Giữ nếp nhà rông giữa nhịp sống đương đại

Tham dự có các nhà nghiên cứu, cán bộ bảo tàng, 20 người thợ Ba Na nhiều kinh nghiệm trong dựng và tu sửa nhà rông đến từ xã Ngọk Bay, tỉnh Quảng Ngãi cùng sinh viên Trường đại học Văn hóa Hà Nội, trường Khoa học Liên ngành và Nghệ thuật (Trường đại học Quốc gia Hà Nội)…

Nhà rông là biểu tượng văn hóa đặc trưng của các dân tộc Tây Nguyên. Không chỉ là trung tâm sinh hoạt cộng đồng, nơi diễn ra các lễ hội truyền thống, nhà rông còn kết tinh giá trị lịch sử, tinh thần, nghệ thuật và tri thức dân gian. Tuy nhiên, trước sự thay đổi của đời sống hiện đại, việc gìn giữ và phát huy giá trị nhà rông đang đứng trước nhiều thách thức.

Tại tọa đàm, các chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm bảo tồn nhà rông trong không gian Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đồng thời trao đổi về những vấn đề đặt ra trong công tác gìn giữ di sản kiến trúc dân gian hiện nay. Sinh viên các trường đại học cũng có cơ hội giao lưu cùng cộng đồng người Ba Na, trực tiếp tìm hiểu về đời sống văn hóa truyền thống của đồng bào Tây Nguyên qua kiến trúc và không gian nhà rông được tái hiện tại bảo tàng.

Đầu tháng 10 vừa qua, 20 người thợ Ba Na đến từ xã Ngọk Bay đã trực tiếp tu sửa ngôi nhà rông trong khuôn viên Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Nghệ nhân A Nghêh-một trong những người tham gia dựng và sửa nhà rông chia sẻ: Với người Ba Na, nhà rông có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Đây là nơi tổ chức lễ hội, bàn việc làng, cũng là nơi gắn kết cộng đồng, nuôi dưỡng truyền thống và tinh thần đoàn kết.

Tại tọa đàm, Phó Giám đốc phụ trách Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam Bùi Ngọc Quang cho biết: Nhà rông là dấu ấn văn hóa của các tộc người Tây Nguyên. Bảo tàng đã lựa chọn mẫu nhà rông tiêu biểu của người Ba Na ở xã Ngọk Bay để phục dựng, qua đó giúp công chúng và du khách hiểu sâu hơn về kiến trúc, giá trị văn hóa của ngôi nhà truyền thống. Là biểu tượng thể hiện sức mạnh cộng đồng nhưng trải qua thời gian, vật liệu tự nhiên khan hiếm, các ngôi làng truyền thống dần thay đổi khiến nhà rông bị mai một. Vì vậy, việc bảo tồn nhà rông trong không gian bảo tàng là cách lưu giữ có định hướng, góp phần lan tỏa tri thức và bản sắc văn hóa dân tộc.

Cùng việc gìn giữ hiện vật, bảo tàng còn chú trọng lưu trữ tư liệu, thông số kỹ thuật và tri thức dân gian bằng công nghệ hiện đại nhằm tái hiện trung thực hình ảnh ngôi nhà truyền thống và giúp công chúng cảm nhận dòng chảy văn hóa qua từng giai đoạn lịch sử.

Hoạt động phục dựng, tu sửa nhà rông và tọa đàm thể hiện sự chung tay giữa nhà nghiên cứu, nghệ nhân và người làm công tác bảo tàng trong gìn giữ di sản văn hóa các dân tộc Việt Nam, góp phần lan tỏa tinh thần trân trọng, bảo tồn “hồn cốt” văn hóa dân tộc giữa nhịp sống đương đại.