Vẽ để bảo tồn

Họa sĩ Đào Văn Hoàng, sinh năm 1962, mất khá nhiều năm để đi, nhìn, nghĩ và vẽ từng bức tranh. Với anh, việc điền dã, lặn lội vào những cánh rừng sâu hay các khu bảo tồn là một phần không thể thiếu của quá trình sáng tạo.

Trên hành trình ngược xuôi Việt Nam và nhiều quốc gia khác, người họa sĩ yêu động vật hoang dã may mắn được đồng hành cùng các nhà khoa học, các tổ chức bảo tồn và có điều kiện nghiên cứu kỹ lưỡng về giải phẫu, hành vi cũng như môi trường sống đặc thù của từng loài. Những điều “mắt thấy tai nghe” được anh phác họa nhanh, ghi chú cẩn thận trong cuốn sổ tay cũ mèm. Đây là nguồn tư liệu quý để vẽ.

Họa sĩ đầu tư thật kỹ cho nghiên cứu giải phẫu, phối cảnh và minh họa khoa học qua sách vở. Sau thời gian dài cầm cọ, tranh của anh không thay đổi nhiều. Đào Văn Hoàng chủ yếu vẽ acrylic trên vải bố hoặc màu nước trên giấy, với một điểm nhìn rất riêng: Thế giới động vật được thể hiện từ góc nhìn ngang tầm, như thể đến từ một loài vật khác trong rừng, chứ hiếm khi là từ ánh mắt của con người.

Điều anh tìm kiếm là sự thật trong cảm xúc: Làm sao để truyền được nỗi sợ, niềm vui hay cảm giác của một sinh vật trong chính không gian sống của nó. “Tôi luôn bị cuốn hút bởi lớp da của muôn loài: lông, vảy, lông vũ, những kết cấu sống động được nhào nặn qua hàng triệu năm tiến hóa. Tôi muốn hiểu cấu trúc ấy vận hành ra sao, chuyển động thế nào. Càng quan sát, tôi càng khám phá. Càng vẽ, tôi càng đắm chìm vào từng chi tiết, từng đường nét, từng điều kỳ diệu nhỏ bé”, Đào Văn Hoàng chia sẻ.

Từ rừng sâu, sa mạc đến đồng bằng, ở bất kỳ khung cảnh nào của thiên nhiên, anh đều dành sự ngưỡng mộ tuyệt đối trước vẻ đẹp muôn loài và cách chúng sinh tồn. Những sinh vật ấy sống ở ao hồ lạnh lẽo vào ban đêm, nắng như đổ lửa giữa trưa hè, mưa rừng đổ dầm dề trên tầng tán cao vút nhưng vẫn toát lên sự bình yên.

Đây là lần đầu Đào Văn Hoàng giới thiệu tác phẩm của mình tới đông đảo người xem. Trước đây, tranh của anh phần lớn trưng bày trong các hội thảo khoa học và sự kiện bảo tồn, nơi mà sự đón nhận đến một cách dễ dàng hơn từ những người có chung niềm đam mê, sự quan tâm.

Vậy nên, khi chọn tổ chức một triển lãm mang tính lan tỏa trong cộng đồng, anh tự đặt câu hỏi “Liệu những nét vẽ ấy có đủ tạo sức hút cho mọi người?”. Và, khi triển lãm khép lại trong ánh nhìn trân quý của cộng đồng, anh tin mình đã truyền tải được thông điệp trái tim muốn nói.

Thông qua cọ màu và góc nhìn đầy hy vọng, Đào Văn Hoàng chọn đưa các loài động vật ít được chú ý đến gần hơn với công chúng, để hiểu, yêu quý và có ý thức bảo vệ chúng tốt hơn. Anh tập trung vào các loài động vật của Đông Nam Á, đặc biệt là “những loài không được ca ngợi và cũng chẳng ai khóc thương” như cầy vằn Owston hay voọc mũi hếch...

Cùng với đó là những mảnh ghép có chọn lọc, tạo nên hệ sinh thái đa dạng từ thiên nhiên vào tranh vẽ. Tại triển lãm, người xem đối diện với ánh nhìn đầy suy tư của các loài linh trưởng, cảm nhận sự uyển chuyển của một con báo đang ẩn mình hay chiêm ngưỡng vẻ đẹp rực rỡ của những loài chim quý hiếm.

Sự kết hợp giữa kiến thức khoa học và cảm quan nghệ thuật tinh tế đã giúp anh không chỉ vẽ nên hình hài, mà còn lột tả được “linh hồn” của mỗi sinh vật. Không nuông chiều cảm xúc sáng tác, trong mỗi tác phẩm, anh đều khắc họa nỗ lực thuật lại sự chính xác về mặt giải phẫu.

Từ độ cong của một chiếc sừng, cấu trúc của bộ lông, cho đến đôi mắt của một loài linh trưởng, tất cả đều được nghiên cứu tỉ mỉ. Mỗi chiếc lá, cành cây, tảng đá xuất hiện trong tranh chưa bao giờ là ngẫu hứng mà đều được vẽ với sự am hiểu về hệ thực vật bản địa nơi loài vật sinh sống. Đào Văn Hoàng muốn người xem tranh cảm nhận rõ rằng, mỗi sinh vật không thể tồn tại tách biệt khỏi môi trường của nó.

Thông qua nhiều hoạt động, họa sĩ Đào Văn Hoàng thường xuyên lên tiếng về những thách thức mà động vật hoang dã phải đối mặt tại Việt Nam và trên thế giới. Hơn 10 năm trở lại đây, anh tập trung đầu tư vào chuỗi nội dung giáo dục về thiên nhiên, hệ sinh thái cho trẻ em.

Sau thành công của dự án “Khám phá thiên nhiên với bút chì”, anh cùng vợ điều hành chương trình “Nature, Art & Fun”, tổ chức các chuyến đi dã ngoại và các lớp học vẽ với mục tiêu truyền cảm hứng và giúp trẻ em học về thiên nhiên qua con mắt nghệ thuật, học nghệ thuật bằng chất liệu đến từ thiên nhiên.