Hiệu quả dự án y tế từ xa tại các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa

Sáng 26/6, Bộ Y tế Việt Nam tổ chức hội thảo Việt Nam-Hàn Quốc về y tế từ xa. Đây là chương trình nằm trong dự án "Ứng dụng y tế từ xa nhằm tăng cường tiếp cận dịch vụ y tế cho các nhóm yếu thế tại Việt Nam".

Đẩy mạnh triển khai y tế từ xa, xóa khoảng cách y tế giữa các vùng miền

Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Y tế cho biết, y tế từ xa là một trong những biểu hiện cụ thể và rõ nét nhất của nền y học hiện đại – nơi công nghệ được ứng dụng để phục vụ con người, bảo đảm công bằng và mở rộng tiếp cận y tế đến mọi vùng miền.

Ngay từ năm 2020, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, Bộ Y tế đã khẩn trương triển khai Đề án khám, chữa bệnh từ xa với trên 1.000 điểm cầu kết nối toàn quốc, góp phần cứu sống hàng nghìn bệnh nhân, trong đó có cả người nước ngoài. Hiện nay, mô hình này tiếp tục được duy trì và mở rộng, phục vụ hàng vạn lượt bệnh nhân mỗi năm, nhất là tại các địa phương khó khăn.

Song song với triển khai thực tiễn, Bộ Y tế cũng đã chủ động hoàn thiện hành lang pháp lý để bảo đảm y tế từ xa phát triển đúng định hướng và bền vững. Từ Luật Khám bệnh, chữa bệnh sửa đổi năm 2023 đến Nghị định 96/2023/NĐ-CP và Thông tư 30/2023/TT-BYT, cùng với nhiều văn bản hướng dẫn, đã hình thành nền tảng pháp lý tương đối đầy đủ cho hoạt động này.

Đặc biệt, kể từ năm 2020, với sự đồng hành của UNDP, mô hình tư vấn, khám chữa bệnh từ xa sử dụng phần mềm “Bác sĩ cho mọi nhà” đã được triển khai hiệu quả tại 8 tỉnh.

Theo bác sĩ Nguyễn Thanh Hà, đại diện của UNDP, 3 giai đoạn phát triển và triển khai hệ thống Bác sĩ cho mọi nhà.

Trong giai đoạn đầu tiên, dự án khởi xướng và thí điểm với quy mô nhỏ tại 3 huyện của 3 tỉnh miền núi (Hà Giang, Bắc Kạn và Lạng Sơn). Trong giai đoạn 2, dự án nâng cấp phần mềm và phần cứng, và nhân rộng triền khai tại 5 tỉnh bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu (thành phố Huế, các tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định, Đăk Lắk và Cà Mau).

Trong giai đoạn 3, dự án tiếp tục nâng cấp toàn diện hệ thống (cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, tăng cường năng lực nhân viền tế và xây dựng các văn bản pháp lý) và mở rộng thêm 6 tỉnh mới cùng 4 tỉnh cũ tập trung vào các khu vực yếu thế (Hà Giang, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, Tây Ninh, Hậu Giang, Bến Tre và Cà Mau). Đến nay, dự án hỗ trợ cho 14 tỉnh trong thời gian 2024-2026.

Tại dự án này, hệ thống trực tuyến cho phép kết nối và sử dụng ứng dụng trên nền tảng trang web trên máy tính và ứng dụng trên điện thoại thông minh; kết nối và cho phép trao đổi, tương tác giữa các cán bộ y tế và giữa cán bộ y tế với người bệnh; lưu trữ dữ liệu tại các máy chủ đặt tại Trung tâm Dữ liệu của Trung tâm Thông tin y tế Quốc gia và 5 Sở Y tế.

Tiếp nối thành công đó, Bộ Y tế phối hợp với KOFIH và UNDP triển khai Dự án y tế từ xa tại 10 tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa – nơi có điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế còn nhiều khó khăn (Hà Giang, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, Tây Ninh, Hậu Giang, Bến Tre và Cà Mau).

