Phường Đông Quang là điểm nóng của dự án, nơi tuyến đường đi qua khu dân cư đã ổn định nhiều năm. Theo phương án được phê duyệt, dự án ảnh hưởng tổng diện tích 4,91 ha, trong đó có 1,53 ha đất ở. Có 234 hộ dân bị tác động, gồm 52 hộ phải di chuyển chỗ ở và 182 hộ phải cắt một phần đất ở để mở rộng tuyến đường.
Ghi nhận tại hiện trường cho thấy tiến độ giải phóng mặt bằng diễn ra không đồng đều, nhiều công trình đã được tháo dỡ hoàn toàn, nhưng cũng còn không ít vị trí nhà cửa, bảng hiệu vẫn nguyên trạng. Thực tế này phản ánh rõ sự khác nhau trong tâm lý người dân: Một số hộ chủ động nhận tiền, bàn giao mặt bằng trong khi nhiều gia đình chưa đồng thuận, cho rằng mức bồi thường không tương xứng.
Tại phố Bắc Sơn, bà Nguyễn Thị Lan Huyền không giấu được bức xúc: “Năm 2015 giải tỏa con đường này đã lấy của nhà tôi 20m rồi. Không bố trí tái định cư thì phải xây nhà lên để sống chứ. Nhà tôi chấp hành nghiêm, đi xin và được cấp giấy phép xây dựng có thời hạn. Đến lúc giải tỏa thì lại nói giấy phép xây dựng tạm, không được bồi thường. Trong khi bao nhiêu hộ trong khu này xây nhà không xin phép thì được bồi thường 100%. Quy định kiểu gì mà phi lý đến vậy?”.
Theo tìm hiểu tại phường Đông Quang, đến nay 230/234 hộ đã được phê duyệt phương án bồi thường, với tổng kinh phí 332 tỷ đồng. Công tác chi trả đã thực hiện cho 171 hộ, song mới có 116 hộ tháo dỡ và bàn giao mặt bằng. Vẫn còn 55 hộ đã nhận tiền nhưng chưa tháo dỡ và 12 hộ đã được phê duyệt nhưng chưa nhận tiền, với tổng số tiền khoảng 15 tỷ đồng.
Những vướng mắc chính trong công tác giải phóng mặt bằng tại Đông Quang tập trung vào 6 nhóm, gồm nhà ở xây dựng theo giấy phép có thời hạn, hợp pháp nhưng chỉ được hỗ trợ 50%; nhóm hộ trong diện phê duyệt bồi thường 0 đồng; cách xác định hệ số lợi thế thửa đất chưa tạo được sự đồng thuận; đất vườn ao cùng thửa đất ở được áp đơn giá thấp; tài sản bị ảnh hưởng thực tế nhưng nằm ngoài mốc giải phóng mặt bằng và nhóm các hộ phải di chuyển chỗ ở nhưng thiếu quỹ đất tái định cư.
Lý giải về các trường hợp giống bà Nguyễn Thị Lan Huyền, ông Nguyễn Ngọc Hưng, chuyên viên Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị, Ủy ban nhân dân phường Đông Quang cho biết: “Nếu là giấy phép xây dựng có thời hạn thì theo quy định sẽ không được bồi thường về tài sản. Tuy nhiên, phường đã nhiều lần xin ý kiến tỉnh và các sở, ngành để hỗ trợ cho các hộ, đến nay đã duyệt hỗ trợ ở mức 50% giá trị”. Ông Hưng cũng thừa nhận có những bất cập trong thực tế khi tồn tại trường hợp xây dựng không phép nhưng lại được bồi thường ở mức cao nhất là 100%.
Từ góc độ quản lý địa bàn, ông Khương Huy Thái, Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị, Ủy ban nhân dân phường Đông Quang cho biết: “Phường đang tiếp tục phối hợp Ban quản lý dự án khu vực Đông Sơn và các đơn vị liên quan để tháo gỡ từng vướng mắc, với mục tiêu bàn giao toàn bộ phần mặt bằng còn lại, bảo đảm tiến độ dự án và hạn chế thấp nhất thiệt thòi cho người dân”.
Tại phường Hạc Thành, số hộ dân bị ảnh hưởng không lớn như ở Đông Quang, song công tác giải phóng mặt bằng cũng không hoàn toàn thuận lợi. Tổng diện tích thu hồi tại đây khoảng 1,51 ha. Toàn bộ 118 hộ dân bị ảnh hưởng đã được phê duyệt phương án bồi thường với số tiền 143,39 tỷ đồng. Ông Lê Bá Huy, chuyên viên Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị, Ủy ban nhân dân phường cho biết: “Phường đã chi trả cho 102 hộ với số tiền 128,9 tỷ đồng, song đến nay vẫn còn 27 hộ chưa chấp hành bàn giao mặt bằng, trong đó có 11 hộ đã nhận tiền bồi thường nhưng chưa tháo dỡ công trình. Chúng tôi đang kết hợp tuyên truyền, vận động, đồng thời lập hồ sơ cưỡng chế thu hồi đất theo quy định”.
Theo thông tin từ chính quyền phường Hạc Thành, ngày 11/12/2025, hội đồng bồi thường đã đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường ban hành quyết định cưỡng chế đối với 4 hộ nhận tiền nhưng chưa phá dỡ công trình bàn giao mặt bằng. Dự kiến đợt cưỡng chế đầu tiên này sẽ hoàn thành trước ngày 25/1/2026. Ông Lã Đức Thọ, Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị, Ủy ban nhân dân phường thông tin thêm: “Địa phương đang chịu nhiều áp lực từ tiến độ cam kết, cho nên đã chuẩn bị các thủ tục cho mọi tình huống để chủ động khi cần. Riêng đối với người dân, phường đã có những hỗ trợ còn nhiều hơn cả mức quy định”.
Dự án mở rộng Đại lộ Lê Lợi có chiều dài 1.500m, điểm đầu tại nút giao Quốc lộ 47, điểm cuối tại khu vực cầu Đống-Ngã năm Nhồi. Tuyến đường sau mở rộng đạt mặt cắt nền 43m, bao gồm dải phân cách giữa rộng 3m và vỉa hè mỗi bên 5m. Trước những vướng mắc phát sinh, dự án đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa điều chỉnh thời gian thực hiện, lùi mốc hoàn thành sang trước ngày 1/7/2026.
Từ thực tiễn triển khai có thể thấy, những nút thắt trong chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đang trực tiếp chi phối tiến độ công trình cũng như quyền lợi chính đáng của người dân. Khi đối thoại và vận động chưa đủ để tạo đồng thuận, việc áp dụng các biện pháp cưỡng chế theo quy định pháp luật là cần thiết, song đồng thời đặt ra yêu cầu phải tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ chế, bảo đảm sự công bằng và nhất quán trong thực thi chính sách.
Dưới góc độ chủ đầu tư, ông Nguyễn Văn Quân, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Đông Sơn nhận định, quá trình triển khai dự án đang bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt đối với các trường hợp nhà ở xây dựng theo giấy phép có thời hạn. “Chúng tôi tiếp tục tăng cường tuyên truyền, vận động để người dân hiểu và chia sẻ với mục tiêu chung của dự án. Tuy nhiên, trong trường hợp đã thực hiện đầy đủ các trình tự theo quy định mà vẫn không đạt được sự đồng thuận, chủ đầu tư buộc phải triển khai các bước tiếp theo theo quy định của pháp luật, đồng thời bảo đảm quyền khiếu nại của người dân”, ông Quân cho biết.
