Những năm qua, du lịch tỉnh Ninh Bình đã có bước phát triển mạnh mẽ, tạo dựng được hình ảnh hấp dẫn, thân thiện đến du khách trong nước và quốc tế. Sự kết hợp hài hòa giữa du lịch lịch sử, văn hóa, tâm linh, sinh thái, nông nghiệp và công nghiệp sáng tạo đã tạo nên một bức tranh du lịch đa dạng, phong phú, mang đến những trải nghiệm độc đáo.
Ninh Bình có những điểm đến với thương hiệu mạnh trên bản đồ du lịch trong nước và khu vực, tiêu biểu như: Chùa Tam Chúc, Chùa Bái Đính - trung tâm Phật giáo lớn nhất Đông Nam Á; Phủ Giầy, Đền Trần - các trung tâm văn hóa tâm linh nổi tiếng. Đặc biệt, Quần thể danh thắng Tràng An với những giá trị nổi bật toàn cầu về địa chất, địa mạo, thẩm mỹ và văn hóa đã được UNESCO ghi danh Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, cũng là di sản hỗn hợp duy nhất tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á tính đến thời điểm hiện tại; Vườn quốc gia Cúc Phương, Khu Ramsar Vân Long và Vườn quốc gia Xuân Thủy - những vùng sinh thái tiêu biểu mang tầm khu vực và toàn cầu.
Cùng với đó, tỉnh có nhiều di sản văn hóa phi vật thể nổi tiếng: Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ được UNESCO ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, Tri thức dân gian Phở Nam Định là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; nhiều làng nghề thủ công mỹ nghệ nổi tiếng như chiếu cói Kim Sơn, thêu ren Ninh Hải, gốm Bồ Bát, mộc Phúc Lộc, đá Ninh Vân, làng nghề đúc đồng Tống Xá, chạm khắc gỗ La Xuyên, rối nước làng Rạch, làng nghề cây cảnh Vị Khê, Trống Đọi Tam…
Tỉnh Ninh Bình có gần 5 nghìn di tích đã kiểm kê, trong đó có 8 Di tích quốc gia đặc biệt cùng 33 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Ninh Bình cũng là trung tâm kết tinh văn hóa vùng châu thổ-ven biển Bắc Bộ với mạng lưới lễ hội truyền thống, làng nghề đặc sắc (dệt Nam Định, đá mỹ nghệ Ninh Vân, đúc đồng Ý Yên…); ẩm thực phong phú (phở bò Nam Định, dê núi Ninh Bình, chuối ngự Hà Nam...) và các loại hình nghệ thuật dân gian như hát chèo, chầu văn, ca trù được bảo tồn tốt.
Toàn tỉnh có hơn 1.500 cơ sở lưu trú du lịch với gần 20 nghìn phòng nghỉ; 75 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành; hàng chục nghìn lao động đang trực tiếp và gián tiếp tham gia hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch. Dự báo năm 2025, tổng lượng khách đến tỉnh Ninh Bình ước đạt gần 20 triệu lượt, trong đó có hơn 2 triệu lượt khách quốc tế; doanh thu đạt hơn 15.500 tỷ đồng. Mục tiêu giai đoạn 2025-2030, Ninh Bình phấn đấu trở thành một trong những trung tâm du lịch hàng đầu Việt Nam và khu vực. Với tiềm năng lợi thế và tốc độ phát triển như hiện nay, tin rằng Ninh Bình sẽ trở thành một động lực, cực tăng trưởng du lịch mới của cả nước trong tương lai không xa.
Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình Bùi Văn Mạnh cho biết, địa phương đã khai thác hiệu quả tiềm năng di sản văn hóa và cảnh quan thiên nhiên, nghệ thuật đặc sắc để phát triển du lịch. Tỉnh đã ban hành nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách đột phá nhằm thu hút nguồn lực trong và ngoài nước. Để phát huy lợi thế và đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, ngành du lịch đã tổ chức nhiều đợt khảo sát, đánh giá tiềm năng, hiện trạng của các điểm đến trong tỉnh; tổ chức tọa đàm “Định hướng, giải pháp phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình trong không gian mới” với sự tham gia của đông đảo các chuyên gia, doanh nghiệp kinh doanh du lịch và đại diện các địa phương.
Tọa đàm đã đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp, trong đó nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của việc quy hoạch, tổ chức lại không gian phát triển du lịch mới, bảo đảm tính đồng bộ và kết nối tạo nên tam giác phát triển du lịch bổ trợ; xây dựng thương hiệu du lịch mang tầm quốc gia và khu vực; tăng cường chuyển đổi số; phát triển cơ sở hạ tầng; xây dựng sản phẩm mới; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực… Trên cơ sở đó, các doanh nghiệp nhận diện đầy đủ tiềm năng du lịch của tỉnh để đầu tư xây dựng các chương trình tour, tuyến, sản phẩm chất lượng, có tính liên thông, kết nối nhằm thu hút du khách.