Uống một thìa dầu ô-liu có “thần kỳ” như lời đồn?
Thời gian gần đây, trên mạng xã hội và một số hội nhóm sức khỏe-làm đẹp xuất hiện nhiều video, bài chia sẻ về “bí quyết làm đẹp tự nhiên” bằng cách uống một thìa dầu ô-liu khi vừa ngủ dậy, lúc bụng còn rỗng. Nhiều người cho rằng sau vài tuần áp dụng, da của họ sáng hơn, “tiêu hóa tốt hơn”, thậm chí “giảm mỡ bụng”. Tuy nhiên, phía sau trào lưu này là không ít băn khoăn về cơ sở khoa học và tính an toàn khi sử dụng dầu theo cách uống trực tiếp.
Chị Lê Minh (28 tuổi ở Ninh Bình) cho biết, chị biết đến trào lưu uống dầu ô-liu vào buổi sáng qua mạng xã hội Tiktok. Ngay sau khi xem video chia sẻ về việc uống dầu ô liu giúp da, tóc đẹp, tốt cho đường ruột thì chị đã mua về dùng thử.
“Thú thật là lúc thấy mọi người chia sẻ trên mạng xã hội chuyện ‘uống một ngụm dầu ô-liu mỗi sáng để đẹp da, dáng xinh’, tôi cũng tò mò thử theo. Cảm giác đầu tiên thì không quá dễ uống, nhưng vì nghĩ tốt cho sức khỏe nên vẫn cố gắng duy trì.
Mấy ngày uống đầu rất khó nuốt, uống mà cứ bị nghẹn. Để dầu ô-liu dễ uống hơn, tôi vắt thêm nước cốt chanh trộn với dầu, lúc uống cảm thấy không còn mùi hăng khó chịu của dầu ô-liu nữa. Sau 8 tuần uống, tôi có cảm giác da mặt của tôi sáng hơn”, chị Minh cho hay.
Tương tự, chị Thanh Nga (32 tuổi, Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, trải nghiệm của chị không mấy dễ chịu. “Tôi uống dầu ô-liu theo ‘trend’ nhưng thấy dạ dày cồn cào, khó chịu và buồn nôn. Uống ngày thứ hai là bị đau bụng, tiêu chảy luôn. Có thể tôi bị viêm dạ dày nên chắc uống không hợp. Sau đó, tôi dừng không uống nữa nên không rõ hiệu quả của dầu ô-liu có như lời đồn”, chị Nga chia sẻ.
Quan tâm đến làm đẹp và tham gia nhiều vào hội nhóm ăn kiêng-làm đẹp, chị Phương Nhung (ở Hải Phòng) cho biết, chị hay đọc bình luận của mọi người trong nhóm Facebook chia sẻ về uống dầu ô-liu trực tiếp khi đói nhưng chị Nhung chưa “dám thử”.
“Mình cũng hơi lăn tăn về trào lưu uống dầu ô-liu đang nổi gần đây. Nhiều người bảo chỉ cần uống một thìa vào buổi sáng là đẹp da, nhẹ bụng, dáng thon, nhưng mình tự hỏi liệu có thực sự ‘thần kỳ’ như vậy không. Còn chuyện uống trực tiếp, nhất là uống lúc bụng đói thì mình vẫn thấy mơ hồ, vì chưa thấy bằng chứng nào rõ ràng. Thành ra cứ nửa tin nửa ngờ. Theo ‘trend’ thì vui, nhưng để yên tâm thì chắc vẫn phải hiểu đúng cách dùng chứ không thể trông chờ vào một vài công thức đang lan truyền”, chị Nhung bộc bạch.
Còn với chị Thu Vân (42 tuổi, Hà Nội), uống dầu ô-liu buổi sáng đã trở thành thói quen của chị suốt một năm qua. Dù ban đầu cũng khó uống, chị dần thấy “nghiện” và tin rằng uống khi bụng rỗng giúp “đánh thức” hệ tiêu hoá và giúp hấp thu tốt hơn. “Ban đầu tôi chỉ uống 5ml, giờ tăng lên 10ml mỗi sáng. Càng uống thì thấy cơ thể càng trơn tru, da tóc bóng đẹp, tiêu hoá rất ổn, mỡ bụng cũng giảm đi”, chị Vân chia sẻ.
