Ở mảnh đất biên cương Vân Hồ, tỉnh Sơn La, bao cán bộ, chiến sĩ công an nơi đây vẫn ngày đêm lặng thầm cống hiến, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn đủ bề với mong muốn duy nhất là bản làng, đồng bào mình yên vui, hạnh phúc.
Nhớ những ngày vào sinh ra tử
Gần 15 năm gắn bó trong sắc phục Công an nhân dân, và phần đa thời gian là công tác trong lĩnh vực đấu tranh, phòng-chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm ma túy, Thiếu tá trẻ Cà Văn Nghĩa, Phó trưởng Công an xã Vân Hồ, người con đồng bào Thái đã cùng đồng chí, đồng đội phá thành công hàng trăm chuyên án, vụ án, bắt giữ thành công nhiều đối tượng cộm cán phạm tội về ma túy.
Và sau mỗi chuyên án, vụ án thành công đã hun đúc thêm cho anh lòng quả cảm, sự dấn thân và tinh thần yêu nghề, dẫu bản thân phải nhiều lần đối mặt với thời khắc sinh tử.

Chúng tôi đến Công an xã Vân Hồ những ngày đầu tháng 8/2025. Ban ngày nắng cháy da, ban đêm mù mịt sương phủ… không khí làm việc nơi đây hối hả hơn bao giờ hết khi cán bộ, chiến sĩ đang chuẩn bị cho những chuyên án mới.
Nơi đây đã từng là một trong những địa bàn “nóng” về tội phạm và tệ nạn ma túy. Với vị trí chiến lược, đường biên giới kéo dài tiếp giáp nước bạn Lào, lại gần khu vực “tam giác vàng”, huyện Vân Hồ cũ là một trong những bức "tường lửa" mà các đối tượng tội phạm ma túy luôn tìm cách vượt qua để đưa "hàng" xâm nhập vào trong nước rồi vận chuyển đi khắp nơi. Cuộc chiến với tội phạm ma túy tại nơi này đầy rẫy hiểm nguy, gian nan.
Thiếu tá Cà Văn Nghĩa, Phó Trưởng Công an xã Vân Hồ, tỉnh Sơn La vẫn đang miệt mài cùng đồng chí, đồng đội họp bàn, triển khai các kế hoạch công tác bảo đảm an ninh trật tự cho những sự kiện lớn của địa phương, đặc biệt là phòng ngừa, ngăn chặn các đối tượng phạm tội về ma túy, lấy Vân Hồ là nơi trung chuyển.

Thiếu tá Cà Văn Nghĩa là một trong những cán bộ trẻ đầu tiên cùng với đồng đội tham gia đấu tranh với các đối tượng trong Chuyên án 279-LL và 18, 19TN và rất nhiều chuyên án ma túy lớn, nhỏ khác…
Và cho tới tận bây giờ, Thiếu tá Nghĩa vẫn không thể quên được những ngày nằm gai nếm mật đấu tranh với các đối tượng truy nã trong 2 chuyên án tại 2 bản Lũng Xá, Tà Dê, xã Lóng Luông.
Khi đó, Thiếu tá Cà Văn Nghĩa đã tham mưu với Ban chuyên án nắm tình hình, nghiên cứu xây dựng kế hoạch, phương án bắt giữ đối tượng. Đồng thời, trực tiếp tham gia tổ công tác đặc biệt có nhiệm vụ ngoại tuyến nhà ở đối tượng; tham gia thực hiện nhiều biện pháp nghiệp vụ chuyên sâu, cung cấp nhiều thông tin có giá trị, góp phần vào thành công của 2 chuyên án.
Đấu tranh với tội phạm ma túy tại địa bàn huyện Vân Hồ cũ, đặc biệt là trên tuyến quốc lộ 6 là những khoảnh khắc vào sinh ra tử, thậm chí có những giây phút đối diện với họng súng.

