Trung tâm điều hành NOC, Công viên Logistics Viettel Lạng Sơn.
Trung tâm điều hành NOC, Công viên Logistics Viettel Lạng Sơn.

Xây dựng mô hình cửa khẩu thông minh

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và thương mại biên giới phát triển mạnh mẽ, việc hiện đại hóa hệ thống logistics đã trở thành yếu tố then chốt quyết định hiệu quả hoạt động của các cửa khẩu.

Tỉnh Lạng Sơn, với vị trí địa lý quan trọng trong thương mại Việt Nam-Trung Quốc, đang tập trung mọi nguồn lực để xây dựng hệ thống logistics hiện đại, tạo nền tảng vững chắc triển khai mô hình cửa khẩu thông minh.

CHÍNH QUYỀN CHỦ ĐỘNG

Trong bối cảnh xuất nhập khẩu hàng hóa tăng cao, yêu cầu rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí logistics, cải thiện môi trường đầu tư là cần thiết. Thời gian qua, tỉnh Lạng Sơn tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng tại cửa khẩu, đẩy mạnh phát triển hệ thống logistics theo hướng hiện đại. Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành nhiều chủ trương triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp, từng bước hiện đại hóa logistics, tạo nền tảng xây dựng mô hình cửa khẩu thông minh theo hướng số hóa, tự động hóa, minh bạch hóa và liên thông quốc tế.

“Từ đầu năm đến nay, các sở, ngành của tỉnh liên tục nâng cấp nền tảng cửa khẩu số, “số hóa” hoạt động quản lý xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu, tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Tỉnh khuyến khích doanh nghiệp logistics đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong quản lý và vận hành chuỗi cung ứng phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu”, ông Vũ Quang Khánh, Phó Trưởng ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng cho biết.

Lạng Sơn đang triển khai ba dự án quan trọng thuộc Đề án xây dựng thí điểm cửa khẩu thông minh, các công trình dự kiến hoàn thành cuối năm 2025, tạo điều kiện hạ tầng vững chắc triển khai mô hình quản lý tiên tiến. Bên cạnh đó, Lạng Sơn chú trọng hợp tác quốc tế để mở rộng cơ hội phát triển. Phó Giám đốc Sở Công thương Liễu Anh Minh cho biết, Sở đang phối hợp nghiên cứu, tham mưu cấp trên triển khai các chủ trương, chính sách về phát triển dịch vụ logistics hướng tới đẩy mạnh dịch vụ logistics qua biên giới; nhất là hợp tác với các đơn vị đồng cấp của Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) trong hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam và Trung Quốc hợp tác, liên kết phát triển chuỗi cung ứng logistics, tích hợp các dịch vụ để việc thông quan thuận lợi và nhanh chóng.

DOANH NGHIỆP ĐÓN ĐẦU CÔNG NGHỆ

Sự chủ động của các doanh nghiệp logistics là một yếu tố then chốt trong quá trình hiện đại hóa. Theo thông tin từ Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng, hiện có 32 doanh nghiệp đầu tư kinh doanh bến và kho bãi phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa. Trong đó, các kho, bến bãi có diện tích lớn tập trung tại các khu vực cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, Tân Thanh và cửa khẩu Chi Ma, các kho bãi có diện tích nhỏ và vừa chủ yếu xây dựng tại các khu vực cửa khẩu Cốc Nam, Bình Nghi, Na Hình, Nà Nưa…

Hướng đến triển khai mô hình cửa khẩu thông minh, các doanh nghiệp logistics đã chủ động đầu tư, nâng cấp quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống lưu thông hàng hóa xuất nhập khẩu tự động, hiện đại, bảo đảm đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn thông quan hàng hóa theo mô hình cửa khẩu thông minh. Bà Nguyễn Thị Phượng, Phó Tổng Giám đốc Thường trực Công ty cổ phần Hữu Nghị Xuân Cương cho biết, doanh nghiệp mở rộng hạ tầng logistics từ 17,2 ha lên 146 ha, tổng vốn đầu tư hơn 4.000 tỷ đồng; đồng thời xây dựng mô hình logistics đa chức năng, là nền tảng để công ty vận hành hiệu quả trong môi trường cửa khẩu thông minh...

Việc ứng dụng công nghệ tiên tiến tạo ra những bước đột phá trong hoạt động logistics tại Lạng Sơn. Công viên Logistics Viettel Lạng Sơn đi vào hoạt động từ ngày 11/12/2024, được xây dựng theo các tiêu chuẩn cao nhất về công nghệ và tự động hóa (như Smart Locker - khóa thông minh, thiết bị không người lái drone, hệ thống robot AGV tự hành) giúp tối ưu hóa quy trình vận hành từ quản lý kho bãi đến vận chuyển hàng hóa và thông quan. Hệ thống dữ liệu tại công viên cũng sẽ được chuẩn hóa và kết nối trực tiếp với dữ liệu hải quan Việt Nam và Trung Quốc, bảo đảm tối ưu quy trình vận hành, giảm thời gian xử lý thông quan từ 4-5 ngày xuống dưới 24 giờ, giảm chi phí thông quan từ 30-40%, tăng hiệu quả xe container lạnh vận tải trái cây từ 2,5 chuyến/tháng lên 4-5 chuyến/tháng.

Tại cửa khẩu Chi Ma, Công ty cổ phần Dịch vụ xuất nhập khẩu tổng hợp Chi Ma HTT đang triển khai dự án mặt bằng kho bãi, 2 kho ngoại quan với tổng diện tích hơn 8,6 ha. Ông Mai Đức Trung, Tổng Giám đốc công ty cho biết: “Trong giai đoạn sắp tới, cặp cửa khẩu song phương Chi Ma (Việt Nam)-Ái Điểm (Trung Quốc) sẽ được nâng cấp thành cửa khẩu quốc tế, đồng thời mô hình cửa khẩu thông minh sẽ mở rộng triển khai tại cửa khẩu này. Trong bối cảnh đó, công ty sẽ đầu tư nâng cấp hệ thống quản lý, vận hành hệ thống kho, bãi tự động; áp dụng hệ thống vận hành tự động mới nhất để đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa chuyên biệt”.

Cửa khẩu thông minh không chỉ là xu thế tất yếu trong thương mại quốc tế mà còn là dấu ấn thể hiện sự phát triển của nền kinh tế cửa khẩu hiện đại. Lạng Sơn là địa phương nỗ lực hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm logistics biên giới thông minh, hiện đại và bền vững, tạo nền móng vững chắc để tỉnh triển khai mô hình cửa khẩu thông minh, cụ thể hóa việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, tiên phong đổi mới sáng tạo, đột phá trong phát triển kinh tế cửa khẩu, góp phần quan trọng phát triển kinh tế-xã hội.

Xem thêm