Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu ý kiến tại phiên họp. (Ảnh: ĐĂNG ANH)
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu ý kiến tại phiên họp. (Ảnh: ĐĂNG ANH)

Tạo nền tảng pháp lý thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện

Tiếp tục phiên họp thứ 50, sáng 16/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào dự án Luật Chuyển đổi số, dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi) và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công.

Đề cập về hạ tầng số, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho rằng, hiện nay hạ tầng số ở các địa phương, nhất là ở vùng sâu, vùng xa vẫn là điểm nghẽn lớn trong quá trình chuyển đổi số quốc gia. Nhiều địa phương còn khó khăn, chưa cân đối được ngân sách, khó có kinh phí bố trí cho những dự án đầu tư với một trung tâm dữ liệu, hệ thống kết nối Internet vạn vật với quy mô lớn.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ nghiên cứu cơ chế thiết kế điều tiết vùng hoặc có quỹ hỗ trợ phát triển hạ tầng số quốc gia nhằm giải quyết sự chênh lệch số hóa giữa đô thị và nông thôn, giữa các địa phương với tiêu chí không để địa phương nào bị bỏ lại phía sau.

Kết luận thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu rõ, cơ quan soạn thảo cần rà soát kỹ các quy định liên quan chuyển đổi số trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để tránh mâu thuẫn, chồng chéo hoặc làm gia tăng chi phí tuân thủ pháp luật trong quá trình triển khai thi hành.

Bên cạnh đó, hoàn thiện các quy định về tháo gỡ vướng mắc tài chính, mua sắm, phục vụ chuyển đổi số, nghiên cứu bổ sung quy định về cơ chế mua sắm đặc thù cho các sản phẩm dịch vụ công nghệ cao có tính chất phức tạp, độc quyền hoặc mang tính chất chiến lược quốc gia.

Đối với dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi), các ý kiến cho rằng, dự thảo phản ánh rõ nét quan điểm của Đảng về vai trò then chốt của công nghệ cao đối với an ninh kinh tế, quốc phòng và năng lực cạnh tranh quốc gia, cũng như đã đưa ra các khái niệm “công nghệ chiến lược” và “công nghệ lõi” nhằm nâng cao hiệu quả quản lý công nghệ; xác định danh mục công nghệ chiến lược và xây dựng được hệ sinh thái công nghệ cao toàn diện.

Giải trình thêm một số nội dung, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, trước đây các doanh nghiệp công nghệ cao được cấp giấy theo thời hạn 5 năm, 10 năm… là được hưởng ưu đãi thuế, không chịu sự kiểm tra, nhưng theo dự luật sửa đổi, công tác kiểm tra, giám sát sẽ được thực hiện định kỳ hằng năm.

Dự án luật sẽ làm rõ nội hàm công nghệ cao để quản lý thay vì áp dụng chính sách ưu đãi công nghệ cao mà không tính đến tỷ trọng của Việt Nam như hiện nay.

Cũng trong buổi sáng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải lưu ý, cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát để bảo đảm sửa đổi Luật đáp ứng được mục tiêu đặt ra, đặc biệt mục tiêu huy động nguồn lực để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số cho giai đoạn tiếp theo, đồng thời giải quyết được các khó khăn vướng mắc trong công tác huy động, vay, trả nợ công hiện nay.

Buổi chiều, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi). Trình bày báo cáo thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải nhấn mạnh, dự thảo luật được xây dựng theo hướng luật khung, luật nguyên tắc, quy định những vấn đề nền tảng, ổn định lâu dài, đồng thời giao Chính phủ và các bộ, ngành hướng dẫn chi tiết để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp thực tiễn.

Tuy nhiên, việc giao nhiều cơ quan quy định chi tiết có thể dẫn đến chồng chéo, mâu thuẫn giữa các văn bản dưới luật (về đất đai, đầu tư, xây dựng, viễn thông, hạ tầng kỹ thuật, thẩm quyền thẩm định, cấp phép, quản lý chất lượng công trình...), nhất là trong bối cảnh hoàn thiện mô hình chính quyền hai cấp hiện nay.

Vì vậy, đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện dự thảo Luật và văn bản hướng dẫn để bảo đảm tính khả thi.

Về giấy phép xây dựng, có ý kiến cho rằng, giấy phép không phải “rào cản” mà là công cụ bảo vệ quyền lợi và trật tự xã hội, vấn đề nằm ở chất lượng và quy trình cấp phép, cần đơn giản hóa quy trình, quy định rõ trách nhiệm, thời hạn xử lý và công khai thông tin để người dân, doanh nghiệp giám sát.

Bên cạnh đó, việc miễn giấy phép xây dựng giúp giảm thủ tục nhưng cần hoàn thiện quy định pháp lý trong Luật Xây dựng hoặc Luật Đất đai để bảo đảm quyền sở hữu tài sản trên đất.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, nếu Luật Xây dựng (sửa đổi) lần này được Quốc hội thông qua, Chính phủ cần kịp thời ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn, giúp phân cấp, phân quyền hiệu quả ở địa phương.

Đồng thời, cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện dự thảo luật để bảo đảm đồng bộ với các luật liên quan, giảm chồng chéo pháp luật, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, tạo khung pháp lý ổn định.

Liên quan quy định miễn giấy phép xây dựng, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đây là nội dung quan trọng, thu hút sự quan tâm của người dân và doanh nghiệp; đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu quy định về hậu kiểm rõ ràng, công khai thông tin, tránh lạm dụng hoặc buông lỏng kiểm tra, bảo đảm yêu cầu về kỹ thuật, môi trường, phòng cháy chữa cháy, quyền lợi của người dân, khắc phục hạn chế trong cấp phép xây dựng.

Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, giấy phép xây dựng là yêu cầu bắt buộc ở tất cả các quốc gia, vấn đề là thủ tục phải nhanh gọn, minh bạch, đáp ứng đúng mục tiêu kiểm soát chất lượng. Trong đó, một số nguyên tắc không thể thay đổi như: an toàn, chất lượng; thân thiện với con người; phòng, chống cháy nổ; tính bền vững trước thiên tai…

Vì vậy, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, đơn giản hóa thủ tục dựa trên quy chuẩn rõ ràng và thực hiện hậu kiểm hiệu quả.

Chiều cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua nghị quyết hướng dẫn việc xác định dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031; nghị quyết quy định số lượng Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Trưởng ban của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp xã và việc bố trí đại biểu hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp xã hoạt động chuyên trách.

Xem thêm