Việc chuyển từ “bị động” sang “chủ động”, chú trọng công tác tự kiểm tra, tự giám sát của các cấp ủy, tổ chức đảng, kịp thời phát hiện từ nội bộ để chấn chỉnh vi phạm ngay khi mới phát sinh đã góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, ngăn ngừa vi phạm từ sớm, từ xa; đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Xuất phát từ nhiệm vụ chính trị
Điểm nhấn đáng chú ý là công tác kiểm tra, giám sát xuất phát từ nhiệm vụ chính trị, gắn với thực tiễn của cơ quan, đơn vị. Trọng tâm là kiểm tra, giám sát việc thực hiện nghị quyết, chỉ thị, kết luận mới của Trung ương; kiểm tra, giám sát các địa bàn trọng điểm, các vụ việc tồn đọng, đơn, thư phức tạp, kéo dài, các tổ chức đảng có nhiều hạn chế, yếu kém để kịp thời uốn nắn, chấn chỉnh, cảnh báo, phòng ngừa sai phạm, nâng cao năng lực tự soi, tự sửa trong tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Theo Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Văn phòng Chủ tịch nước, công tác kiểm tra, giám sát đã góp phần hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ, cơ quan Văn phòng Chủ tịch nước. Trong 8 tháng đầu năm, Đảng ủy Văn phòng Chủ tịch nước đã chủ động lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả công tác giám sát việc thực hiện các nội dung trọng tâm năm 2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Trọng tâm là tổ chức phổ biến, quán triệt, xây dựng đầy đủ kế hoạch, chương trình, ban hành công văn chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc và giám sát việc thực hiện 4 nội dung quan trọng: Tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy; đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng; thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/ TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; đề án bổ sung về phát triển kinh tế-xã hội năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng đạt từ 8%.
Theo đánh giá của Đoàn Kiểm tra của Bộ Chính trị năm 2025, việc thực hiện 4 nội dung nêu trên được Đảng ủy Văn phòng quán triệt, triển khai cơ bản đầy đủ, kịp thời đến các tổ chức đảng, đảng viên trong toàn Đảng bộ; quá trình tổ chức thực hiện đã đạt một số kết quả nhất định.
Căn cứ Chương trình kiểm tra, giám sát năm 2025, Đảng ủy Văn phòng Chủ tịch nước tiếp tục chỉ đạo các chi bộ phối hợp Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch kiểm tra, giám sát, tập trung giám sát thường xuyên, giám sát chuyên đề đối với các chi bộ và đảng viên về thực hiện nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng. Trong đó, tập trung kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nghị quyết của Bộ Chính trị đã ban hành gần đây, nhất là việc quán triệt, thực hiện Chỉ thị số 50-CT/TW, ngày 23/7/2025 của Ban Bí thư về tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trong giai đoạn mới.
Có vai trò, vị trí quan trọng, trực tiếp tham mưu việc hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác tổ chức, cán bộ, Đảng ủy cơ quan Ban Tổ chức Trung ương luôn xác định, xây dựng đảng bộ trong sạch, vững mạnh không chỉ lãnh đạo hoàn thành nhiệm vụ chính trị mà còn liên quan mọi hoạt động của ngành Tổ chức xây dựng Đảng.
Nhiệm kỳ 2020-2025, Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy đã tham mưu tổ chức quán triệt, triển khai các nghị quyết, quy định, kết luận của Trung ương về công tác xây dựng Đảng, nhất là Nghị quyết số 21-NQ/TW, ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương về tăng cường củng cố xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới; tham mưu ban hành Chương trình kiểm tra, giám sát toàn khóa bám sát chức năng, nhiệm vụ được giao trong công tác tổ chức, cán bộ, đảng viên, bảo vệ chính trị nội bộ; chỉ đạo, quản lý công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương.
Hằng năm, xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát chi tiết, phân công rõ trách nhiệm cho từng Ủy viên Ban Thường vụ, Ủy viên Ban Chấp hành, Ủy viên Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy cơ quan. Theo đó, đã thực hiện kiểm tra đột xuất đối với một chi bộ; kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với một đảng viên; đối với 19 chi bộ, bảo đảm mỗi chi bộ ít nhất được kiểm tra một lần trong nhiệm kỳ.
Song song là các cuộc giám sát chuyên đề, nội dung giám sát tập trung vào việc thực hiện các nghị quyết của Đảng ủy; kê khai và kiểm soát tài sản, thu nhập; thực hiện nhiệm vụ được giao và đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Tăng cường phối hợp và thực hiện chuyển đổi số
Một trong những kinh nghiệm đúc kết từ thực tiễn hoạt động kiểm tra, giám sát trong Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương nhiệm kỳ 2020-2025 là: quá trình thực hiện công tác kiểm tra, giám sát phải phối hợp chặt chẽ giữa Ủy ban Kiểm tra với các cơ quan liên quan; phối hợp giữa cấp ủy và lãnh đạo các cơ quan, đơn vị. Trong đó, nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát. Người đứng đầu cấp ủy và cấp ủy các cấp không chỉ lãnh đạo, chỉ đạo mà phải trực tiếp tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát.
