Sau khi Bạc Liêu hợp nhất với tỉnh Cà Mau, đã có một số ý kiến băn khoăn, lo ngại nhiều công trình quý giá nơi đây có nguy cơ bị lãng quên nếu không được quan tâm đúng mức.
NHỮNG CÔNG TRÌNH ĐỘC ĐÁO
Tháp cổ Vĩnh Hưng (Di tích khảo cổ Vĩnh Hưng) thuộc xã Vĩnh Hưng, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu cũ, nay là xã Vĩnh Hưng, tỉnh Cà Mau. Tháp được xây dựng từ thế kỷ thứ 9, là di sản kiến trúc hiếm hoi còn lại của nền văn hóa Óc Eo. Năm 2024, tháp cổ Vĩnh Hưng đã được Chính phủ công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt. Đây cũng là công trình kiến trúc tháp duy nhất còn sót lại tại khu vực Tây Nam Bộ, trở thành niềm tự hào không chỉ của nhân dân địa phương mà còn của cả vùng đất phương nam.
Bên cạnh đó, vùng đất Bạc Liêu còn có Khu căn cứ Cái Chanh ở xã Ninh Thạnh Lợi (huyện Hồng Dân cũ), cũng được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia đặc biệt. Nơi đây từng là căn cứ cách mạng quan trọng trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân, đế quốc, in đậm dấu ấn về tinh thần kiên cường, bất khuất của quân và dân ta.
Không chỉ có hai di tích quốc gia đặc biệt, Bạc Liêu xưa còn lưu giữ nhiều công trình lịch sử - văn hóa tiêu biểu khác. Đó là: Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh (xã Châu Thới); Khu lưu niệm nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu; đồng hồ đá Thái Dương (phường Bạc Liêu); Di tích lịch sử Nọc Nạng (phường Giá Rai); nơi thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên (xã Gành Hào); chùa Giác Hoa ở Vĩnh Lợi, chùa Xiêm Cán (phường Hiệp Thành)... Đây đều là những công trình gắn với chiều sâu lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng của người dân địa phương, góp phần làm giàu thêm kho tàng di sản vùng đất cực nam Tổ quốc.
Nổi bật tại khu vực quảng trường Bạc Liêu (phường Bạc Liêu), là Nhà hát Cao Văn Lầu, thường được gọi với tên quen thuộc “Nhà hát ba nón lá”, cùng công trình cây đờn kìm cách điệu giữa quảng trường Hùng Vương. Nhà hát Cao Văn Lầu được xây dựng nhằm tôn vinh nhạc sĩ tài hoa Cao Văn Lầu, người đã để lại dấu ấn lịch sử cho nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ với tác phẩm bất hủ “Dạ cổ hoài lang”. Đây là biểu tượng văn hóa không chỉ của Bạc Liêu mà còn của cả vùng Nam Bộ, được du khách trong và ngoài nước đặc biệt yêu thích.
Có thể khẳng định, những công trình lịch sử-văn hóa của Bạc Liêu vừa là di sản quý báu do tiền nhân để lại, vừa là nguồn lực quan trọng cho phát triển văn hóa-du lịch trong giai đoạn mới.
CẦN CHÍNH SÁCH ĐỒNG BỘ ĐỂ PHÁT HUY GIÁ TRỊ
Nhằm giữ gìn và phát huy hơn nữa giá trị của các công trình lịch sử-văn hóa, mới đây, đồng chí Nguyễn Hồ Hải, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau đã dẫn đầu đoàn công tác khảo sát, kiểm tra tiến độ trùng tu, sửa chữa một số công trình tiêu biểu tại các phường Bạc Liêu, Giá Rai và xã Châu Thới. Đoàn đã đến tháp cổ Vĩnh Hưng, Nhà hát Cao Văn Lầu, Bảo tàng tỉnh Cà Mau, Khu lưu niệm nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu, Di tích lịch sử Đồng Nọc Nạng... Qua khảo sát, đoàn ghi nhận nhiều khó khăn, hạn chế trong công tác bảo tồn. Đáng chú ý, tháp cổ Vĩnh Hưng hiện đã có nhiều hạng mục bị xuống cấp, hư hỏng do tác động của thời tiết, môi trường, trong khi nguồn kinh phí tu bổ, nâng cấp còn hạn hẹp. Nếu không kịp thời khắc phục, nguy cơ ảnh hưởng đến giá trị nguyên gốc của di tích là điều khó tránh khỏi.
Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau khẳng định, tháp cổ Vĩnh Hưng không chỉ là niềm tự hào của nhân dân địa phương, mà còn góp phần làm phong phú, đa dạng kho tàng di sản văn hóa của đất nước. Đồng chí đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh khẩn trương phối hợp các cơ quan liên quan xác định rõ biện pháp bảo quản, tu bổ, phục hồi các yếu tố gốc của di tích. Đồng thời, sưu tầm thêm các hình ảnh, tài liệu, hiện vật gốc liên quan quá trình khai quật, khảo cổ; hoàn chỉnh nội dung trưng bày để phục vụ tốt hơn nhu cầu tìm hiểu, học tập của nhân dân. Trước mắt, cần nghiên cứu lắp đặt mái che, hệ thống bơm thoát nước nhằm giảm đến mức thấp nhất những tác động bất lợi của thời tiết đối với di tích.
Tại Khu lưu niệm nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu, đồng chí Nguyễn Hồ Hải yêu cầu việc đầu tư, bảo tồn nơi đây không chỉ là bày tỏ tình cảm tri ân với nhạc sĩ tài hoa Cao Văn Lầu, mà còn là cách để tạo điều kiện cho những người yêu thích nghệ thuật đờn ca tài tử được tìm hiểu sâu hơn về loại hình đã được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Nguyện vọng chung của nhiều cán bộ, nhân dân tỉnh Cà Mau là mong muốn Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh tiếp tục quan tâm hơn nữa đến việc giữ gìn và phát huy giá trị các công trình văn hóa, lịch sử này. Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Cà Mau Lê Hòa Hiệp chia sẻ: “Đã có hai đoàn lãnh đạo của tỉnh đến thăm, kiểm tra, chỉ đạo công tác bảo tồn các công trình. Chúng tôi rất phấn khởi, tin tưởng công tác giữ gìn di sản sẽ được chú trọng hơn nữa”.
