Cần một chính sách thuế công bằng, linh hoạt và khuyến khích người lao động

Bảo đảm chính sách thuế công bằng, phù hợp thực tiễn

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, chiều 5/11, các đại biểu Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ về các dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) và dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi).

Góp ý vào dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) nhấn mạnh, chính sách thuế cần điều chỉnh linh hoạt hơn, phù hợp với biến động thu nhập, giá cả và bảo đảm công bằng giữa các nhóm đối tượng nộp thuế.

Theo đại biểu, việc sửa đổi luật là cần thiết bởi thời gian qua, chi phí sinh hoạt và thu nhập người dân đã biến động mạnh. Do đó, mức giảm trừ gia cảnh cần được điều chỉnh kịp thời, linh hoạt, giao Chính phủ quyết định dựa trên biến động giá và thu nhập thay vì quy định cứng trong luật.

Tuy nhiên, ông đề nghị cần nêu rõ nguyên tắc điều chỉnh: Mức giảm trừ phải phù hợp với mức cao nhất của biến động giá hoặc thu nhập, để người dân không bị đánh thuế trên phần thu nhập đáng ra dùng cho chi tiêu thiết yếu.

Đề cập biểu thuế lũy tiến, đại biểu Cường cho rằng, việc rút từ 7 bậc xuống 5 bậc như dự thảo là chưa hợp lý. “Nếu thu nhập tăng từ 10 triệu lên 11 triệu đồng mà thuế suất nhảy từ 5% lên 15% là quá đột ngột”, ông nói và đề xuất giữ nguyên 7 bậc, mỗi bậc cách nhau 5%, nhằm phân bổ hợp lý hơn, không triệt tiêu động lực phấn đấu.

Góp ý về thuế thu nhập cá nhân đối với hộ, cá nhân kinh doanh, đại biểu cho rằng việc quy định mức doanh thu 200 triệu đồng/năm là ngưỡng chịu thuế chưa công bằng, vì doanh thu không phản ánh đúng thu nhập.

“Một hộ bán hàng có doanh thu 200 triệu đồng nhưng chỉ lãi 10 triệu, trong khi hộ cắt tóc có cùng doanh thu lại lãi tới 150 triệu. Nếu cùng áp thuế như nhau là không hợp lý”, ông nêu và kiến nghị đánh thuế theo thu nhập, không theo doanh thu, đồng thời phân nhóm ngành nghề kinh doanh để áp dụng mức thuế phù hợp.

Về thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, đại biểu Hoàng Văn Cường chỉ rõ bất cập trong cách tính hiện hành là “đánh thuế 2% trên giá trị chuyển nhượng” mà không phân biệt người bán nhà duy nhất hay đầu cơ. Ông đề nghị miễn thuế cho người bán căn nhà duy nhất, đồng thời đánh thuế cao với người mua đi bán lại trong thời gian ngắn, góp phần bình ổn thị trường.

Liên quan chính sách thuế vàng, ông cho rằng mức 0,1% là không cao nhưng cần xem xét thận trọng để tránh tác động tới tỷ giá, sản xuất và xuất khẩu. Ông đề nghị cho phép Chính phủ áp dụng thuế vàng tạm thời khi thị trường biến động bất thường, nhằm ổn định chứ không coi là chính sách thường xuyên.

Bên cạnh đó, đại biểu kiến nghị hoàn thiện quy định về các khoản giảm trừ thuế, trong đó cần tính đến chi phí nghề nghiệp, giáo dục, y tế, đóng góp từ thiện… để bảo đảm công bằng và khuyến khích hoạt động xã hội.

Ứng dụng công nghệ, giảm gánh nặng kê khai và thủ tục thuế

Cùng góp ý về quy định thuế thu nhập cá nhân đối với hộ kinh doanh của cá nhân, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) đề nghị xem xét lại ngưỡng doanh thu phải chịu thuế.

Theo đại biểu, việc quy định hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở lên phải nộp thuế thu nhập cá nhân là chưa hợp lý. “Nếu doanh thu 200 triệu đồng/năm mà trừ chi phí thì thu nhập thực tế còn lại rất thấp. Trong khi đó, mức khấu trừ thuế đối với cá nhân làm công ăn lương hiện nay tương đương khoảng 15,5 triệu đồng/tháng, tức khoảng 280 triệu đồng/năm”, ông phân tích.

Do đó, đại biểu cho rằng ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng là quá thấp, không bảo đảm tương thích với quy định hiện hành về thu nhập chịu thuế của người làm công ăn lương. Ông đề nghị nâng ngưỡng này lên tối thiểu 300 triệu đồng, thậm chí 400 triệu đồng/năm, để bảo đảm công bằng và phù hợp với thực tế thu nhập hiện nay.

Đại biểu Lê Nhật Thành (đoàn Hà Nội) cũng đề nghị nghiên cứu miễn thuế cho phần thu nhập làm thêm giờ, ca đêm, vì đây là các khoản động viên, khuyến khích người lao động.

“Đánh thuế vào các khoản này sẽ làm giảm tính khuyến khích và gây thiệt thòi cho người lao động phổ thông”, ông nói. Đồng thời, đối với thu nhập từ thừa kế, quà tặng, đại biểu đề nghị làm rõ tiêu chí xác định tài sản không đăng ký để tránh áp dụng tùy tiện.

Đại biểu Nguyễn Thanh Phương (đoàn Cần Thơ) nhấn mạnh, khi sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân, điều quan trọng là phải dựa vào mức thu nhập và chi tiêu tối thiểu của người dân.

“Thu nhập bình quân đầu người ở nước ta còn thấp, trong khi mức thuế trần 35% là khá cao so với nhiều quốc gia có thu nhập bình quân cao hơn”, đại biểu nêu quan điểm. Do đó, ông cho rằng, cần tính toán lại biểu thuế để vừa bảo đảm nguồn thu, vừa tạo động lực làm việc.

Theo đại biểu Phương, thuế thu nhập cá nhân chỉ chiếm khoảng 9-10% tổng thu ngân sách hằng năm, do vậy mục tiêu chính của chính sách thuế nên là khuyến khích người dân cải thiện đời sống, chứ không nên quá chú trọng tăng nguồn thu.

Đối với Luật Quản lý thuế (sửa đổi), đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, việc chuyển từ hình thức thuế khoán sang kê khai là bước tiến tích cực, nhưng cần có lộ trình phù hợp. Nhiều hộ kinh doanh nhỏ chưa có thói quen ghi chép doanh thu, chi phí, nếu đến cuối kỳ mới xác định nghĩa vụ kê khai thì dễ vi phạm.

Ông đề nghị cho phép hộ kinh doanh lùi một kỳ thuế khi phát sinh nghĩa vụ kê khai, để có thời gian chuẩn bị. Trong bối cảnh chuyển đổi số, nhiều hộ đã dùng máy tính tiền điện tử kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, vì vậy cơ quan thuế hoàn toàn có thể tự động tính và thông báo số thuế phải nộp, thay vì bắt hộ tự kê khai.

“Người dân chỉ mong cơ quan thuế thông báo rõ tháng này nộp bao nhiêu, vì sao. Nếu dữ liệu bán hàng đã kết nối trực tiếp, nên để hệ thống tự tính thuế, tránh gây phiền hà”, đại biểu nêu rõ.

Ông nhấn mạnh, việc sửa đổi 2 luật thuế lần này cần hướng tới hệ thống thuế công bằng, dễ hiểu, dễ thực hiện, khuyến khích sản xuất, kinh doanh, đồng thời ứng dụng mạnh mẽ công nghệ để giảm gánh nặng thủ tục cho người dân và doanh nghiệp.