Hằng năm, cứ tháng 7, nước nổi (còn gọi mùa nước lũ) như từ thượng nguồn sông Mê Công tràn về vùng châu thổ. Hai tỉnh An Giang, Đồng Tháp nằm cuối nguồn sông mẹ Mê Công được hưởng lợi từ con nước từ con cá cho đến hạt phù sa.
Vui chơi mùa nước nổi
Tháng 12, nước nổi rút nước đổ ra sông lớn. Nước giựt mang theo nguồn thủy sản về sông Cửu Long, gửi gắm lại lớp phù sa cho ruộng đồng phì nhiêu. Nước nổi như người bạn phương xa, đúng hẹn, hằng năm cứ lặng lẽ về chốn xưa rồi ồn ào rời đi.
Con nước dâng từ từ vào các cánh đồng, bãi bồi ven sông, từ đây hình thành nét văn hóa mùa nước nổi từ các hoạt động khai thác và nuôi thủy sản, nuôi trồng lúa mùa nổi và các loài cây thủy sinh.
Các nhiếp ảnh cũng không bỏ qua cơ hội về chụp những góc ảnh đẹp sức sống thiên nhiên từ những cây còng ngâm mình trong nước, những người kéo vó cá, những người hái bông súng, bông điên điển; các chợ đêm mua bán sản vật chỉ xuất hiện mùa nước nổi…
Năm 2023, huyện Châu Phú (cũ) tổ chức sự kiện “Ngày hội mùa nước nổi tại cánh đồng xã Thạnh Mỹ Tây” thu hút đông đảo du khách, người dân đến vui chơi. Trong chuỗi chương trình có các hoạt động gắn liền với sông nước như đẩy côn bắt cá lóc, mò bắt ốc đồng, dùng nơm chụp cá đồng cho khách vui chơi, trải nghiệm.
Trong mùa nước nổi 2025, nhiều địa phương ven sông Hậu tổ chức vui chơi, giải trí mùa nước nổi. Cuối tháng 9, Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang phối hợp cùng Ủy ban nhân dân xã Phú Hữu tổ chức “Hội thao mùa nước nổi” tại Cống Bùn Rền, ấp Vĩnh Lộc. Xã Phú Hữu nằm đầu nguồn sông Hậu hứng nước lũ tràn vào. Những cánh đồng lúa ngày nào vào mùa lũ biến thành những hồ nước khổng lồ chứa tôm cá.
Hội thao bao gồm nhiều nội dung như đua xuồng ba lá đôi nam, đôi nam-nữ ở cự ly từ 150 đến 200m, đua xuồng bằng thân chuối, rượt bắt vịt trên đồng… Hội thao đã góp phần quảng bá hình ảnh đẹp của vùng đất Phú Hữu trong mùa nước nổi, thu hút du khách tham quan ở các mùa nước nổi sắp tới.
Trong tháng 10 và tháng 11, Ủy ban nhân dân xã Châu Phong, Ủy ban nhân dân phường Mỹ Thới lần đầu tiên tổ chức sự kiện mùa nước nổi với các hoạt động đua xuồng bằng thân chuối, bắt vịt...
Các sự kiện trên thu hút đông đảo người dân đến tham dự cho thấy sức cuốn hút mạnh mẽ của mùa nước nổi. Và việc các xã phường tổ chức sự kiện mùa nước nổi là thông tin gây chú ý cho du khách.
Du lịch mùa nước nổi
Mùa nước nổi này, nông dân Nguyễn Văn Tài, ngụ ấp Vĩnh Đông, xã An Cư, mở đồng đón phù sa vào và bao ruộng dụ cá tự nhiên vào ở. Ông Tài và các nông dân có ruộng liền kề còn hợp tác trồng sen sạch.
Nhóm ông Tài tổ chức du lịch sinh thái mùa nước nổi, dùng chiếc trẹt đưa đón du khách qua những cánh đồng ngập nước, lội nước tham quan đồng sen, cùng kéo lưới bắt cá đồng, trải nghiệm các món ăn cá đồng. Từ mô hình này, nhóm ông Tài có thêm nguồn thu nhập từ du lịch so với những năm trước.
Mô hình du lịch ở chốn đồng sâu được khách du lịch thích thú khi hòa mình với tự nhiên và đích thân trải nghiệm chạm tay vốc hạt phù sa ngâm mình trong ruộng, gỡ bắt những con cá đang nhảy xối xả trong lưới…
Từ năm, 2024, anh Đinh Hoàng Tính dựng quán cà phê mang tên “Gió mùa lên” giữa cánh đồng mênh mông ở xã Cô Tô. Anh Tính chia sẻ: “Mùa khô khách vào quán ngắm đồng lúa vàng trĩu hạt. Còn mùa nước nổi, khách vào quán thưởng thức ngọn gió đồng trong lành, nghe chim trời kêu hót, ngắm ngọn núi Cô Tô soi bóng nước”.
Năm 2025, anh Tính duy trì mô hình, cho dựng các tiểu cảnh liên quan sông nước, bày trí các vó cá, xuồng ba lá, những căn nhà tranh thấp thoáng, cho trồng cây điên điển tạo nên không gian mùa lũ thu gọn nhưng sống động.
Nhiều du khách thích vào quán lúc hoàng hôn và bình minh thư thả ngắm cảnh đẹp thiên nhiên sơn thủy quyện lại trong nước nổi. Cùng tĩnh tâm ngắm vệt nắng chiều tàn trải dài lung linh vàng rực trên đồng nước, ngắm vừng sáng cuối ngày khuất dần vào bóng núi Cô Tô.
Những năm trước, Tổ hợp tác du lịch Tân Trung ở xã Tân Trung (nay là xã Phú Tân) triển khai đón du khách đến vui chơi tại lòng hồ Tân Trung. Vào mùa khô, lòng hồ Tân Trung là bãi bồi nhưng vào mùa nước nổi như cái phễu hứng nước sông Vàm Nao tràn vào trở thành hồ lớn rất thích hợp cho khai thác du lịch.
Thông qua các tour du lịch tại Thành phố Hồ Chí Minh, du khách đến đây hòa nhập cùng bản xứ đi hái ấu, hái điên điển, dỡ chà hay kéo lưới bắt cá, mò ốc bắt cua; ngắm nhìn cảnh những căn nhà sàn như mọc chơi vơi trong mùa nước nổi từ đó hiểu rõ hơn thế nào mùa nước nổi.
Tại các vùng ven sông Hậu, sông Tiền nhiều nơi tận dụng mùa nước nổi khai thác du lịch xanh cho du khách tìm tòi đời sống nông dân, ngư dân trong mùa nước nổi.
Nước nổi từ lâu nay gắn bó với cư dân vùng châu thổ, là một phần không thể tách rời trong đời sống văn hóa vùng đất ngập nước. Nếu được hướng dẫn đầu tư bài bản, khai thác tốt, tin chắc rằng tỉnh An Giang sẽ có thêm loại hình du lịch đưa du khách hòa mình, trải nghiệm với thiên nhiên chỉ có trong 4 tháng mùa nước nổi, từ đó, giúp người dân bản địa có thêm nguồn thu bền vững từ các mối liên kết tour tuyến du lịch.
