Đoàn công tác đã làm việc với các đơn vị Tập đoàn thiết kế Hoa Thiết, các Viện Nghiên cứu và Trường đại học hàng đầu trong lĩnh vực thủy lợi và công trình ngầm như Viện Thiết kế-Kiến trúc Trùng Khánh, Viện Nghiên cứu quy hoạch thủy lợi Dương Châu, Viện Nghiên cứu thiết kế hầm và công trình dưới lòng đất, Viện Nghiên cứu thành phố thông minh, đại học Hà Hải, đại học công nghệ Nam Hoa.
Chương trình làm việc diễn ra trong bối cảnh Tập đoàn Đèo Cả đang đẩy mạnh hợp tác quốc tế nhằm huy động nguồn lực và kinh nghiệm trên thế giới trong việc nghiên cứu triển khai Dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, kết hợp với các giải pháp tổng thể trong chống ngập đô thị và quy hoạch hệ thống thoát nước, hồ điều hòa điều tiết lưu lượng dòng chảy, giảm ngập úng cho thủ đô Hà Nội và các thành phố lớn tại Việt Nam.
Trao đổi ý kiến xoay quanh việc nghiên cứu dự án Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, ông Lục Trí Viễn, Bí thư Đảng ủy, Viện trưởng Viện Thiết kế-Kiến trúc Trùng Khánh cho biết, thời gian vừa qua, Viện đã huy động những chuyên gia hàng đầu và những tổ nhóm công tác có chuyên môn cao để tiến hành nghiên cứu, tìm kiếm giải pháp vừa kiến tạo hệ thống giao thông đa tầng kết hợp trị thủy, vừa tận dụng cơ sở hạ tầng cùng những giá trị vốn có để gia tăng giá trị về kinh tế-văn hóa-lịch sử của sông Hồng.
Ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Đèo Cả chia sẻ, nhận được sự tin tưởng và ủng hộ từ lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Tập đoàn đã tích cực làm việc, phối hợp đối tác hàng đầu ở trong và ngoài nước, tổ chức các đoàn công tác đi tham khảo các mô hình đô thị ven sông, cách xử lý chống ngập úng, các giải pháp trị thủy đã thành công tại nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc.
Đề cập tình trạng ngập úng tại các đô thị của Việt Nam và đặc biệt nghiêm trọng tại Hà Nội mới đây, Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tính toán kỹ lưỡng cao trình cho từng đoạn tuyến. “Phải sớm tính toán và thống nhất được cao trình tuyến đường trong thiết kế quy hoạch. Đây là ưu tiên số một lúc này đối với dự án Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng. Với các số liệu mà Viện Thiết kế-Kiến trúc Trùng Khánh lấy từ năm 2013 để tính toán như hiện nay, sẽ không thể hoạch định và cảnh báo chính xác cho dự án, cần phải xem xét cập nhật lại”, ông Hồ Minh Hoàng lưu ý.
Các đơn vị đối tác khi nghiên cứu, đánh giá cần dựa trên các số liệu mới nhất về thủy văn, địa chất, cao trình lũ, tính toán cao trình một cách chính xác, nghiên cứu dự án với sự chuyên nghiệp và trách nhiệm cao nhất, bắt đầu từ dự án Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng.
Cần bổ sung ngay những dữ liệu về mực nước mới nhất, diễn biến bất thường đã xảy ra ở khu vực sông Hồng (đoạn qua Hà Nội) trong tháng 9, 10 vừa qua. “Ngày 3/10/2025, khi mực nước sông Hồng dâng cao trên báo động 1, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã yêu cầu tôi chỉ đạo đơn vị tư vấn ghi nhận thực tế, để bảo đảm việc lập đồ án quy hoạch tuyến đường, phân khu chức năng đô thị phải an toàn, thoát lũ hiệu quả”, ông Hồ Minh Hoàng nêu rõ.
Về vấn đề này, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Nghị, Giám đốc Phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia về động lực học sông biển lưu ý: Hệ thống sông Hồng có nhiều đặc điểm khác biệt về mặt thủy văn so những hệ thống khác trên thế giới, như hệ thống đê điều đã hình thành từ hàng nghìn năm, cao độ mực nước cũng như chu kỳ bảo đảm chống lũ là 500 năm.
Vì vậy, trong quá trình nghiên cứu thiết kế quy hoạch dự án, bên cạnh tham khảo các mô hình tiên tiến, thành công trên thế giới, cần chú ý những đặc điểm hiện trạng để có sự điều chỉnh, tối ưu cho phù hợp.
“Chúng tôi đã thống nhất các tiêu chí chất lượng đặt ra. Thứ nhất là hạn chế gia tăng lũ 500 năm, thứ hai là hạn chế khả năng gây bồi lòng dẫn và thay đổi ít nhất đối với bề mặt bãi sông. Chúng tôi đã mô phỏng toán học và thiết lập mô hình nghiên cứu vật lý chi tiết cho dự án tại một số khu vực tại Hà Nội”, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Nghị cho hay.
Đồng tình với quan điểm trên, chuyên gia thủy lợi Đỗ Thị Lê Thu gợi ý cần cập nhật số liệu thủy văn, thủy lợi từ các trung tâm kỹ thuật thủy văn, đồng thời lấy dữ liệu vận hành từ các nhà máy thủy điện trên hệ thống sông Hồng phục vụ nghiên cứu, tính toán chi tiết.
Đây là dự án đặc biệt quan trọng với hệ thống sông Hồng cũng như với Việt Nam, để nghiên cứu cần có số liệu đầy đủ, chi tiết của tất cả hệ thống từ thượng nguồn trở xuống cũng như quy trình vận hành các nhà máy thủy điện nhằm tính toán cao trình hợp lý cho dự án.