Theo lời Thiếu tá Nghĩa, chuyên án mà tới giờ anh vẫn không thể quên, đó là hồi 2 giờ 45 phút ngày 31/12/2022, tại khu vực bản Co Chàm, xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ cũ (nay là xã Vân Hồ), Công an huyện chủ trì, phối hợp cùng Công an huyện Mộc Châu cũ và phòng nghiệp vụ Công an tỉnh Sơn La, Trung đoàn Cảnh sát cơ động Tây Bắc phá thành công chuyên án, bắt giữ 2 tên “sói trắng” Phạm Ngọc Thủy và Phạm Ngọc Hữu.
Đây là 2 anh em ruột cùng trú tại huyện Mộc Châu cũ (Sơn La) với tang vật là 9 bánh heroin cùng 1 con dao nhọn và hơn 8 triệu đồng. Chuyên án được phá thành công, các đối tượng bị bắt giữ cũng đã mở ra nhiều câu chuyện về những người chiến sĩ luôn căng mình trong cuộc chiến với “sói trắng” ở miền biên viễn.
Thiếu tá Cà Văn Nghĩa cho biết, vào khoảng đầu tháng 12/2022, qua công tác nghiệp vụ, lực lượng Công an đã xác định được Phạm Ngọc Thủy và Phạm Ngọc Hữu thời gian gần đây thường xuyên thuê xe taxi từ 2 huyện là Mộc Châu qua Vân Hồ đi về Hà Nội, di chuyển liên tục và mỗi lần đi đều mang theo một balô có dấu hiệu nghi vấn vận chuyển ma túy trái phép.

Hơn 50 năm tuổi đời, cả 2 anh em nhà Thủy và Hữu đã trở thành những con “cáo già” trong “làng” buôn ma túy, đồng thời rất manh động và liều lĩnh. Với bề dày về tiền án của cả 2 cũng đã cho thấy cuộc chiến với những đối tượng như thế này không hề dễ dàng.
“Ngựa quen đường cũ” không chấp nhận về cuộc sống hoàn lương, các đối tượng tiếp tục trên con đường gieo rắc “cái chết trắng” hình thành đường dây mua bán, vận chuyển ma túy từ Mộc Châu về dưới xuôi để tiêu thụ qua quốc lộ 6.
Để dựng được toàn bộ đường dây, đối tượng, quá trình hoạt động của các đối tượng, các mũi trinh sát được tung vào cuộc chiến sinh tử này.
“Sau nhiều ngày lăn lộn tại các địa bàn, toàn bộ đường dây của 2 đối tượng đã được dựng lên một cách rõ nét. Đêm 30/12, rạng sáng 31/12, hơn 30 cán bộ, chiến sĩ công an đã lập tức lên đường phá án. Sau một thời gian dài bám nắm mục tiêu, cả 2 đối tượng đã bị tóm gọn”, Thiếu tá Nghĩa chia sẻ thêm.

Ngoài chuyên án nêu trên, một chuyên án đấu tranh, bắt giữ với đối tượng truy nã đặc biệt nguy hiểm khác mà anh Nghĩa cũng không thể quên. Đó là vào đầu tháng 1/2023 tại bản Co Tang, xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ cũ, Công an huyện chủ trì phối hợp với các đơn vị khác đã phá thành công chuyên án, bắt giữ 1 đối tượng truy nã đặc biệt nguy hiểm. Đối tượng bị bắt giữ là Sồng A Khai (tên gọi khác là Sùng A Khai), sinh năm 1977, trú tại bản Co Tang, xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ cũ.
Đối tượng Khai bị bắt theo quyết định truy nã số 02 ngày 22/5/2012 của cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Sơn La về tội mua bán trái phép chất ma túy. Trong quá trình bắt giữ, dẫn giải Sồng A Khai, người nhà đối tượng và một số người dân ở bản Co Tang đã có hành vi chống đối lực lượng công an, dùng đá ném vào người và xe; đồng thời dùng gậy đánh, khiến anh bị thương và làm hư hỏng gương chiếu hậu xe đặc chủng của lực lượng Công an. Tuy nhiên với tinh thần quyết tâm, nỗ lực không chùn bước, đối tượng đã bị bắt.
Nỗ lực vì bình yên trên bản làng
Theo Thiếu tá Cà Văn Nghĩa, để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, tố chất của người chiến sĩ Công an trên mặt trận đấu tranh với tội phạm ma túy phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, nắm chắc chuyên môn, nghiệp vụ của ngành, pháp luật của Nhà nước và phải thực hiện nghiêm chỉnh mệnh lệnh cấp trên, cộng với nhiệt tình, tâm huyết, mưu trí, dũng cảm, luôn sẵn sàng trong công tác.
Đồng thời, người chiến sĩ công an phải chú trọng xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc và phải có khả năng huy động sức mạnh tổng hợp của lực lượng cùng chung tay, chung sức thực hiện nhiệm vụ.

