Đồng bằng sông Cửu Long chỉ có An Giang được thiên nhiên ưu ái ban tặng nhiều ngọn núi lớn nhỏ kỳ vĩ giữa châu thổ rộng lớn. Trên hành trình mở cõi dừng chân ở đây, các bậc tiền nhân lưu dân người Việt đã chọn bảy ngọn núi tiêu biểu đặt tên chữ Thất Sơn, gọi nôm na Bảy Núi.
Thất Sơn nằm gần biên giới Việt Nam - Campuchia chất chứa nhiều huyền thoại về thiên nhiên và những đạo sĩ tu luyện. “Muốn tu phật về Phú Yên, muốn tu tiên lên Bảy Núi”. Câu ca dân gian ấy từ nhỏ tôi nằm lòng. Phú Yên quê tôi dựng nhiều chùa chiền, nơi sinh trưởng thánh Liễu Quán thuộc dòng Lâm Tế có tầm ảnh hưởng rộng lớn đến Phật giáo xứ Đàng Trong từ thời Trịnh - Nguyễn phân tranh. Còn Bảy Núi từng là nơi cung cấp dữ liệu cho nhà văn Nguyễn Quang Sáng dựng nên thiên tiểu thuyết nổi tiếng “Đất lửa”, và mang lại nguồn cảm hứng cho trang viết của nhiều nhà văn nhà thơ khác sau này.
Thiên Cấm Sơn có tên gọi dân dã núi Cấm là ngọn núi cao nhất trong dãy Thất Sơn “trấn thủ” một góc biên giới Tây Nam. Đứng sừng sững giữa đồng bằng như viên tướng khổng lồ trấn thủ vùng biên cương, Thiên Cấm Sơn hùng vĩ có hồ nước lớn tương truyền ngày xưa các nàng tiên hay bay về tắm. Đây cũng là nơi có nhiều thú dữ, các đạo sĩ thường lên tu luyện, gắn với nhiều truyền thuyết ly kỳ trong dân gian.
Đưa chúng tôi lên thăm ngọn núi quê hương, nhà thơ Trần Thế Vinh cho biết, tên gọi chính thức bằng văn tự đầu tiên của núi Cấm là Cấm Sơn trong “Đại Nam nhất thống chí” biên soạn cuối thế kỷ XIX, theo đó “thế núi cao ngất, cây cối tươi tốt, là một trong bảy núi. Vì núi cao nên ít người lên đến chót”.
Thiên Cấm Sơn hợp cùng Cửu Long Giang ở ngã ba sông Hậu và sông Châu Đốc tạo thành bức tranh sơn thủy hữu tình “Tiền tam giang, hậu thất lĩnh”. Đồng thời, từ đỉnh núi cao nhất là vồ Bò Hong với 716 m, chúng ta nhìn xuống khu vực Thiền viện Phật Lớn giống như một lòng chảo được bao bọc bởi các chóp núi chập chùng thật kỳ vĩ. Đây là vùng cao nguyên trù phú giữa lòng núi Cấm, phù hợp trồng trọt các loại cây nhiệt đới lẫn ôn đới, quanh năm hoa trái xanh tươi đủ sắc màu.
Du khách đến Thiên Cấm Sơn quanh năm. Tuy nhiên thời điểm lý tưởng là cuối năm cũ bước sang năm mới. Đến với chốn bồng lai này, người ta đùa vui rằng, không tu cũng có thể đắc đạo và tự mình trở thành tiên nếu biết buông bỏ tham sân si.
Đặt chân lên đỉnh Thiên Cấm Sơn, chúng ta không những thưởng thức phong cảnh sơn thủy hữu tình, không khí trong lành thoáng mát, mà còn được “tắm mình” trong bao truyền thuyết kỳ bí của ngọn núi thiêng “trấn thủ” biên giới Tây Nam. Thắp nén hương thơm dâng chư phật và tổ tiên, nghiêng mình trong tiếng chuông ngân giữa chùa cổ uy nghiêm, tâm hồn chúng ta sẽ thấy thanh thản giữa chốn phiêu bồng.
Núi Cấm có rất nhiều dòng suối và mạch nước ngầm len lỏi qua khe đá. Nhờ hấp thụ tinh hoa đất trời, nguồn nước ở đây mang theo những nguồn vi khoáng có năng lượng dồi dào. Những cơn mưa đầu mùa trong lành rơi xuống những đỉnh núi cao, thấm vào khe đá lắng sâu lòng đất trở thành nguồn nước tinh khiết chảy ra các suối và tạo nên lòng hồ rộng lớn.
