Thực tế, Chính phủ Việt Nam đã và đang liên tục hoàn thiện hệ thống chính sách và chương trình phát triển CNHT. Các chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước cũng thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến lĩnh vực quan trọng này.
Cụ thể, theo ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp CNHT thành phố Hà Nội, một loạt định hướng lớn đã được đưa ra, như các Nghị quyết 57, 59, 66 và 68 của Bộ Chính trị và các văn bản quyết định đã trở thành kim chỉ nam, định hướng phát triển cho đất nước và các doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có các doanh nghiệp CNHT.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Vân cho rằng, doanh nghiệp CNHT có đặc thù là đầu tư vào máy móc, nhà xưởng đòi hỏi vốn lớn, thời gian thu hồi vốn lại kéo dài, trong khi lợi nhuận không quá cao. Chính vì vậy, việc tiếp cận tín dụng ngân hàng hay các quỹ đầu tư luôn là thách thức. Nhiều chính sách ưu đãi trước đây dù rất tốt về mặt chủ trương nhưng khi đi vào thực tế gặp vướng mắc về thủ tục, tiêu chí, khiến doanh nghiệp khó lòng chạm tới.
Đề cập về thu hút đầu tư vào CNHT, ông Phạm Văn Quân, Phó Cục trưởng Công nghiệp (Bộ Công thương) cho rằng, việc có thể giải quyết bài toán nhập khẩu nguyên phụ liệu bằng phát triển CNHT hay không là câu hỏi lớn và là vấn đề cần tập trung giải quyết trong thời gian tới.
Dẫn số liệu thống kê chín tháng năm 2025, ông Quân chỉ ra, kim ngạch xuất nhập khẩu đã đạt kỷ lục với 681 tỷ USD, trong đó xuất siêu đạt 17 tỷ USD. Tuy nhiên, 94% nhập khẩu của Việt Nam dành cho nguyên liệu, phụ tùng, linh kiện. Đây là những sản phẩm mà chúng ta hoàn toàn có thể chủ động để sản xuất được nhờ phát triển công nghiệp nền tảng và CNHT.
Mặt khác, về thu hút đầu tư vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), ông Quân cho rằng, dư địa để phát triển cho ngành CNHT còn rất nhiều, tuy nhiên nguồn vốn FDI đầu tư cho CNHT vẫn còn hạn chế. Khó khăn duy nhất với các doanh nghiệp hiện nay là đầu tư vào CNHT đòi hỏi rất nhiều nguồn vốn và công nghệ, mà đó lại là điểm yếu các doanh nghiệp trong nước đang phải đối mặt.
Với các doanh nghiệp, vấn đề vốn thật sự là “nút thắt” lớn. Theo ông Trần Phương Lam, Phó Tổng Giám đốc phụ trách kinh doanh của Tập đoàn N&G, cơ quan chức năng cần có cơ chế cho doanh nghiệp CNHT vay vốn để nhập khẩu thiết bị sản xuất, thay vì yêu cầu tài sản bảo đảm truyền thống. Doanh nghiệp mong được tiếp cận vốn vay dựa trên vốn đầu tư, đánh giá dự án phù hợp, khách hàng hiện có và tương lai.
Ngoài ra, ông Lam kiến nghị, cần có thêm “đòn bẩy” từ chính sách, đơn giản hóa thủ tục xác nhận sản phẩm công nghệ cao để doanh nghiệp CNHT thuận lợi hơn trong quá trình đi vào sản xuất và thụ hưởng các ưu đãi chính sách. Cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng có những hướng dẫn chi tiết hơn dưới các văn bản định hướng này, nhằm giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các ưu đãi về đất đai, tài chính, công nghệ và kết nối với các đối tác trong nước và quốc tế.
Theo thống kê của Cục Công nghiệp (Bộ Công thương), từ năm 2020 đến nay, tổng mức đầu tư của các doanh nghiệp FDI vào CNHT mới chỉ đạt khoảng hơn 20 tỷ USD, đầu tư từ các doanh nghiệp trong nước vào CNHT đạt 5-6 tỷ USD.
