Ngày 22/8, tại Hà Nội, Bộ Tư pháp phối hợp với Viện KAS tại Việt Nam tổ chức Hội thảo “Nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”.
Chậm ban hành văn bản hướng dẫn, truyền thông chính sách chưa kịp thời
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho biết, Hội thảo diễn ra trong bối cảnh Quốc hội đã thông qua Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, với nhiều điểm mới về tổ chức thi hành pháp luật; Chính phủ ban hành Nghị định 80/2025/NĐ-CP quy định chi tiết về trách nhiệm tổ chức thi hành, theo dõi, sơ kết, tổng kết việc thi hành văn bản quy phạm pháp luật đồng thời, quy định các biện pháp thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 về tổ chức thi hành pháp luật; Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ cũng lần lượt ban hành các nghị quyết quan trọng nhằm đổi mới, tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.
Đến nay, cơ sở chính trị-pháp lý cho công tác thi hành pháp luật đã tương đối đầy đủ, bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và thực thi, hướng tới hệ thống pháp luật nghiêm minh, hiệu quả. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy còn nhiều hạn chế như: chậm ban hành văn bản hướng dẫn, truyền thông chính sách chưa kịp thời, tổ chức bộ máy và nguồn lực còn bất cập, chất lượng hệ thống pháp luật chưa đồng đều, ý thức tuân thủ pháp luật của một bộ phận cán bộ và người dân còn hạn chế…
Ông Stefan Samse, Trưởng Đại diện lâm thời Viện KAS tại Việt Nam nêu rõ, những năm gần đây Việt Nam đã có những tiến bộ rõ rệt trong việc tăng cường pháp quyền. Hiến pháp 2013 cùng các quy định pháp luật liên quan đã thể hiện rất rõ tầm quan trọng của việc thực thi pháp luật tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc ban hành và thực thi pháp luật vẫn chưa thực sự hiệu quả; thách thức nằm ở sự cần thiết phải có thêm sự nhất quán cũng như áp dụng một cách minh bạch để bảo đảm công lý và củng cố niềm tin đối với Nhà nước.
Quy trách nhiệm gắn với chế tài cụ thể trong xử lý kết quả theo dõi thi hành pháp luật
Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Phương, Phó Cục trưởng Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính (Bộ Tư pháp), để nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước của Bộ Tư pháp về tổ chức, theo dõi thi hành pháp luật, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.
Về xây dựng, hoàn thiện pháp luật, các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục rà soát, tháo gỡ vướng mắc từ quy định pháp luật; sớm ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù, nhất là về chi phí đánh giá hiệu quả pháp luật sau ban hành. Đồng thời, cần bổ sung quy định trách nhiệm gắn với chế tài cụ thể cho từng cơ quan, đơn vị, cá nhân trong cung cấp thông tin và xử lý kết quả theo dõi thi hành pháp luật.
Về tổ chức thi hành pháp luật, bà Minh Phương đề nghị tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, kiểm tra, giám sát thường xuyên; cán bộ, đảng viên phải gương mẫu chấp hành pháp luật, lan tỏa tinh thần thượng tôn Hiến pháp.
Bên cạnh đó, các cơ quan cần đa dạng hóa hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật; chú trọng hướng dẫn áp dụng văn bản; nghiên cứu ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong kiểm tra, rà soát văn bản; vận hành hiệu quả hệ thống tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về quy phạm pháp luật.
Từ thực tiễn giám sát của Quốc hội, ông Nguyễn Duy Tiến, Vụ trưởng Vụ Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội kiến nghị cần tăng cường truyền thông chính sách ngay từ giai đoạn dự thảo; đẩy mạnh công tác theo dõi, kiểm tra việc triển khai và thực hiện các kết luận, kiến nghị sau giám sát. Đồng thời, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, xác định rõ trách nhiệm từng cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội tiếp tục tăng cường giám sát, phối hợp cùng Chính phủ, bộ, ngành, địa phương khắc phục hạn chế, bất cập trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm tính khả thi và hiệu lực của hệ thống pháp luật.
