Tuy nhiên, chưa đầy 1 tháng phát hành, phim đã phải rời rạp chiếu vì lỗ nặng.
Theo thống kê của Box Office Vietnam, phim chỉ đạt doanh thu khoảng hơn 5 tỷ đồng, con số khiêm tốn so với quy mô dự án được đầu tư ở mức cao lại phải qua khâu xử lý bằng AI. Bản phim sau khi xử lý đã gây tranh cãi ở tạo hình nhân vật nữ chính do AI đóng. Nhân vật ảo chỉ bảo đảm được những cảnh thoại đơn giản và thất bại ở những phân đoạn đòi hỏi diễn xuất nội tâm, tương tác sâu sắc.
Đại diện Cục Điện ảnh cho biết, cơ quan quản lý tham vấn ý kiến pháp lý nhằm bảo đảm phim không vi phạm quyền nhân thân, quyền hình ảnh, tuân thủ Luật Điện ảnh. Việc cấp phép cho phim cũng tạo điều kiện để dự án được tiếp cận với xu hướng phát triển của điện ảnh thế giới, nhất là trong lĩnh vực AI. Dù vậy, “thay vai” bằng công nghệ AI vẫn là lựa chọn chưa từng có tiền lệ trong điện ảnh Việt. Sự việc đặt ra nhiều câu hỏi sâu xa về ranh giới của nghệ thuật với công nghệ và nhiều vấn đề khác.
Với điện ảnh thế giới, không ít bộ phim phải thay diễn viên vì các sự cố sau khi đóng máy, nhưng trong bối cảnh điện ảnh nước nhà còn eo hẹp về kinh phí sản xuất việc quay lại toàn bộ cảnh có diễn viên chính gần như bất khả thi. Việc sử dụng công nghệ là lựa chọn ít tốn kém hơn nhưng vẫn ẩn chứa nhiều rủi ro, thách thức.
Nếu công nghệ có thể “thay vai” một con người và thuyết phục được công chúng, thì giá trị nào còn thuộc về diễn viên? Cái đẹp, cái hay của điện ảnh chính là ở sự sống mà diễn viên thổi vào từng câu thoại, biểu cảm... Dù công nghệ có thể tạo nên gương mặt hoàn hảo mang tính mô phỏng, nhưng đó vẫn là sản phẩm vô hồn nếu thiếu cảm xúc của người diễn. Điện ảnh thế giới đã sử dụng AI trong tái hiện nhân vật, khung cảnh, nhưng vẫn chỉ là các phân đoạn ngắn, dụng ý rõ ràng. Việc dùng công nghệ để giải quyết hậu quả của một scandal, tuy lý do chính đáng, nhưng giá trị của nghệ thuật vẫn chịu ảnh hưởng.
Phải đưa ra ý tưởng dùng AI để “thay vai” là quyết định bất đắc dĩ, cho thấy sự mong manh, rủi ro của một dự án chung bị chi phối bởi sự cố cá nhân. Một người sa ngã, rất nhiều người chịu hệ lụy và dù công nghệ có tiên tiến đến mấy cũng không thể thay thế trách nhiệm cá nhân, đạo đức nghề nghiệp. Về cơ bản, điện ảnh nói riêng và nghệ thuật nói chung, không thể lạm dụng công nghệ để “vá” những sự cố lớn. Bài học cho giới làm nghề đó chính là sự thận trọng từ khâu tuyển chọn, quản lý hình ảnh nghệ sĩ. Nếu không, những trường hợp tương tự “Chốt đơn” hoàn toàn có thể xảy ra. Công chúng cảm thông với rủi ro nhưng việc chấp nhận mua vé vào rạp xem phim đã được “thay vai” là việc hoàn toàn khác. Đây cũng là hồi chuông cảnh tỉnh về tương lai nghệ thuật trong kỷ nguyên số: ranh giới giữa sáng tạo và “nhân bản công nghiệp” đang mờ dần.
Dùng công nghệ có phải là con đường duy nhất của ê-kíp phim “Chốt đơn”? Theo các chuyên gia điện ảnh, vẫn còn những giải pháp khác. Nếu việc quay lại vai nữ chính với diễn viên mới bị cho là tốn kém, khó khăn trong việc tái hiện bối cảnh, thời tiết, phục trang giống ban đầu thì có thể xem xét cắt dựng lại phim, giảm vai trò nữ chính. Bên cạnh đó, còn có giải pháp biến vai nữ chính thành… nhân vật ẩn/ngoại biên, tạo yếu tố bất ngờ cho khán giả. Tuy nhiên, các phương án này đều chung khó khăn nếu kịch bản ban đầu quá phụ thuộc vào nữ chính và xử lý không đủ tính đột phá, cũng sẽ không thuyết phục được khán giả.
Giải pháp công nghệ cần được ứng dụng một cách thận trọng, tránh lạm dụng khiến nghệ thuật trở thành sản phẩm vô hồn, cảm xúc thật bị thay thế bằng hiệu ứng thị giác. Công nghệ cần thiết, nhưng công chúng cũng cần lòng tin, sự trong sạch và trách nhiệm từ nghệ sĩ.
