Tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong bối cảnh chính quyền địa phương hai cấp đang hoàn thiện mô hình hoạt động, sự bổ sung đội ngũ nhân lực là sinh viên đã góp phần giảm tải lượng công việc hành chính cho cán bộ, công chức. Nếu công tác phối hợp, bồi dưỡng, thực hành này được thực hiện hiệu quả sẽ góp phần hình thành đội ngũ cán bộ trẻ có trình độ, bản lĩnh và trách nhiệm.
Sinh viên cọ xát thực tế cơ sở
Sau một thời gian ngắn chứng kiến, đồng hành các hoạt động nâng cao năng lực số tại phường Sài Gòn do Đoàn, Hội Sinh viên Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh triển khai, chị Trần Thị Thùy Linh, chuyên viên Trung tâm Hành chính công phường chia sẻ: "Với những kiến thức chuyên ngành được đào tạo, các bạn sinh viên sau một thời gian ngắn làm quen với quy trình làm việc đã trở thành những người đồng hành cùng cán bộ, công chức tại đây. Tất nhiên, không thể yêu cầu các bạn hoàn thành tốt tất cả các phần việc ngay được, nhưng những bước tiếp cận ban đầu như vậy là rất hiệu quả". Tại phường Xuân Hòa, những ngày qua, nhóm sinh viên Trường đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh đang tất bật cùng cán bộ, công chức phường nghiên cứu, tìm hiểu tư liệu về du lịch, văn hóa, lịch sử địa phương để hoàn thiện công trình "Phát triển du lịch gắn với di tích lịch sử, công trình kiến trúc nghệ thuật tại phường Xuân Hòa". Công trình do hai đơn vị xác lập thực hiện để sinh viên có cơ hội cọ xát, nghiên cứu thực tiễn, góp phần làm phong phú thêm các phương án, ý tưởng giúp phường phát huy tiềm năng, lợi thế trong chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội.
Đây là hai trong số nhiều công trình mà sinh viên các trường đại học trên địa bàn thành phố đang kết nối với các địa phương để triển khai chương trình “Sinh viên Thành phố Hồ Chí Minh tham gia xây dựng chính quyền địa phương hai cấp” thông qua những hành động cụ thể, sáng tạo, gắn học tập, nghiên cứu khoa học với phục vụ cộng đồng. Phó Bí thư Thành đoàn, Chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam thành phố Nguyễn Đăng Khoa cho rằng: "Cách làm này sẽ tạo môi trường để sinh viên phát huy được kiến thức chuyên môn, đồng thời thể hiện trách nhiệm, góp sức vào các nhiệm vụ chung của địa phương trong bối cảnh hiện tại. Với việc khuyến khích, vận dụng chuyên môn được đào tạo cũng như nghiên cứu khoa học, chúng tôi tin rằng, những hoạt động, hiến kế, đề xuất giải pháp để thiết thực hỗ trợ chính quyền địa phương của sinh viên sẽ phát huy tác dụng".
Sau hơn 4 tuần triển khai chương trình này, các trường và Hội Sinh viên thành phố đã nhận được nhiều ý kiến phản hồi, góp ý tích cực để hoạt động trong thời gian tới được triển khai bài bản, hiệu quả hơn. Là người trực tiếp tham gia hỗ trợ chính quyền địa phương hai cấp, Chủ tịch Hội Sinh viên Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh Lê Quang Thạch Anh cho biết: "Khi được thực tập, làm việc trong môi trường công sở thực tế, sinh viên đã áp dụng các kiến thức trên sách vở vào thực tiễn, đúc kết được những bài học để rút kinh nghiệm. Đây là tiền đề để chúng tôi có thể tiếp cận ngay được với công việc sau khi tốt nghiệp thay vì phải mất thời gian làm quen như nhiều sinh viên trước đây".
Làm gì để tích lũy từ kỳ tập sự
Đúc rút kinh nghiệm từ các đợt đi thực tế tại các địa phương, sinh viên Nguyễn Thị Duy Xuyên, Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: Để tiếp cận nhanh và đáp ứng được yêu cầu công việc tại các phường, xã, sinh viên cần hội tụ được nhiều yếu tố, trong đó có ba kỹ năng cốt lõi, gồm: Đầu tiên, là một nền tảng kiến thức tốt để hoàn thành các nhiệm vụ tại công sở. Điều này thể hiện ở trình độ văn hóa, lý luận chính trị, quản lý nhà nước và chuyên môn nghiệp vụ. Tiếp theo là yếu tố kỹ năng, tức khả năng làm chủ các kỹ thuật, phương pháp và công cụ để giải quyết công việc một cách hiệu quả, tiết kiệm thời gian và công sức. Yếu tố tiếp theo là thái độ. Vấn đề này thể hiện trọn vẹn, hài hòa yếu tố năng lực và kỹ năng cộng lại nhằm đáp ứng yêu cầu đề ra đối với sinh viên trong quá trình làm việc.
Thực tế cho thấy, cán bộ, công chức tại các phường, xã ở cơ sở đang phải thực hiện hàng chục đầu việc ở mỗi vị trí. Trong bối cảnh đó, sự có mặt của các sinh viên đóng một vai trò quan trọng để “chia tải” bớt khối lượng công việc. Tuy nhiên, sự ăn khớp giữa nhu cầu địa phương và năng lực của sinh viên không phải lúc nào cũng giống nhau, cho nên từng tồn tại thực tế là nhiều sinh viên trở nên lạc lõng ở môi trường công sở. Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia cho rằng, Thành đoàn thành phố cần có cơ chế đặt hàng nội dung công việc cụ thể để các trường bố trí sinh viên đúng chuyên ngành. Tránh tình trạng sinh viên học một đằng, bố trí công việc một nẻo, gây nên sự xáo trộn trong hoạt động điều hành ở địa phương cũng như tâm lý “không làm được việc” đối với sinh viên.
Ngoài ra, các trường cần xây dựng các chương trình đào tạo tích hợp giữa kiến thức lý thuyết về tổ chức bộ máy nhà nước, chính sách công và các kỹ năng thực tiễn như quản lý dự án, lập kế hoạch, giao tiếp cộng đồng,... Cùng với đó, cần lồng ghép giáo dục trách nhiệm công dân, nâng cao nhận thức về vai trò của sinh viên trong xã hội, từ việc tham gia phản biện chính sách, tình nguyện cộng đồng đến nghiên cứu khoa học đối với các vấn đề xã hội, chính sách. Để đáp ứng nhu cầu thực tế, sinh viên cũng cần khắc phục những hạn chế về thiếu kiến thức pháp luật, chưa nắm rõ quyền và nghĩa vụ công dân cũng như chưa hiểu sâu về cơ chế vận hành của bộ máy chính quyền địa phương hai cấp; thiếu kỹ năng tham gia hoạt động chính trị-xã hội, nhất là kỹ năng giao tiếp, thuyết trình và phản biện.