Được triển khai trong giai đoạn từ 1/12/2023-30/11/2026, dự án là một mô hình hợp tác quốc tế thiết thực, mang đậm tính nhân văn, góp phần cụ thể hóa chủ trương “không ai bị bỏ lại phía sau” trong chăm sóc sức khỏe.

Dự án tập trung vào 3 nội dung: Xây dựng và phổ biến các văn bản, tài liệu quy trình chuẩn, các hướng dẫn kỹ thuật liên quan đến triển khai và thực hiện khám bệnh, chữa bệnh từ xa; nâng cao năng lực hệ thống y tế nhằm cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh từ xa có chất lượng tốt tại tuyến y tế cơ sở, bao gồm cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin (phần cứng và phần mềm) và năng lực của cán bộ y tế; cung cấp và thúc đẩy sử dụng các dịch vụ khám chữa bệnh từ xa tuyến y tế cơ sở cho người dân, bao gồm các nhóm yếu thế và nhóm người bệnh mắc tăng huyết áp và bệnh lao.

Bảo đảm tính bền vững cho dự án "Bác sĩ cho mọi nhà"

Phát biểu tại hội thảo, ông Cheon Joo Hwan, Giám đốc KOFIH khẳng định, y tế từ xa không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là phương tiện quan trọng để thúc đẩy công bằng y tế. Dự án lần này không chỉ cung cấp hỗ trợ kỹ thuật đơn thuần mà còn tích hợp công nghệ thông tin vào dịch vụ y tế, góp phần thu hẹp khoảng cách tiếp cận giữa các nhóm dân cư.

Đại diện KOFIH cho biết Bệnh viện Samsung Kangbuk đã tham gia dự án ngay từ đầu, từ khảo sát thực tế đến đào tạo kỹ thuật, cung cấp kinh nghiệm quý báu từ hệ thống y tế Hàn Quốc.

Ông nhấn mạnh, hội thảo lần này là cơ hội để Việt Nam-Hàn Quốc chia sẻ thực tiễn, đồng thời bàn thảo các mô hình chính sách, tài chính bền vững cho y tế từ xa.

Bác sĩ Nguyễn Thanh Hà cho biết, hiện dự án khám chữa bệnh từ xa do KOFIHvà UNDP hỗ trợ tại Việt Nam cũng đang gặp nhiều thách thức khi các hướng dẫn liên quan đến chính sách đối với khám chữa bệnh từ xa chưa đầy đủ; thiếu sự tích hợp và chia sẻ dữ liệu với thông tin y tế hiện có tại trạm y tế; thiếu các thiết bị công nghệ thông tin chuyên dụng dành cho y tế từ xa tại các cơ sở y tế tuyến cơ sở....

Trước thực tế một số địa phương sáp nhập, địa bàn triển khai dự án mở rộng hơn, trong khi nguồn lực của dự án hạn chế, UNDP sẽ phối hợp Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế và 10 Sở Y tế của 10 địa phương cũ để điều chỉnh nguồn lực.

Để bảo đảm tính bền vững và nhân rộng các kết quả của Dự án, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn đề nghị Cục Quản lý Khám, chữa bệnh chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo, Vụ Kế hoạch-Tài chính, Vụ Bảo hiểm y tế, Trung tâm Thông tin y tế Quốc gia và 10 Sở Y tế địa phương tiếp tục hoàn thành tốt các mục tiêu đề ra.

Đồng thời, tổng kết thực tiễn, đề xuất sửa đổi, hoàn thiện chính sách, kỹ thuật, cơ chế tài chính để mô hình y tế từ xa được tích hợp bền vững vào hệ thống y tế thường quy.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành cùng Bộ Y tế và các đối tác để bảo đảm mọi người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế, có thể tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng, công bằng và toàn diện.