Ngày 14/8, Cục Phổ biến giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) tổ chức hội nghị tập huấn về cơ chế phối hợp, phản ứng nhanh giữa các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và các cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan liên quan trong việc cung cấp trợ giúp pháp lý cho nhóm đối tượng đặc thù.
Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Cục trưởng Phổ biến giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Vũ Thị Hường cho biết, việc thực hiện cơ chế phối hợp phản ứng nhanh trong trợ giúp pháp lý nhằm bảo đảm cho người được trợ giúp pháp lý tiếp cận sớm với trợ giúp pháp lý và sử dụng dịch vụ trợ giúp pháp lý kịp thời. Đồng thời, hạn chế người thuộc diện được trợ giúp bị bỏ lỡ cơ hội được trợ giúp miễn phí; giúp quá trình tố tụng khách quan, đúng quy định của pháp luật; nâng cao chất lượng điều tra, chất lượng trợ giúp pháp lý; bảo đảm quyền con người, quyền công dân…
Phó Cục trưởng Vũ Thị Hường cho hay, cơ chế phối hợp, phản ứng nhanh trong trợ giúp pháp lý đã được hình thành từ năm 2007. Trên cơ sở hướng dẫn các quy định tại các bộ luật, luật tố tụng, Luật Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT về phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng.
Tiếp đó, ngày 27/11/2023, Chương trình phối hợp số 5789/CTPH-BTP-BCA giữa Bộ Tư pháp và Bộ Công an về trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự được ban hành, đánh dấu lần đầu tiên có trực trợ giúp pháp lý 24/24 giờ trong điều tra hình sự được triển khai trên toàn quốc từ cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, hệ thống cơ sở giam giữ thuộc công an nhân dân đến công an cấp xã.
Để cơ chế phối hợp, phản ứng nhanh được triển khai có hiệu quả trên thực tế, trong khuôn khổ Dự án "Tăng cường trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế", nhóm chuyên gia đã xây dựng tài liệu tập huấn về cơ phối hợp, phản ứng nhanh giữa các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, cơ sở giam giữ, công an cấp xã trong việc cung cấp trợ giúp pháp lý.
Tại hội nghị, các đại biểu đã được nghe Đại tá Nguyễn Văn Thịnh, Trưởng phòng Pháp luật hình sự và cải cách tư pháp, Cục Pháp chế và cải cách hành chính tư pháp (Bộ Công an) trình bày những nội dung quan trọng về cơ chế phối hợp giữa Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước và cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, cơ sở giam giữ, trại giam theo Thông tư liên tịch số 10 và chương trình phối hợp 5789/CTPH/BTP-BCA giữa Bộ Tư pháp và Bộ Công an. Trong đó, lưu ý các công việc cần thực hiện trong quá trình phối hợp, phản ứng nhanh cho người thực hiện trợ giúp pháp lý; người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tại các cơ quan điều tra thuộc công an nhân dân, các cơ quan của công an nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; người có thẩm quyền của cơ sở giam giữ; công an cấp xã.
Các đại biểu cũng chia sẻ về những tình huống thực tiễn hoạt động tại địa phương khi tham gia trợ giúp pháp lý, trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự và kinh nghiệm phối hợp, thực hiện trợ giúp pháp lý trong điều kiện sau sắp xếp tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Trên cơ sở đó, các ý kiến đề xuất trong thời gian tới, cần nâng cao năng lực phối hợp, phản ứng nhanh của người thực hiện trợ giúp pháp lý, viên chức là chuyên viên pháp lý của Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước, bảo đảm quá trình phối hợp với các cơ quan liên quan được thực hiện đúng quy định của pháp luật về tố tụng hình sự, thi hành tạm giữ, tạm giam và pháp luật về trợ giúp pháp lý.
