Khu vực ngoại thành, ven đô của Hà Nội từng có những trang trại gà, lợn quy mô lớn. Trong đó, nhiều trang trại từng gây ra những vấn đề môi trường do chất thải từ chăn nuôi gây ra.
Nhưng hiện nay, cùng với quá trình triển khai các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, các phương thức sản xuất mới được áp dụng, môi trường nông thôn cũng chuyển biến tích cực. Nổi bật trong đó là các trang trại chăn nuôi sinh học.
Hợp tác xã Chăn nuôi và dịch vụ Đồng Tâm (xã Kiều Phú) là một thí dụ điển hình. Nếu như trước đây, đàn lợn khoảng 1.300 con mỗi ngày thải ra môi trường lượng chất thải khổng lồ thì hiện nay, toàn bộ quy trình này được xử lý “khép kín”.
Giám đốc Hợp tác xã Nguyễn Đình Tường cho biết: “Trong quá trình chăn nuôi, các loại thực phẩm ngô, cám gạo, đậu tương được phối trộn men vi sinh tự nhiên giúp tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng, giảm bệnh đường ruột và hầu như không phát sinh mùi hôi. Toàn bộ khu chuồng trại được lắp hệ thống hút khí và thu gom chất thải để xử lý làm phân hữu cơ”.
Phương thức sản xuất này giúp giảm 30-40% chi phí thuốc thú y, hạn chế nguy cơ dịch bệnh lan rộng. Đặc biệt, mô hình khiến các loại chất thải không còn là mối “đe dọa” với môi trường.
Trong khi đó, khu vực các xã Đa Phúc, Kim Anh, Sơn Tây, Quảng Oai, Ba Vì, Bất Bạt… là khu vực có nhiều trang trại gia cầm lớn. Chất thải từ gia cầm cũng từng là “vấn nạn” gây ô nhiễm.
Hiện nay, mô hình chăn nuôi sinh học không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ gây ô nhiễm mà còn góp phần tăng nguồn thu cho các trang trại từ việc sản xuất phân bón sinh học.
Phần lớn các trang trại sử dụng đệm lót sinh học. Lớp đệm lót này làm bằng trấu và các loại dung dịch hữu cơ khử trùng, khử mùi hôi chuồng trại. Với lớp đệm lót này, phân gà trong chuồng không còn mùi hôi. Chủ trang trại hay người lao động chỉ cần thường xuyên theo dõi, kiểm tra, nếu lớp đệm lót nào không phát huy công năng sử dụng thì phải thay thế.
Phương pháp này bảo đảm chuồng trại luôn khô ráo, không có mùi hôi. Các phụ phẩm đệm lót sinh học được trang trại bán cho người trồng trọt sử dụng làm phân bón đồng ruộng.
Chị Nguyễn Thị Thu Thoan, chủ trang trại nuôi 3.000 con gà tại xã Kim Anh cho biết: “Chúng tôi không sử dụng cám công nghiệp, mà tự phối trộn thức ăn vi sinh từ cám gạo, bột ngô, bã đậu tương, kết hợp men vi sinh và tiến hành ủ trong nhiều giờ làm thức ăn cho gà. Việc bán phân gà giúp trang trại tăng thêm nguồn thu. Các trang trại nông nghiệp sạch đều rất thích sử dụng phân bón sinh học từ phân gà”.
Cùng với việc thay đổi phương thức làm ăn trong chăn nuôi, triển khai xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, lĩnh vực trồng trọt của thành phố cũng có nhiều đổi mới thông qua mô hình trang trại hữu cơ, trang trại sinh thái, hạn chế sử dụng phân bón vô cơ, hay các loại thuốc bảo vệ thực vật. Nhờ đó tình trạng ô nhiễm môi trường được giảm thiểu đáng kể.
Tại khu vực các xã Sóc Sơn, Nội Bài, Đan Phượng…, những luống rau hữu cơ, vườn trái cây không hóa chất đang dần thay thế cách làm nông nghiệp cũ. Tư duy sản xuất xanh không chỉ được ươm mầm mà còn lan tỏa, bén rễ trong cộng đồng.
Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp sạch hữu cơ Thanh Xuân (xã Nội Bài) hiện có diện tích canh tác khoảng 35ha, chuyên doanh các loại rau củ quả là một trong những điển hình của thành công.
Giám đốc Hợp tác xã Hoàng Thị Hậu cho biết, nhờ ứng dụng công nghệ, giám sát chặt chẽ quy trình sản xuất nên rau hữu cơ của đơn vị đạt chất lượng cao. Hợp tác xã đang duy trì hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với 12 công ty, 45 điểm bán hàng trên địa bàn thành phố, mỗi năm cung cấp cho thị trường gần 1.000 tấn rau, củ, quả, doanh thu đạt hàng chục tỷ đồng.
Ngoài ra, Hợp tác xã có 18 sản phẩm rau được Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội công nhận OCOP nên việc tiêu thụ rất thuận lợi.
Các trang trại theo mô hình sinh học, khép kín hoặc ứng dụng công nghệ cao đang ngày càng chiếm tỷ lệ lớn. Số lượng trang trại rau an toàn, rau hữu cơ cũng tăng nhanh. Tổng số trang trại nông nghiệp an toàn, bao gồm cả chăn nuôi và thủy sản, ứng dụng công nghệ cao, tạo ra chuỗi cung ứng khép kín hiện đạt khoảng 6.000.
Bên cạnh đó, phong trào “cánh đồng sạch”, hay hoạt động thu gom vỏ bao bì, thuốc bảo vệ thực vật… được Hội Nông dân, Hội Phụ nữ triển khai mạnh mẽ.
Việc xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao thúc đẩy những giải pháp làm ăn mới; kết hợp với việc thu gom, xử lý rác thải, cải tạo cảnh quan, môi trường như trồng cây xanh, tuyến đường nở hoa… giúp môi trường nông thôn Hà Nội ngày một cải thiện, nhiều vùng quê trở thành vùng quê đáng sống.