Không có bằng chứng khoa học uống dầu ô-liu lúc bụng đói mang lại lợi ích vượt trội
Trao đổi với Báo Nhân Dân xung quanh vấn đề này, Thạc sĩ Lê Thị Thu Hà, Tổ trưởng tổ chuyên môn Dinh dưỡng-An toàn thực phẩm, Trường đại học Y tế Công cộng cho biết, dầu ô-liu, đặc biệt là dầu ô-liu nguyên chất ép lạnh (extra-virgin olive oil – EVOO) là chất béo không bão hòa đơn và có nhiều polyphenol có lợi. Có nhiều nghiên cứu cho thấy lợi ích khi dùng dầu ô-liu như một phần của chế độ ăn (thí dụ như chế độ ăn Địa Trung Hải) giúp giảm nguy cơ tim mạch, điều chỉnh huyết áp, cải thiện mỡ máu, chống xơ vữa động mạch, phòng ung thư, giảm viêm mạn, quản lý cân nặng và kiểm soát đường huyết và hỗ trợ tiêu hoá.
Bên cạnh đó, dầu ô-liu có tác dụng nhuận tràng nhẹ, giúp giảm táo bón và có thể bảo vệ niêm mạc dạ dày.
Tuy nhiên, theo Thạc sĩ Lê Thị Thu Hà, không có bằng chứng khoa học thuyết phục rằng việc uống dầu ô-liu trực tiếp khi bụng đói vào buổi sáng mang lại lợi ích vượt trội so với dùng dầu ô-liu trong bữa ăn (rưới salad, xào nhẹ, chấm bánh mì…).
Thạc sĩ Lê Thị Thu Hà nhấn mạnh, những lợi ích của dầu ô-liu (EVOO) xuất phát từ việc sử dụng thường xuyên trong chế độ ăn tổng thể hằng ngày - nhờ thành phần oleic acid và polyphenol, chứ không phải từ việc uống trực tiếp vào buổi sáng như nhiều người đang làm theo trào lưu.
Ngoài ra, dầu ô-liu uống trực tiếp có thể gây kích ứng tiêu hóa ở một số người (buồn nôn, tiêu chảy, ợ nóng). Nhiều chuyên gia khuyến nghị dùng dầu ô-liu kèm thức ăn để tận dụng hấp thu vitamin tan trong dầu (vitamin: A, D, E, K) và để không nạp một lượng calo “trống” có thể gây tăng cân nếu lạm dụng.
Những người cần thận trọng khi uống dầu ô-liu
Thạc sĩ Lê Thị Thu Hà khuyến cáo nhóm người cần thận trọng hoặc tránh sử dụng dầu ô liu trực tiếp hoặc uống với liều cao, cụ thể:
Người có tiền sử viêm tụy cấp/mạn tính hoặc đang hồi phục sau viêm tụy. Bởi chế độ hạn chế mỡ thường được khuyến nghị trong giai đoạn cấp/hoặc cần tham vấn chuyên gia y tế.
Người có rối loạn hấp thu mỡ hoặc bệnh đường ruột gây tiêu chảy - dầu ô liu nguyên chất có thể làm nặng triệu chứng tiêu phân lỏng.
Người đang ăn kiêng kiểm soát năng lượng (giảm cân) - dầu ô liu rất nhiều năng lượng (100ml có 900 kcal), do vậy nếu “uống” thêm dầu có thể làm vượt mức calo và cản trở giảm cân.
Theo Thạc sĩ Lê Thị Thu Hà, để sử dụng dầu ô-liu đúng cách, thì người dùng nên ưu tiên sử dụng loại dầu ô-liu nguyên chất ép lạnh (extra-virgin olive oil – EVOO) vì chứa nhiều polyphenol chất chống oxy hoá hơn dầu tinh luyện; bảo quản nơi tối, nhiệt độ mát, tránh ánh sáng để giữ được chất lượng.
Hiện nay, nhu cầu khuyến nghị dinh dưỡng cho người trưởng thành về chất béo chiếm từ 20-25% năng lượng khẩu phần, trong đó acid béo không bão hoà chiếm 11-15% năng lượng. Các hướng dẫn/khuyến nghị lâm sàng và mô tả chế độ ăn Địa Trung Hải khuyến nghị sử dụng khoảng 1-4 thìa, tương đương 10-40ml EVOO/ngày như nguồn chất béo chính trong chế độ ăn hằng ngày.
Thạc sĩ Thu Hà cũng chỉ cách kết hợp sử dụng dầu oliu để tối ưu lợi ích, đó nên dùng dầu ô liu cùng thức ăn, đặc biệt dùng với rau/nguyên liệu chứa vitamin tan trong dầu để tăng hấp thu các vitamin A, D, E, K và carotenoids (thí dụ: rưới dầu vào salad, chấm bánh mì, trộn vào rau luộc). Bởi uống dầu ô-liu riêng không cung cấp lợi thế hấp thu thêm so với dùng cùng bữa ăn.
Bên cạnh đó, dùng dầu ô-liu để thay thế chất béo bão hòa như bơ, mỡ động vật; lợi ích đối với tim mạch của dầu ô-liu thể hiện rõ khi thay thế chất béo bão hoà.
