Những ngày qua, Xứ sở hoa hồng tươi đẹp vui mừng đón Tổng Bí thư Tô Lâm và phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam với tình cảm nồng ấm của mối quan hệ gắn bó thân thiết đã được thử thách và vun đắp qua nhiều thập kỷ. Chuyến thăm mang ý nghĩa lịch sử bởi đây là lần đầu tiên người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam thăm Bulgaria sau 50 năm, diễn ra vào thời điểm hai nước kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.
Là một trong những nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, Bulgaria đã thể hiện tình đoàn kết quốc tế trong sáng và có những sự ủng hộ quý báu đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc của Việt Nam. Hình ảnh hàng nghìn học sinh, sinh viên, nhân dân Bulgaria xuống đường phản đối chiến tranh ở Việt Nam mãi là biểu tượng đẹp của mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước.
Trước năm 1990, Bulgaria đã giúp đào tạo hơn 3.600 cán bộ khoa học, chuyên gia các cấp và khoảng 3 vạn công nhân lành nghề, là nguồn nhân lực chất lượng cao rất quý giá cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước Việt Nam. Bệnh viện Việt-Bun ở Thái Bình, Trường mầm non Việt-Bun tại Hà Nội là những món quà nghĩa tình mà nhân dân Bulgaria trao tặng cho Việt Nam… Với những trang sử ấy, chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm mang thông điệp về tình cảm chân thành và sự coi trọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam dành cho bạn bè truyền thống, đồng thời cũng là cơ hội để hai bên mở ra không gian hợp tác mới.
Việt Nam-Bulgaria nhiều năm qua vẫn duy trì quan hệ hợp tác tích cực với những sáng kiến hợp tác thiết thực. Nhiều chương trình hợp tác trong lĩnh vực kinh tế-thương mại được triển khai nhằm mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường và đa dạng hóa chuỗi cung ứng cho doanh nghiệp hai nước.
Năm 2024, kim ngạch thương mại song phương tăng gần 30% so với năm trước. 9 tháng đầu năm 2025, nhiều mặt hàng thế mạnh của Việt Nam xuất khẩu sang Bulgaria tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ấn tượng, nhất là các nhóm hàng nông sản, dệt may, công nghiệp nhẹ. Tuy nhiên, kết quả đó được đánh giá là còn khoảng cách xa so với tiềm năng hợp tác giữa hai nước.
Tổng thống Bulgaria Rumen Radev nhiều lần bày tỏ ngưỡng mộ thành quả sau bốn thập kỷ đổi mới cũng như sự phát triển rất ấn tượng của Việt Nam những năm gần đây và cho rằng Việt Nam đang phát triển rất năng động, tạo ra nhiều cơ hội hợp tác giữa hai nước trên các lĩnh vực mới ngoài các lĩnh vực truyền thống. Hai bên cũng cần tận dụng lợi thế về vị trí địa lý để đưa ra những giải pháp hợp tác hiệu quả nhằm phát huy được thế mạnh của mỗi nước.
Những năm gần đây, Bulgaria nổi lên là một trung tâm đổi mới sáng tạo đáng chú ý ở Đông Âu. Công nghệ thông tin và dịch vụ outsourcing là ngành đang phát triển nhanh chóng ở Bulgaria. Bạn có lực lượng lao động IT tay nghề cao, cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin phát triển, kết nối internet tốc độ cao. Bulgaria còn có ngành công nghiệp năng lượng phát triển, gồm Nhà máy điện hạt nhân Kozloduy cung cấp khoảng 35% điện năng của đất nước cùng nhiều nhà máy điện than, thủy điện, đang phát triển năng lượng tái tạo như năng lượng gió và mặt trời.
Mặc dù tỷ trọng đóng góp vào GDP giảm đáng kể trong những thập kỷ gần đây nhưng nông nghiệp vẫn là một ngành quan trọng trong nền kinh tế Bulgaria; nhất là nông nghiệp hữu cơ đang phát triển nhanh chóng với số lượng trang trại hữu cơ tăng gấp nhiều lần trong thập kỷ qua cho ra các sản phẩm hữu cơ chất lượng cao được ưa chuộng trên thị trường trong và ngoài nước. Nhờ điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đặc biệt, hoa hồng Damascus trồng tại Kazanlak có hàm lượng tinh dầu cao đã biến nước này trở thành nơi sản xuất tinh dầu hoa hồng lớn nhất toàn cầu, đem lại giá trị kinh tế cao, được ví như vàng lỏng…
Ngưỡng mộ trước những tiến bộ vượt bậc của bạn, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, đất nước Bulgaria có được những thành tựu như hiện nay là nhờ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giúp tạo ra năng suất lao động cao, chất lượng sản phẩm tốt. Đây cũng là mô hình phát triển mà Việt Nam đã nỗ lực triển khai.
