.