Ghi nhận các ý kiến đóng góp, ông Hồ Minh Hoàng lưu ý các ý tưởng thiết kế cần khả thi và phù hợp năng lực triển khai của các bên. Đồng thời, nếu triển khai hợp lý các giải pháp, thủ đô Hà Nội sẽ giải quyết được tình trạng ngập lụt do mực nước lũ dâng cao trên sông Hồng và mưa lớn kéo dài trong nội đô. Điều đó cho thấy việc việc quy hoạch cốt cao trình không thể tách rời khỏi giải pháp thoát nước tổng thể cho toàn thành phố.
Theo ông Lục Trí Viễn, về tổng thể, phòng, chống lũ lụt và phòng, chống ngập úng là hai hệ thống khác biệt. Kinh nghiệm tại Trung Quốc cho thấy, có hai nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng ngập úng: do thời tiết cực đoan trong thời gian ngắn; hoặc do cơ sở hạ tầng yếu kém, quá trình vận hành hệ thống thoát nước kém hiệu quả.
Từ đó, đại diện Viện Thiết kế-Kiến trúc Trùng Khánh đề xuất sơ bộ giải pháp để có thể nghiên cứu áp dụng như lắp đặt hệ thống bơm ở trong đê để bơm nước từ khu vực ngập úng trong thành phố ra bên ngoài; thiết kế hệ thống bãi đỗ xe tích hợp khả năng tích nước tạm thời, căn cứ kết quả đánh giá thời tiết-thủy văn để điều tiết, đối phó khi nước dâng cao (tương tự hệ thống bên sông Trường Giang của thành phố Trùng Khánh).
Bên cạnh đó, phía ngoài đê có thể bố trí những công trình kiến trúc với khả năng tích nước nhất định; sử dụng thảm thực vật chống chịu ngập úng cũng là một lựa chọn cần được xem xét.
Ông Hồ Minh Hoàng đánh giá về kinh nghiệm đã đúc kết để đề xuất Chiến lược 3 tầng: ngắn hạn, trung hạn và dài hạn: Về ngắn hạn (1-2 năm) là khơi thông toàn bộ hố ga, cống thoát nước, nạo vét sông Tô Lịch, Tả Nhuệ; trung hạn (2-5 năm) xây dựng mạng lưới trạm bơm hiện đại tại các điểm ngập trọng yếu; dài hạn (5-10 năm) xây dựng 3-5 hồ điều tiết lớn tại vùng ven, kết hợp khu đô thị sinh thái, triển khai hầm TBM đa năng cho các tuyến đường trọng điểm.
Đặc biệt, bổ sung các giải pháp công nghệ thông minh như: Hệ thống cảnh báo ngập sớm (IoT sensors), Bản đồ ngập real-time (AI+Big Data), Mái xanh, vỉa hè thấm nước (Giải pháp sponge city), Quy hoạch thoát nước mưa riêng (tách nước mưa-nước thải).
Ông Phạm Đông Thao, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn thiết kế Hoa Thiết cho biết, bộ phận phụ trách thủy văn, thủy lợi, điều tiết nước của Hoa Thiết sẽ nghiên cứu sâu hơn, phản hồi đánh giá tính khả thi nhưng cơ bản đồng tình với mô hình “hầm lưỡng dụng ” của Tập đoàn Đèo Cả đưa ra có tính sáng tạo và có cơ sở thực hiện, đặc biệt tại các đô thị Việt Nam bị ngập úng, giao thông ùn tắc và kinh phí giải phóng mặt bằng lớn,… việc triển khai đường hầm TBM hai tầng sẽ giải pháp bền vững lâu dài.
Để thủ đô Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh trở thành điển hình của thành phố bền vững, thích ứng và phục hồi nhanh chóng trước rủi ro thiên tai, Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả nhấn mạnh, cần xây dựng mô hình quản lý khép kín, từ nhận biết rủi ro, chuẩn bị ứng phó, đến thi hành xử lý, tổng kết và nâng cao, được lặp lại tuần hoàn để đạt tiêu chí an toàn và khả năng chống chịu trước thiên tai, ngập lụt.
Kèm theo đó là xây dựng nền tảng cơ sở dữ liệu và Trung tâm dữ liệu của thành phố bền vững, bao phủ toàn bộ hệ thống công trình trên mặt đất và dưới lòng đất, kết hợp giám sát hoạt động, dự báo, cảnh báo rủi ro và xử lý liên động thành một thể thống nhất.
Theo chuyên gia Thịnh Băng, Trưởng bộ phận Nghiên cứu quy hoạch thủy lợi (đại diện Viện thủy lợi Dương Châu) nhận định, tình hình ngập lụt tại các đô thị Việt Nam tương tự ở thành phố Dương Châu khoảng 10-20 năm trước. Do đó, những kinh nghiệm phát triển hạ tầng song hành phòng, chống ngập lụt tại Dương Châu có thể giúp ích cho Việt Nam. Ông cũng ủng hộ phương án xây dựng hầm TBM lưỡng dụng sẽ phát huy tính ưu việt trong công tác trị thủy tại các đô thị.
Sau chuyến công tác, Tập đoàn Đèo Cả sẽ tiếp tục phối hợp đơn vị tư vấn, viện nghiên cứu và các trường đại học trong và ngoài nước tổ chức các hội thảo chuyên đề phát triển mô hình đô thị ven sông kết hợp giải quyết tình trạng ngập lụt tại các thành phố lớn tại Việt Nam đã kéo dài trong nhiều năm, đặc biệt tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
