Trao “cần câu” cho dân tự vươn lên
Phát huy lợi thế nông nghiệp cùng nguồn vốn từ Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, xã Vị Thủy, thành phố Cần Thơ tập trung hỗ trợ sinh kế, tạo việc làm và hướng dẫn kỹ thuật sản xuất để người dân chủ động thoát nghèo. Xã hiện có 19 ấp với hơn 7.000 hộ dân, trong đó còn 125 hộ nghèo và 214 hộ cận nghèo; phấn đấu đến cuối năm 2025 giảm khoảng 12% số hộ nghèo.
Địa phương được phân bổ hơn 1,4 tỷ đồng từ Nghị quyết 206/NQ-UBTVQH, ưu tiên hỗ trợ phát triển sản xuất, tạo việc làm và nâng cao truyền thông giảm nghèo. Ông Trương Trần Trọng Hiếu, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, chia sẻ: “Ngay từ đầu năm, chúng tôi rà soát kỹ từng hộ nghèo, xác định nguyên nhân cụ thể để lựa chọn mô hình hỗ trợ phù hợp. Phương châm là ‘trao cần câu hơn trao con cá’, giúp bà con tự đứng vững.”
Sau khi sáp nhập về thành phố Cần Thơ, xã Vị Thủy được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ hạ tầng, tín dụng và kỹ thuật nông nghiệp. Nhờ đó, công tác giảm nghèo được triển khai đồng bộ, gắn với chuyển đổi cơ cấu kinh tế, xây dựng nông thôn mới.
Tận dụng hơn 4.000ha đất nông nghiệp, xã khuyến khích người dân đa dạng hóa sinh kế: trồng dưa hấu, bắp, đậu nành rau, cây ăn trái và nuôi thủy sản kết hợp. Các mô hình nuôi cá rô đồng, cá trê, vịt siêu thịt, gà thả vườn… đã giúp nhiều hộ có thu nhập ổn định, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp hiệu quả.
Điển hình như hộ chị Trần Thị Cẩm Tú ở ấp 6 được hỗ trợ heo giống và thức ăn chăn nuôi, sau một vụ đã thoát nghèo. “Giờ gia đình không còn thiếu ăn như trước, còn có vốn làm ăn thêm”, chị vui mừng chia sẻ.
Theo ông Nguyễn Thanh Tùng, Chi hội trưởng Hội Nông dân ấp 6, khi người dân có “cần câu”, họ biết cách chăm sóc, phát triển mô hình, từ đó thoát nghèo thật sự. Đây chính là hiệu quả rõ nhất của chính sách hỗ trợ sinh kế.
Cùng với sinh kế, xã Vị Thủy còn được đầu tư hạ tầng giao thông, thủy lợi nội đồng, tạo điều kiện thuận lợi cho tiêu thụ nông sản. Đặc biệt, nút giao IC5 của tuyến cao tốc Cần Thơ - Cà Mau đi qua địa bàn mở ra cơ hội phát triển công nghiệp, dịch vụ, tạo thêm việc làm cho lao động nông thôn.
Ông Trương Trần Trọng Hiếu cho biết thêm: “Địa phương định hướng phát triển nông nghiệp song song công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp; xây dựng vùng lúa chất lượng cao, vùng cây ăn trái tập trung, tham gia Đề án 1 triệu ha lúa giảm phát thải của Chính phủ.”
Các hợp tác xã nông nghiệp hoạt động ngày càng hiệu quả, ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm ổn định với doanh nghiệp, giúp nông dân yên tâm sản xuất. Ngoài ra, xã còn phát triển du lịch trải nghiệm nông nghiệp dựa trên cảnh quan miệt vườn, sông nước; một số hộ dân đã mở homestay kết hợp tham quan vườn trái cây, làm bánh dân gian, vừa tăng thu nhập vừa quảng bá hình ảnh nông thôn mới kiểu mẫu.
Điểm khác biệt trong công tác giảm nghèo của xã hiện nay là hỗ trợ có điều kiện: người dân được tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn quản lý vốn và tổ chức sản xuất trước khi nhận hỗ trợ. “Nếu chỉ hỗ trợ tiền hay hiện vật mà không có định hướng, người dân dễ rơi lại vào nghèo. Vì vậy, xã chú trọng đào tạo, tập huấn để bà con tự vươn lên,” ông Hiếu nhấn mạnh.
Xã Hỏa Lựu linh hoạt trong mô hình sinh kế
Tại xã Hỏa Lựu, địa phương hiện còn 49 hộ nghèo và 93 hộ cận nghèo. Xã đang tập trung phát triển mô hình sinh kế nông nghiệp bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới.
Ông Võ Tứ Phương, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, cho biết: “Toàn xã có gần 5.900 hộ. Sau khi sáp nhập, chúng tôi tiếp tục thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, đồng thời huy động mọi nguồn lực để mở rộng mô hình sinh kế.”
Xã Hỏa Lựu hỗ trợ người dân trồng khóm Cầu Đúc, nuôi lươn, nuôi ếch và làm nghề đan đát lục bình - tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có. “Rõ nét nhất là mô hình đan đát lục bình, vừa tạo việc làm tại chỗ, vừa bảo tồn nghề truyền thống. Song song đó, xã chuyển giao kỹ thuật trồng khóm Cầu Đúc, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định”, ông Phương cho biết.
Trên nền tảng đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu, xã tiếp tục duy trì, nâng chất các tiêu chí theo bộ tiêu chí mới. Tuy nhiên, địa phương vẫn gặp khó về hạ tầng tiêu thụ nông sản, thiếu cán bộ khuyến nông và một số hộ dân chưa thật sự chủ động vươn lên.
Để khắc phục, xã chọn cách “đi tận hộ”, cùng hộ nghèo bàn bạc, lựa chọn mô hình phù hợp thay vì áp đặt từ trên xuống. “Chúng tôi để người dân tự đề xuất mô hình, từ đó họ chủ động, có trách nhiệm hơn. Đồng thời, xã phối hợp doanh nghiệp tìm đầu ra ổn định cho nông sản, mở rộng mô hình đa canh, đa giá trị”, ông Phương nhấn mạnh.
Hiện xã đã có nhiều sản phẩm OCOP nổi bật như khóm, chuối, mít sấy, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân. Địa phương tiếp tục liên kết doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm, xây dựng vùng nguyên liệu truy xuất nguồn gốc, nâng giá trị thương hiệu khóm Cầu Đúc. Bên cạnh đó, xã phối hợp doanh nghiệp thu mua, chế biến các sản phẩm từ lúa, gạo - giúp người dân đa dạng hóa nguồn thu.
Với cách làm linh hoạt, bám sát thực tế, xã Hỏa Lựu đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống người dân nông thôn.
Có thể thấy, để hộ nghèo thật sự thoát nghèo, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, không chỉ hỗ trợ trực tiếp mà quan trọng hơn là nâng cao năng lực tự thân, giúp người dân chủ động phát triển sinh kế. Bên cạnh hỗ trợ vay vốn, đào tạo nghề, tiếp cận y tế, giáo dục và nhà ở, các địa phương cũng chú trọng cải thiện hạ tầng, mở rộng cơ hội việc làm.
Với quyết tâm của chính quyền và người dân, cùng nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia, những xã như Vị Thủy và Hỏa Lựu đang đi đúng hướng, góp phần xây dựng vùng nông thôn mới kiểu mẫu, nơi người dân thật sự “thoát nghèo và không tái nghèo”.
