Lan truyền tin thất thiệt
Những ngày qua, mạng xã hội xuất hiện hàng loạt bản đồ “dự báo bão số 12” được cho là sẽ đổ bộ vào khu vực Quảng Trị - Huế. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, chưa có bất kỳ bản tin dự báo chính thức nào từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia hay cơ quan khí tượng của nơi gần vùng áp thấp (Philippines) nhắc tới cơn bão số 12. Ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn thành phố Huế cho biết: “Hiện vẫn chưa có hình thái thời tiết có thể liên tưởng đến vùng áp thấp, hoặc cơn bão đang hình thành. Thông tin đang lan truyền trên mạng xã hội, các diễn đàn về bão số 12 là không chính thống, thiếu căn cứ khoa học. Việc chia sẻ, phát tán những bản tin như vậy không chỉ gây hoang mang trong cộng đồng, mà còn có thể vi phạm quy định về truyền tin giả.
Những năm gần đây, hiện tượng “dự báo thời tiết online” bùng phát trên mạng xã hội. Chỉ cần vài hình ảnh từ trang web nước ngoài, ghép thêm vài dòng “phân tích”, là có thể tạo thành một “bản tin bão” thu hút hàng chục nghìn lượt xem. Vấn đề là những thông tin này không có nguồn gốc rõ ràng, không được kiểm chứng và không có ai chịu trách nhiệm khi sai lệch.
Bộ Thông tin và Truyền thông trước đây, nay là Bộ Khoa học và Công nghệ đã xử phạt nhiều tài khoản mạng xã hội vì đăng tải thông tin giả về bão, lũ. Những “chuyên gia mạng” này lợi dụng tâm lý lo lắng của người dân để tăng lượng tương tác, câu view, thậm chí quảng cáo sản phẩm. Đây là hành vi nguy hiểm, bởi bản tin dự báo sai có thể khiến người dân hoặc hoảng sợ quá mức, hoặc chủ quan coi thường cảnh báo thật.
Bão giả, hậu quả thật
Trước “ma trận” tin giả, đến lúc báo chí chính thống phát huy vai trò “lọc nhiễu”, bảo đảm dòng thông tin chuẩn xác. Nhưng công chúng cũng cần trở thành “người gác cổng thông tin” cho chính mình. TS Hoàng Lê Thúy Nga (Khoa Báo chí, Trường đại học Khoa học Huế) cho rằng: Trong kỷ nguyên công nghệ thông tin, đặc biệt với sự phát triển của AI, người dùng mạng xã hội có thể tiếp cận thông tin đa chiều nhưng cần tỉnh táo sàng lọc.
“Trước khi chia sẻ bất kỳ bản tin dự báo nào, hãy tự hỏi: Nguồn tin có chính thống từ Trung tâm hoặc Đài Khí tượng thủy văn không? Có ghi rõ thời gian cập nhật? Và nếu sai, ai chịu trách nhiệm? Nếu không có câu trả lời, tốt nhất đừng chia sẻ, bởi chỉ một cú nhấp chuột thiếu kiểm chứng cũng có thể tạo nên “cơn gió độc” gây hoang mang cho cộng đồng và rắc rối cho chính mình”, TS Thúy Nga lưu ý.
Đây là thời điểm nhạy cảm, mọi thông tin sai lệch đều có thể làm rối loạn chỉ đạo điều hành phòng, chống thiên tai của chính quyền địa phương.
Bão thật có thể gây thiệt hại, nhưng “bão tin giả” mới là cơn sóng ngầm nguy hiểm. Giữa mùa mưa bão, người dân miền trung cần chuẩn bị kỹ lưỡng, nhưng cũng cần tỉnh táo tin vào khoa học, không tin vào đồn đoán.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, từ nay đến cuối năm 2025, Biển Đông có thể xuất hiện 2-3 cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền, tập trung ở khu vực Trung Bộ. Các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi, trong đó có thành phố Huế, được khuyến cáo chuẩn bị phương án ứng phó.