Theo đồng chí Nguyễn Đức Thái, Phó Viện trưởng, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, để công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng đạt hiệu quả, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp với các cơ quan, đơn vị liên quan nhằm nắm bắt thông tin đầy đủ, chính xác, xử lý kịp thời các dấu hiệu vi phạm, đồng thời phòng ngừa vi phạm từ xa, từ sớm. Việc Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy chủ động phối hợp các ban tham mưu, giúp việc của Đảng ủy, các đoàn thể, cơ quan, đơn vị xây dựng kế hoạch tổ chức quán triệt, phổ biến, triển khai kịp thời, đầy đủ các văn bản chỉ đạo mới góp phần nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát.
Đảng ủy chú trọng tập huấn công tác kiểm tra, giám sát cho tất cả các đồng chí cấp ủy viên, thành viên ủy ban kiểm tra, cán bộ chuyên trách công tác đảng các cấp trong toàn Đảng bộ; xây dựng chương trình toàn khóa, hằng năm, rà soát, bổ sung nội dung kiểm tra, giám sát theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Đảng ủy và Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy cấp trên; chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc xây dựng, tổ chức thực hiện. Việc chủ động trao đổi, chia sẻ thông tin hai chiều bảo đảm thống nhất nhận thức và hành động trong quá trình xử lý các vụ việc.
Để công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng đạt hiệu quả, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp với các cơ quan, đơn vị liên quan nhằm nắm bắt thông tin đầy đủ, chính xác, xử lý kịp thời các dấu hiệu vi phạm, đồng thời phòng ngừa vi phạm từ xa, từ sớm.
Đồng chí Nguyễn Đức Thái, Phó Viện trưởng,
Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Viện Kiểm sát nhân dân tối cao
Theo đó, Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Viện đã xây dựng, ký quy chế phối hợp với Thanh tra Viện Kiểm sát nhân dân tối cao nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong Đảng bộ và trong ngành kiểm sát nhân dân. Có sự phối hợp của Thanh tra, Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy đã xử lý kỷ luật một đảng viên, yêu cầu cấp ủy kiểm điểm đối với 2 đảng viên; phối hợp cơ quan tố tụng trong ngành kiểm sát xử lý kỷ luật 2 đảng viên bị khởi tố, điều tra về hình sự; các cấp ủy, tổ chức đảng trong Đảng bộ đã cung cấp thông tin để kịp thời xử lý kỷ luật hành chính đối với đảng viên là công chức có vi phạm.
Theo đồng chí Nguyễn Hải Bình, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy, Phó Vụ trưởng Vụ Địa bàn II Cơ quan Ủy ban Kiểm tra Trung ương, không thể kiểm tra, giám sát một cách chủ động nếu không có dữ liệu và cũng không thể phân tích, cảnh báo sớm nếu dữ liệu rải rác trong các tủ hồ sơ giấy hoặc lưu trữ trên từng máy tính đơn lẻ, trong những thư mục rời rạc trên máy chủ. Vì vậy, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu kiểm tra, giám sát toàn diện, có cấu trúc và liên thông là yêu cầu tất yếu; trọng tâm là thu thập và quản lý đầy đủ thông tin theo hai nhóm đối tượng của kiểm tra, giám sát là tổ chức đảng và đảng viên.
Theo đó, để công tác thu thập dữ liệu được liên tục, có hiệu quả, cần tiếp tục phát triển các ứng dụng và sử dụng các phần mềm, ứng dụng số phục vụ công tác chuyên môn, nghiệp vụ hằng ngày, từ đó thu thập thông tin, dữ liệu đưa vào cơ sở dữ liệu lớn. Khi hai khối dữ liệu tổ chức đảng và đảng viên được kết nối, liên thông mới có thể phân tích sâu theo chiều dọc (cá nhân-tổ chức) và chiều ngang (theo lĩnh vực, địa bàn, thời điểm). Qua đó, xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung, dữ liệu lớn về tổ chức đảng, đảng viên và kết quả kiểm tra, giám sát từ Trung ương tới cấp xã, làm cơ sở cho việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo và “máy học” để đánh giá tổ chức đảng và đảng viên, tự động phát cảnh báo đến cấp ủy, ủy ban kiểm tra khi có dấu hiệu bất thường.
Mới đây, tại Hội nghị tổng kết nhiệm kỳ công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng, trên cơ sở đánh giá khách quan, toàn diện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, Đảng ủy các cơ quan Đảng Trung ương đã thống nhất 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong nhiệm kỳ mới. Theo đó, cần sự quyết tâm, hành động quyết liệt và đổi mới hơn nữa của cấp ủy và ủy ban kiểm tra các cấp trong Đảng bộ, bảo đảm chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong các cơ quan tham mưu chiến lược của Đảng.
