Song song thực hiện nhiệm vụ thường xuyên, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng đối diện khối lượng công việc rất lớn, nhiều vấn đề mới, đột phá, chưa có tiền lệ, phải hoàn thành trong thời gian ngắn. Đổi mới mạnh mẽ tư duy và phương thức kiểm tra, giám sát là đòi hỏi tất yếu, cấp bách trong giai đoạn cách mạng hiện nay.
Hoàn thành nhiều việc mới, khó, chưa có tiền lệ
Theo Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương, 6 tháng đầu năm 2025, UBKT Trung ương và UBKT các cấp đã tổ chức thực hiện toàn diện nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát với khối lượng rất lớn, chất lượng, hiệu lực, hiệu quả được nâng lên.
Lần đầu tiên, UBKT Trung ương tham mưu Bộ Chính trị, Ban Bí thư thành lập 19 đoàn công tác nắm tình hình, đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra một số chuyên đề công tác trọng tâm năm 2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đối với 69 tổ chức đảng trực thuộc Trung ương (100%, hoàn thành trước ngày 31/3/2025).
Sau đó, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành Kết luận số 148-KL/TW ngày 8/4/2025 về kiểm tra một số chuyên đề công tác trọng tâm năm 2025 của Bộ Chính trị. Triển khai Kết luận này, UBKT Trung ương tiếp tục giám sát việc khắc phục các hạn chế, khuyết điểm được chỉ ra qua kiểm tra; việc nghiên cứu, giải quyết các kiến nghị, đề xuất của các tổ chức đảng được kiểm tra.
Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã tham mưu Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành các quy chế, quy định, hướng dẫn, quy trình về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, đồng bộ, chặt chẽ, phù hợp mô hình tổ chức đảng mới sau sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Phạm vi kiểm tra, giám sát được mở rộng, toàn diện, sâu hơn, bám sát hơn các nghị quyết, chỉ thị của Đảng.
Nhiều giải pháp khắc phục những hạn chế còn tồn tại trong công tác kiểm tra, giám sát được triển khai quyết liệt, đồng bộ. Điểm mới được ghi nhận là công tác giám sát thường xuyên việc thực hiện nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư được triển khai ngay sau khi nghị quyết được ban hành; nhất là Nghị quyết Trung ương 11 khóa XIII và bốn Nghị quyết Trung ương được coi là “bộ tứ trụ cột” tạo đà để đất nước phát triển và hội nhập trong kỷ nguyên mới.
Theo Vụ trưởng Vụ Địa bàn I Phạm Thái Hà, nỗ lực triển khai nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm, sáng tạo, Vụ đã hoàn thành nhiều việc mới, việc khó, yêu cầu cao, tính chất phức tạp, nhạy cảm. Trong giám sát thường xuyên đối với ban thường vụ đảng ủy các bộ, ngành về thực hiện các kết luận của Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy và phân cấp, phân quyền gắn mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Vụ Địa bàn 1 đã tham mưu thành lập 6 tổ công tác và một tổ tổng hợp, thực hiện trong khoảng thời gian 30 ngày, tập trung giám sát việc triển khai trong các lĩnh vực tài chính, xây dựng, đất đai, môi trường, công thương, tư pháp…; phối hợp các vụ, đơn vị thực hiện chế độ báo cáo UBKT Trung ương và đồng chí Tổng Bí thư hằng ngày, báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư hằng tuần.
Đây là lần đầu tiên UBKT Trung ương triển khai giám sát thường xuyên vấn đề lớn, hệ trọng theo phương thức thành lập các tổ công tác, nhằm nhanh chóng phát hiện và đề xuất tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Thực hiện giám sát thường xuyên góp phần thúc đẩy thực hiện các nghị quyết, kết luận của Trung ương bảo đảm tiến độ, đúng định hướng, đồng thời phát hiện khó khăn, vướng mắc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, chỉ đạo.
Qua giám sát, cũng kịp thời đề xuất kiểm tra hoặc tham mưu UBKT Trung ương chỉ đạo UBKT cấp ủy trực thuộc Trung ương kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với một số vụ việc.
Trong bối cảnh Đảng, Nhà nước đang triển khai nhiều chủ trương, quyết sách có tính cách mạng; các nguồn lực Nhà nước đầu tư phát triển và thực hiện an sinh xã hội rất lớn; nhiều cơ chế, chính sách vượt trội, đột phá, chưa có tiền lệ; quy mô địa bàn, lĩnh vực sau sắp xếp có nhiều thay đổi đặt ra yêu cầu tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức thực hiện kiểm tra, giám sát, trong đó chuyển mạnh thực hiện kiểm tra, giám sát trên môi trường số.
Hướng tới giám sát, kiểm tra trên dữ liệu
Chuyển đổi số là xu thế tất yếu nhằm đáp ứng yêu cầu cấp bách, đột phá trong hoạt động đảng cũng như đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát.
Đó không đơn thuần là hiện đại hóa quy trình, nâng cao tính minh bạch, chính xác, mà từng bước thực hiện kiểm tra, giám sát trên dữ liệu, tiến tới phân tích dữ liệu để phát hiện sớm vi phạm, hạn chế rủi ro trong công tác xây dựng Đảng.
