Thắt chặt quản lý các hoạt động sản xuất, kinh doanh và sử dụng hóa chất
Trình trước QH Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất, Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, công nghệ và môi trường của QH Đặng Vũ Minh, cho biết: Ngoài vấn đề an toàn hóa chất, dự thảo Luật lần này được chỉnh lý, bổ sung nhiều nội dung về: Quy hoạch phát triển công nghiệp hóa chất; đầu tư, sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất; quản lý hóa chất mới; cách thức phân loại, ghi nhãn hóa chất theo hệ thống toàn cầu (GHS); xử lý hóa chất bị thải bỏ và chất thải hóa chất; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động hóa chất.
Dự thảo luật cũng bổ sung hai điều luật (Điều 19 và Điều 23), quy định về danh mục hóa chất cấm và quy định việc kiểm soát mua, bán hóa chất độc. Các hành vi sử dụng hóa chất không thuộc danh mục được phép sử dụng để sản xuất và bảo quản thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thức ăn gia súc, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, sản phẩm hóa chất tiêu dùng, sử dụng hóa chất độc để săn bắt động vật, thực hiện các hành vi xâm hại đến sức khỏe con người và môi trường, đều bị coi là vi phạm Luật Hóa chất.
Tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật này, đại biểu Dương Kim Anh (Trà Vinh) cho rằng: Trước khi cấp phép hoạt động cho các cơ sở kinh doanh hóa chất, cơ quan quản lý nhà nước phải yêu cầu chủ đầu tư xuất trình phương án khả thi và an toàn tuyệt đối về bảo vệ môi trường, sức khỏe người lao động và xử lý chất thải trong quá trình thực hiện dự án. Nếu không giải trình và làm rõ vấn đề này, nếu phát hiện có "vấn đề" về an toàn môi sinh, môi trường, nhất quyết không xem xét để cấp phép đầu tư, không cấp giấy phép kinh doanh.
Thắt chặt hoạt động kinh doanh hóa chất, đại biểu Lê Văn Điệt (Vĩnh Long), Điểu Điều (Bình Phước), đề nghị: Các quy định về hóa chất dùng trong các mặt hàng tiêu dùng, bảo quản thực phẩm... nhất thiết phải được "gia công" lại theo hướng cụ thể và rõ ràng hơn về quy trình chế biến, sử dụng hóa chất, kể cả việc vận chuyển; và trách nhiệm trước pháp luật của người kinh doanh hóa chất nếu để xảy ra sự cố làm tổn hại môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, người tiêu dùng.
Ai quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hoá ?
Phát biểu ý kiến góp ý vào dự thảo Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá trong phiên làm việc buổi chiều, đại biểu Đặng Văn Xướng (Long An) cơ bản nhất trí với dự thảo Luật trong việc dành hẳn một chương (chương VII) quy định về “trách nhiệm quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hoá”, song vẫn tỏ ra băn khoăn: - Trong nhiều chương, điều khác của dự thảo Luật vẫn thấy bóng dáng các quy định về quản lý nhà nước đối với chất lượng sản phẩm, hàng hoá. Chẳng hạn chương III- Quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hoá; Chương IV - Quy định về cơ quan kiểm tra nhà nước về chất lượng sản phẩm… “Quy định còn tản mát, không tập trung, ít nhiều sẽ gây khó khăn cho việc triển khai, áp dụng luật” - đại biểu Đặng Văn Xướng nhấn mạnh.
Đại biểu Ngô Thị Minh (Quảng Ninh) và nhiều đại biểu khác đề nghị bổ sung vào dự thảo Luật các quy định nhằm nâng cao hơn nữa trách nhiệm của Bộ (ngành) Khoa học và Công nghệ, lực lượng chủ công trong quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hoá. Đi liền đó là việc quan tâm đầu tư về phương tiện vật chất để lực lượng này hoàn thành nhiệm vụ được giao. Phân tích, đánh giá sản phẩm, hàng hoá có bảo đảm chất lượng, có an toàn cho người tiêu dùng hay không, không thể chỉ bằng trực quan cảm tính, hoặc chỉ với những trang thiết bị, công cụ mang nặng tính thủ công, đơn giản.
Trách nhiệm quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hoá của UBND các cấp như khoản 3 Điều 71 của dự thảo Luật, theo đại biểu Phạm Xuân Trường (Thái Bình), là thiếu tính khả thi. Với cơ sở vật chất và năng lực cán bộ hiện có, chưa thể kỳ vọng UBND cấp xã sẽ đủ sức “chủ trì”, “tổ chức” việc kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hoá.
Trình bày báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật này trước Quốc hội, ông Đặng Vũ Minh, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội, cho biết: Việc kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hoá quy định trong dự thảo Luật là hoạt động “hậu kiểm” mang tính kỹ thuật nhằm kiểm tra lại chất lượng sản phẩm, hàng hoá đã được đánh giá chất lượng bởi các tổ chức đánh giá sự phù hợp, hoặc kiểm tra việc áp dụng các biện pháp quản lý chất lượng khác của các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh. Việc kiểm tra còn nhằm cảnh báo, xác minh, cung cấp thông tin cho người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm, hàng hoá; phát hiện và ngăn chặn kịp thời các vi phạm về chất lượng; đề xuất các biện pháp quản lý thích hợp đối với sản phẩm, hàng hoá.
Trong quá trình kiểm tra sẽ áp dụng các biện pháp chế tài như niêm phong, tạm đình chỉ lưu thông hàng hoá không phù hợp, khi cần thiết có thể thông báo công khai trên phương tiện thông tin đại chúng tên tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm, hàng hoá không phù hợp và tên sản phẩm, hàng hoá không phù hợp, mức độ không phù hợp của sản phẩm, hàng hóa.
Chất lượng sản phẩm, hàng hoá có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ, tính mạng con người, song để việc này tập trung về một đầu mối, hạn chế việc chồng chéo trong kiểm tra, gây phiền hà cho doanh nghiệp, dự thảo Luật quy định giao cho Bộ Khoa học và Công nghệ chịu trách nhiệm quản lý chung về sản xuất, khai thác, chế tác và cung ứng dịch vụ sản phẩm, hàng hoá; tổ chức và chỉ đạo hoạt động quản lý chất lượng hàng hoá lưu thông trên thị trường, hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu liên quan an toàn bức xạ, hạt nhân, nguồn phóng xạ, thiết bị đo lường và hàng hoá khác...
Các bộ, ngành, tuỳ theo chức năng, nhiệm vụ được giao, đều phải có trách nhiệm tham gia quản lý nhà nước về chất lượng, sản phẩm hàng hoá. Chẳng hạn Bộ Y tế quản lý các sản phẩm liên quan sức khoẻ cộng đồng; vệ sinh, an toàn thực phẩm, nước uống, nước sinh hoạt, vắc xin, sinh phẩm y tế; hoá chất gia dụng, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn; thuốc, nguyên liệu làm thuốc, mỹ phẩm; trang thiết bị, công trình y tế; dịch vụ trong lĩnh vực y tế.