Trong thời gian tới, hai bên cần tăng cường chia sẻ và hợp tác chặt chẽ hơn để cùng tạo ra các giá trị lớn, đáp ứng nhu cầu phát triển của mỗi nước. Nhất là cần tận dụng kết hợp thế mạnh của Bulgaria trong công nghệ, đổi mới sáng tạo và nguồn lực nhân lực chất lượng cao với năng lực sản xuất và quy mô thị trường của Việt Nam.
Thực tế, doanh nghiệp hai nước ngày càng có sự quan tâm tới nhau nhiều hơn và cùng tìm kiếm những cơ hội hợp tác. Có thể thấy được điều đó qua không khí của Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam-Bulgaria diễn ra trong dịp Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm Cộng hòa Bulgaria với sự tham dự của hơn 100 doanh nghiệp đến từ hai nước.
Doanh nghiệp Bulgaria quan tâm đến thị trường Việt Nam trong các lĩnh vực dược phẩm, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo, chế biến nông sản và logistics. Ngược lại, doanh nghiệp Việt Nam coi Bulgaria là “cửa ngõ” vào thị trường Liên minh châu Âu, nhờ vị trí địa lý chiến lược, hạ tầng giao thông phát triển và môi trường kinh doanh thuận lợi. Bulgaria cũng được đánh giá là địa bàn tiềm năng với chi phí sản xuất hợp lý, phù hợp để doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sản xuất các mặt hàng nông sản chế biến, dệt may, da giày, qua đó mở rộng hiện diện tại thị trường châu Âu.
Theo Đại sứ Việt Nam tại Bulgaria Nguyễn Thị Minh Nguyệt, hợp tác lao động nổi lên như một hướng đi mới đầy triển vọng. Bulgaria đang có nhu cầu tuyển dụng lao động lớn trong các lĩnh vực cơ khí, chế tạo máy, điện tử, xây dựng, IT, y tế, chế biến thực phẩm... Trước nhu cầu thiếu hụt nhân lực của Bulgaria, ngày càng nhiều lao động Việt Nam sang làm việc.
Hợp tác lao động nổi lên như một hướng đi mới đầy triển vọng. Bulgaria đang có nhu cầu tuyển dụng lao động lớn trong các lĩnh vực cơ khí, chế tạo máy, điện tử, xây dựng, IT, y tế, chế biến thực phẩm... Trước nhu cầu thiếu hụt nhân lực của Bulgaria, ngày càng nhiều lao động Việt Nam sang làm việc.
Đại sứ Việt Nam tại Bulgaria Nguyễn Thị Minh Nguyệt
Nguồn lao động Việt Nam được đánh giá cao về tay nghề, kỷ luật và tinh thần trách nhiệm, để lại ấn tượng tốt đẹp trong xã hội Bulgaria. Bulgaria và Việt Nam đều mong muốn thiết lập cơ chế hợp tác mới về lao động, hướng tới hợp tác bền vững, nhân văn và cùng có lợi. Sau khi Việt Nam quyết định miễn thị thực cho công dân Bulgaria từ tháng 8/2025, các doanh nghiệp du lịch hai nước đã xúc tiến hợp tác kết nối tour tuyến, hướng tới du lịch văn hóa, di sản và nghỉ dưỡng biển. Hai bên còn đang nghiên cứu khả năng hợp tác trong lĩnh vực thể thao và văn hóa sáng tạo, tận dụng thế mạnh của Bulgaria trong thể dục dụng cụ, âm nhạc cổ điển, nghệ thuật sân khấu…
Trong khuôn khổ chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm, hai nhà lãnh đạo đã trao đổi hướng đi nhằm mở rộng hợp tác toàn diện các lĩnh vực, đồng thời thống nhất nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược. Hợp tác kinh tế và thương mại được xác định là một trong những trụ cột trung tâm và động lực chính để quan hệ Việt Nam-Bulgaria chuyển từ “truyền thống” sang “chiến lược-thực chất-hiệu quả”.
Hai nhà lãnh đạo xác định khoa học và công nghệ là lĩnh vực trụ cột ưu tiên hợp tác, có khả năng tạo giá trị cao và đóng góp thiết thực cho quá trình phát triển kinh tế-xã hội, chuyển đổi mô hình tăng trưởng ở cả hai nước; tập trung vào lĩnh vực hai bên có tiềm năng, thế mạnh và nhu cầu hợp tác như đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thông tin trong các lĩnh vực chuyển đổi số, kinh tế số, hạ tầng số và chính phủ điện tử, dược phẩm, y sinh học, trí tuệ nhân tạo (AI) và khoa học máy tính hiện đại, năng lượng xanh… Đây được xác định là định hướng ưu tiên chiến lược giai đoạn 2030-2045.
Những định hướng chiến lược đang tạo ra những chuyển động sôi động thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước bước vào giai đoạn phát triển năng động, thực chất và toàn diện hơn, dựa trên nền tảng hữu nghị truyền thống, sự tin cậy chính trị và tình cảm gắn bó bền chặt giữa nhân dân hai nước, vì hòa bình, thịnh vượng, phát triển bền vững của mỗi quốc gia và sự phồn vinh của cả hai dân tộc.