Cùng với đó, việc nghiên cứu về địa bàn, đối tượng là rất quan trọng. Người chiến sĩ Công an phải làm tốt công tác tham mưu, xây dựng các phương án triệt xóa các tụ điểm, đường dây mua bán trái phép chất ma túy đúng, trúng, có hiệu quả và phải bảo đảm tuyệt đối an toàn cho cán bộ, chiến sĩ khi thi hành nhiệm vụ cũng như nhân dân.
Là người đã cùng Thiếu tá Cà Văn Nghĩa lăn lộn, ăn rừng ngủ núi để đấu tranh với tội phạm ma túy nhiều năm nay, Thượng tá Vũ Quang Hưng, Trưởng Công an xã Vân Hồ rất tự hào khi chia sẻ về người đồng chí, đồng đội đã sát cánh với anh.
Theo Thượng tá Hưng, Thiếu tá Nghĩa là một trong những chiến sĩ Công an nhanh nhẹn, không ngại khó, ngại khổ, mưu trí, dũng cảm, mỗi chuyên án lớn đều có anh trực tiếp tham gia và luôn ở vị trí tiên phong đối mặt với tội phạm.
“Xác định nhiệm vụ được giao là khó khăn, nguy hiểm, các đối tượng chống trả quyết liệt bằng cả vũ khí ‘nóng’, súng quân dụng, lựu đạn khi bị phát hiện, bắt giữ. Nhưng với ý chí, lòng dũng cảm của một người chiến sĩ công an nhân dân, anh chưa bao giờ chùn bước và luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được lãnh đạo đơn vị giao”, Thượng tá Vũ Quang Hưng chia sẻ.
Với ý chí, lòng dũng cảm của một người chiến sĩ công an nhân dân, Thiếu tá Cà Văn Nghĩa chưa bao giờ chùn bước và luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, dù có khó khăn, nguy hiểm khi các đối tượng chống trả quyết liệt bằng cả vũ khí ‘nóng’.
Với tâm niệm làm tốt công tác phòng ngừa chính là góp phần hạn chế và giảm thiểu hoạt động của các loại tội phạm, Thiếu tá Cà Văn Nghĩa tích cực tham gia tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến người dân trên địa bàn. Thông qua đó nắm tình hình tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của người dân để tham mưu cho cấp ủy, lãnh đạo đơn vị triển khai thực hiện tốt công tác chuyên môn, đặc biệt trong đấu tranh với tội phạm về ma túy.
“Mỗi chuyên án, vụ án được phá thành công là niềm tự hào sau nhiều ngày đấu tranh quyết liệt, đồng thời cũng là động lực để tôi cũng như đồng đội tiếp tục vững bước trong con đường mình đã chọn”, Thiếu tá Cà Văn Nghĩa khẳng định.

Với nhiệt huyết và cống hiến, năm 2016, Thiếu tá Cà Văn Nghĩa vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba; năm 2019 được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen; 2 lần được nhận giải thưởng Thanh niên Công an tiêu biểu toàn lực lượng Công an nhân dân; 5 năm liên tục đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở.
Anh Mùa A Sềnh ở bản Pa Chè, xã Vân Hồ cho biết, trước đây các đối tượng nghiện hay tập trung về bản hút ma túy. Từ khi có cán bộ Cà Văn Nghĩa về bản làm công tác vận động, tuyên truyền, người dân rất yên tâm. Tình hình trộm cắp cũng như tệ nạn ma túy đã giảm rất nhiều.
Năm 2023, Thiếu tá Cà Văn Nghĩa được vinh danh là gương điển hình tiên tiến trong thực hiện phong trào thi đua chào mừng kỷ niệm 75 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu 6 điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân.
Mới đây nhất, Thiếu tá Cà Văn Nghĩa được vinh danh là Điển hình tiên tiến tại Đại hội thi đua “Vì An ninh Tổ quốc” lần thứ IX năm 2025.

Tổ chức sản xuất: HỒNG MINH
Nội dung: CAO THIÊN
Ảnh: TRUNG HIẾU
Trình bày: PHƯƠNG NAM-NGÂN ANH