Bảo đảm phòng cháy, chữa cháy trong công trình xây dựng

Một trong những lý do cốt lõi là sự thiếu vắng của việc phối hợp sớm giữa các đơn vị liên quan. Đặc biệt là đơn vị quản lý vận hành thường không được tham gia góp ý từ giai đoạn thiết kế, dẫn đến những thiết kế dù đẹp mắt nhưng lại gây hạn chế cho việc vận hành và bảo trì hệ thống phòng cháy, chữa cháy về sau.

Bảo đảm an toàn từ khâu thiết kế và xây dựng

Trao đổi với chúng tôi, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Kiến trúc sư Phạm Trọng Thuật, Trưởng bộ môn Kiến trúc Nhà ở, Chủ tịch Hội đồng Trường, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phối hợp với đơn vị tư vấn quản lý vận hành có chuyên môn ngay từ giai đoạn thiết kế và xây dựng.

Việc này không chỉ giúp công trình đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và vận hành thực tế, mà còn góp phần tiết kiệm chi phí đầu tư và hạn chế tối đa các điều chỉnh phát sinh sau khi đưa vào sử dụng. Ông cũng lưu ý, sự tham gia sớm của đội ngũ vận hành và kiểm soát an toàn kỹ thuật là cần thiết để bảo đảm các giải pháp thiết kế không chỉ đạt tính thẩm mỹ mà còn thực sự khả thi và bền vững trong quá trình khai thác lâu dài.

Bộ Xây dựng hướng dẫn kiểm tra nghiệm thu phòng cháy, chữa cháy theo quy định mới từ 1/7

03/07/2025 17:24

Mối quan hệ giữa khả năng chống cháy với mức độ nghiêm trọng của hỏa hoạn là rất rõ ràng. Một thiết kế chống cháy kém hiệu quả, ví dụ như thiếu giải pháp ngăn cháy lan giữa các tầng/khu vực, sử dụng vật liệu dễ cháy cho mặt ngoài hay nội thất, hoặc lối thoát hiểm không đủ tiêu chuẩn có thể làm tăng đáng kể mức độ nghiêm trọng của một vụ hỏa hoạn. Điều này không chỉ gây thiệt hại lớn về tài sản mà còn đe dọa trực tiếp đến tính mạng con người. Do đó, việc xây dựng một hệ thống phòng cháy, chữa cháy toàn diện ngay từ bản vẽ là yếu tố then chốt.

Theo ông Thuật, trong lĩnh vực an toàn cháy, có hai trụ cột chính mà các đơn vị thiết kế và phát triển dự án cần đặc biệt quan tâm: Hệ thống phòng cháy, chữa cháy chủ động và Hệ thống phòng cháy, chữa cháy thụ động.

Dựa trên kinh nghiệm của mình, ông Thuật đánh giá, hệ thống phòng cháy, chữa cháy tối ưu là sự kết hợp chặt chẽ, bổ sung cho nhau giữa cả hai loại hình này, tạo thành một “lá chắn” an toàn toàn diện, từ ngăn chặn mầm mống đến kiểm soát và dập tắt khi sự cố xảy ra.

Bảo đảm sự song hành trong khâu vận hành sau thiết kế, xây dựng

Để bảo đảm hiệu quả của hệ thống phòng cháy, chữa cháy, việc cập nhật các văn bản pháp lý mới nhất là điều kiện tiên quyết. Chia sẻ của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đào Hữu Dân, Trường đại học Phòng cháy, chữa cháy cho thấy, các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, đặc biệt là quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình QCVN 06:2022/BXD, cùng với các nghị định, thông tư liên quan đến công tác này như Nghị định số 105/2025/NĐ-CP, đang được cơ quan chức năng liên tục rà soát và siết chặt. Điều này đòi hỏi các chủ đầu tư, đơn vị tư vấn thiết kế và quản lý vận hành không ngừng cập nhật kiến thức, áp dụng đúng các tiêu chuẩn, quy định mới nhất vào thực tiễn.

Ông Dân nhận định yêu cầu về vật liệu và trang thiết bị công trình cũng phải được đặt lên hàng đầu. Trong đó chú ý tới tất cả các yếu tố liên quan bao gồm: vật liệu xây dựng; trang thiết bị phòng cháy, chữa cháy; các giải pháp thiết kế mặt bằng điển hình, mặt đứng và cấu tạo kiến trúc, hành lang thoát hiểm…

Song song là áp dụng quan điểm thiết kế kiến trúc theo hướng tiếp cận an toàn cháy là một trong những yếu tố quan trọng để phòng cháy, chữa cháy thực sự hiệu quả. Điều này có nghĩa là các kiến trúc sư và kỹ sư phải xây dựng được kịch bản cháy cụ thể cho từng loại hình bất động sản – dù là chung cư, văn phòng hay trung tâm thương mại. Họ cần hình dung các tình huống cháy có thể xảy ra, từ cháy do chập điện, sơ suất sinh hoạt đến cháy lan từ bên ngoài.

Có thể thấy, sự phối hợp song hành giữa thiết kế và quản lý vận hành là chìa khóa của an toàn bền vững. Phó Giám đốc, Dịch vụ Quản lý Bất động sản, Savills Hà Nội Trần Ngọc Duy cho biết, bên cạnh nền tảng thiết kế tốt ngay từ đầu, công tác kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng và nâng cấp định kỳ trong suốt quá trình vận hành đóng vai trò then chốt, bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy hiệu quả và bền vững.