Hà Nội: Mỗi người dân là một chủ thể sáng tạo

Thực tiễn phát triển cho thấy, sáng tạo không phải là khái niệm trừu tượng hay đặc quyền của một nhóm nhỏ. Ở Hà Nội, sáng tạo hiện diện trong từng ngõ phố, làng nghề, khu dân cư và cộng đồng dân cư đô thị. Đó là cách người dân gìn giữ di sản, cải tiến phương thức sản xuất, tổ chức không gian sống, xây dựng sản phẩm dịch vụ mới và thích ứng với những thay đổi nhanh của đời sống đô thị. Khi người dân được khuyến khích phát huy năng lực sáng tạo của mình, xã hội sẽ hình thành một nguồn lực nội sinh mạnh mẽ và bền vững.

Vai trò chủ thể của người dân càng trở nên rõ nét trong bối cảnh Hà Nội hướng tới mô hình thành phố sáng tạo. Với bề dày nghìn năm lịch sử, hệ thống di sản phong phú, mạng lưới làng nghề và cộng đồng trí thức đông đảo, Thủ đô sở hữu nguồn “tài nguyên mềm” đặc biệt. Tuy nhiên, những giá trị này chỉ thực sự được bảo tồn và phát huy khi chính người dân là trung tâm của quá trình sáng tạo, từ gìn giữ, tái tạo đến lan tỏa giá trị văn hóa trong đời sống đương đại.

Nhiều mô hình sáng tạo cộng đồng thời gian qua cho thấy, khi người dân được trao quyền chủ động, sáng kiến sẽ nảy sinh từ thực tiễn, phù hợp với nhu cầu và có khả năng duy trì lâu dài. Từ việc phục hồi không gian văn hóa, phát triển du lịch cộng đồng, đến các dự án khởi nghiệp văn hóa, sáng tạo không chỉ tạo ra giá trị kinh tế mà còn góp phần củng cố bản sắc, tăng cường gắn kết xã hội và nâng cao chất lượng sống đô thị.

Để mỗi người dân thực sự trở thành một chủ thể sáng tạo, điều quan trọng là xây dựng một môi trường thuận lợi, nơi sáng kiến được khuyến khích và bảo vệ. Không gian công cộng cần được mở rộng cho các hoạt động sáng tạo cộng đồng, từ nghệ thuật, thiết kế đến đổi mới xã hội. Cơ chế quản lý cần linh hoạt hơn, giảm bớt rào cản hành chính, chấp nhận thử nghiệm và cho phép những ý tưởng mới được kiểm chứng trong thực tiễn. Sáng tạo chỉ có thể phát triển khi người dân cảm thấy an toàn để nghĩ khác và làm khác.

Bên cạnh đó, giáo dục và truyền thông đóng vai trò then chốt trong việc nuôi dưỡng tinh thần sáng tạo. Việc hình thành tư duy phản biện, khả năng hợp tác, ý thức trách nhiệm với cộng đồng và niềm tự hào về bản sắc Hà Nội cần được bồi đắp từ sớm và duy trì trong suốt quá trình trưởng thành của mỗi cá nhân. Khi sáng tạo trở thành một giá trị xã hội được trân trọng, người dân sẽ chủ động tham gia vào quá trình phát triển chung.

Khuyến khích mỗi người dân trở thành một chủ thể sáng tạo không phải là mục tiêu ngắn hạn, mà là chiến lược phát triển lâu dài của Hà Nội. Đó là con đường phát triển dựa trên con người, lấy sáng tạo làm động lực và lấy cộng đồng làm nền tảng. Khi người dân thực sự là trung tâm, Thủ đô sẽ có sức sống bền bỉ, vừa đổi mới, vừa giữ được chiều sâu văn hóa trong tiến trình phát triển.