Để hiện thực hóa quyết tâm chính trị, cần có hạ tầng công nghệ bảo đảm, nguồn nhân lực chất lượng và cơ chế, chính sách phù hợp, hướng tới mục tiêu “giám sát trên dữ liệu, kiểm tra trên dữ liệu”, đáp ứng yêu cầu xây dựng Đảng trong giai đoạn mới. Tại các địa phương, chuyển đổi số được xác định là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, gắn cải cách hành chính, hiện đại hóa hoạt động đảng, trong đó có lĩnh vực kiểm tra, giám sát, bảo đảm thống nhất trong toàn ngành.
UBKT các tỉnh ủy, thành ủy đã thể chế hóa, xây dựng và triển khai kế hoạch chuyển đổi số của cơ quan, đơn vị, nêu rõ nội dung cụ thể, thời gian hoàn thành, đơn vị thực hiện, rõ người, rõ việc và nhất là số hóa hồ sơ dữ liệu để bàn giao trước khi tổ chức, bộ máy mới đi vào hoạt động.
Từ thực tiễn Hải Phòng, lãnh đạo UBKT Thành ủy chia sẻ kinh nghiệm, trước hết vẫn là nhận thức của cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp, cần coi chuyển đổi số là nội dung bắt buộc trong đổi mới phương thức kiểm tra, giám sát, không phải là nhiệm vụ hỗ trợ. Đó không chỉ là giải pháp cải tiến kỹ thuật, mà là đổi mới toàn diện từ tư duy đến hành động, vừa nâng cao hiệu lực công tác kiểm tra, giám sát, đồng thời thích ứng mô hình tổ chức bộ máy mới.
Công tác kiểm tra, giám sát được thực hiện theo phương châm, lấy dữ liệu làm trung tâm, cán bộ làm chủ thể, tránh tư duy “ứng dụng cho có”. Thực hiện quyết liệt chuyển đổi số ngành Kiểm tra đảng của thành phố Hải Phòng, UBKT Thành ủy và UBKT cấp ủy đã hoàn thành cập nhật đầy đủ hồ sơ, tài liệu kiểm tra, giám sát của 2 nhiệm kỳ trước và phần cơ bản của nhiệm kỳ 2020-2025, trên các hệ thống theo yêu cầu. UBKT Thành ủy đã tiến hành giám sát việc triển khai thực hiện chuyển đổi số đối với 15 cấp ủy trực thuộc.
Qua giám sát, chỉ rõ ưu điểm, hạn chế và đề nghị khẩn trương hoàn thành số hóa, cập nhật các phần mềm ngành Kiểm tra đảng đúng tiến độ, phục vụ kịp thời việc sáp nhập tổ chức bộ máy, nhất là công tác bàn giao hồ sơ, tài liệu cấp huyện, cấp xã trước khi tổ chức, bộ máy mới đi vào hoạt động, bảo đảm không thất lạc.
Theo UBKT Trung ương, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, toàn ngành đã thực hiện hiệu quả chương trình ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động các cơ quan đảng. Nhiều phần mềm, ứng dụng, cơ sở dữ liệu chuyên ngành đã được xây dựng và triển khai. Ủy ban đã triển khai các kế hoạch trọng điểm, nghiêm túc thực hiện các nội dung chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, hướng tới mục tiêu “giám sát trên dữ liệu, kiểm tra trên dữ liệu”.
UBKT Trung ương đã ban hành Quy trình nghiệp vụ lõi công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng (gồm 18 quy trình), làm cơ sở tái cấu trúc và thực hiện công tác trên môi trường số. UBKT các cấp kịp thời đưa vào sử dụng 10 phần mềm ứng dụng, trong đó có 4 phần mềm do Văn phòng Trung ương Đảng chuyển giao và 6 phần mềm do UBKT Trung ương triển khai.
Cán bộ UBKT các cấp đã tạo chuyển biến căn bản về phương thức làm việc từ thủ công sang nền tảng số; điều chỉnh, cập nhật quy trình nghiệp vụ, tiến tới mô hình “kiểm tra không giấy”, giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả, chất lượng xử lý vụ việc…
UBKT Trung ương yêu cầu cấp ủy, UBKT các cấp tăng cường công tác đào tạo bồi dưỡng, nâng cao năng lực, nhận thức số, kỹ năng số cho cán bộ, công chức; bố trí cán bộ phụ trách hoặc thành lập các tổ/nhóm hỗ trợ công tác chuyển đổi số tại cơ quan, đơn vị, địa phương. Cơ quan UBKT Trung ương kịp thời tham mưu tập huấn chuyên đề chuyển đổi số trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của Đảng cho UBKT các cấp, nhất là đối với cấp xã.
Để đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao về khối lượng, chất lượng và tiến độ trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng, việc đầu tư cho hạ tầng công nghệ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ trên môi trường số, song song bảo đảm an toàn, an ninh thông tin là những yếu tố then chốt để hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số toàn diện trong hoạt động của ngành Kiểm tra đảng.
