Năm 2015, Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh (cũ) cho chủ trương chuyển dự án sang hình thức hợp đồng xây dựng-chuyển giao (BT).
Tuyến đường thi công hoàn thành, đưa vào khai thác từ năm 2018, nhưng đến nay công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư của dự án chưa thực hiện xong, hợp đồng thi công xây dựng công trình giữa chủ đầu tư với nhà đầu tư chưa thống nhất phương thức thanh toán cho nên chưa thể thực hiện thủ tục quyết toán công trình.
Dự án đầu tư xây dựng tuyến số 1 đường nội ô thị xã Trà Vinh, do Sở Giao thông vận tải tỉnh Trà Vinh (cũ) làm chủ đầu tư, quy mô 8 làn xe, tổng mức đầu tư hơn 160 tỷ đồng, theo hình thức đổi đất lấy cơ sở hạ tầng, sử dụng quỹ đất hai bên đường tạo vốn xây dựng công trình.
Theo thiết kế ban đầu, tuyến đường số 1 Trà Vinh dài 2,2 km, rộng 19,5m, tổng mức đầu tư hơn 141 tỷ đồng; tổng diện tích thu hồi đất 280.300 m2 của 253 hộ gia đình và ba tổ chức.
Năm 2015, Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh thống nhất cho chủ trương lập lại dự án, với quy mô hai làn xe trên hiện trạng phần đất đã giải phóng mặt bằng. Chuyển đổi hình thức đầu tư dự án sang BT, tổng mức đầu tư gần 143 tỷ đồng, bao gồm chi phí đầu tư xây dựng giai đoạn 1 hơn 42 tỷ đồng và chi phí đầu tư điều chỉnh tại thời điểm trình hơn 100 tỷ đồng.
Theo hợp đồng dự án, các phụ lục hợp đồng được ký giữa Sở Giao thông vận tải tỉnh với doanh nghiệp tư nhân Bình An, tháng 2/2017 tuyến đường số 1 Trà Vinh được khởi công xây dựng.
Tổng số ngày hoàn thành dự án là 540 ngày, kể từ ngày khởi công đến hết ngày 28/8/2018, tổng giá trị hợp đồng là hơn 88 tỷ đồng. Nhà nước giao 34.420 m2 đất ở đô thị cho nhà đầu tư với đơn giá đất là 2.632.000 đồng/m2.
Sau đó, có sự điều chỉnh phương thức thanh toán bằng tiền có bù chênh lệch lãi suất huy động vốn của nhà đầu tư trong quá trình thi công tuyến đường số 1 Trà Vinh theo thời gian trong hợp đồng.
Nhà nước nhận chuyển nhượng dự án của nhà đầu tư, nguồn vốn thanh toán từ nguồn đấu giá quyền sử dụng đất khoảng 34.418,8 m2. Tổng vốn đầu tư dự án BT sau thuế là hơn 96 tỷ đồng, do điều chỉnh, bổ sung mở rộng vỉa hè, hệ thống điện chiếu sáng, hố ga thoát nước.
Đến tháng 12/2018, Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo Trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh thanh toán tạm ứng số tiền là 71 tỷ đồng từ Quỹ Phát triển đất tỉnh Trà Vinh để thanh toán tạm ứng cho doanh nghiệp tư nhân Bình An. Tuyến đường số 1 Trà Vinh đã được bàn giao và đưa vào khai thác.
Theo Thanh tra tỉnh Vĩnh Long, dự án đầu tư xây dựng tuyến số 1 đường nội ô thị xã Trà Vinh để xảy ra nhiều thiếu sót trong việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư; lựa chọn nhà đầu tư, thương thảo, ký hợp đồng; bố trí vốn, thanh quyết toán dự án; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất.
Cụ thể như, chủ đầu tư trình phê duyệt thiết kế điểm đầu tuyến giao với đường Lê Văn Tám cách mố cầu Ô Xây 181,5m về hướng Quốc lộ 54 là chưa tiếp thu hết nội dung đề nghị nêu tại Kết luận thanh tra số 01/KL-UBND ngày 11/1/2010 của Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh là 290m, bảo đảm an toàn giao thông.
Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh cho chủ trương thi công lại tuyến đường số 1 Trà Vinh khi chưa có phê duyệt quy hoạch phân khu và phê duyệt quy hoạch chi tiết là không đúng quy định tại Điểm a, Khoản 1, Điều 36 Luật Xây dựng năm 2003.
Thanh tra tỉnh Vĩnh Long cũng chỉ ra những khó khăn, vướng mắc của dự án tuyến đường số 1 Trà Vinh, hợp đồng BT ban đầu quy định thanh toán cho nhà đầu tư bằng quỹ đất ở hai bên đường 34.420 m².
Tuy nhiên, hợp đồng lại ghi đơn giá đất tính theo giá năm 2015 là 2.632.000 đồng/m², trong khi công trình hoàn thành năm 2018. Do đó, nếu giao đất để thanh toán theo hợp đồng đã ký là không đúng theo quy định pháp luật về đất đai, còn thanh toán theo Phụ lục hợp đồng số 02/PLHĐ/2018 ngày 29/11/2018 giữa Sở Giao thông vận tải tỉnh và doanh nghiệp tư nhân Bình An thì không đúng quy định tại Khoản 5, Điều 3, Nghị định số 15/2015/NĐ-CP ngày 14/2/2015 của Chính phủ.
Điều này gây ra vướng mắc khi thanh toán, hậu quả là đến nay dự án chưa thể thanh quyết toán được. Đối với phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư, hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng và Sở Tài chính tỉnh đã tham mưu phê duyệt phương án không đúng: Giao đất ở vượt hạn mức; bồi thường đất nông nghiệp bằng đất ở là trái quy định pháp luật; giá đất tái định cư xác định 100.000 đồng/m², giá giao đất dự án cho hộ dân để đủ mặt tiền 4m là 1.500.000 đồng/m² là sai với quy định.
Hậu quả là dù phương án đã được phê duyệt từ năm 2008 nhưng đến nay chưa có hộ dân nào được bố trí tái định cư theo phương án. Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho dự án, Thanh tra tỉnh kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ xem xét để bộ, ngành Trung ương có văn bản hướng dẫn tỉnh giải quyết khó khăn hoặc thống nhất cho tỉnh giải quyết theo phương án: Đề xuất với nhà đầu tư chuyển đổi phương án thanh toán hợp đồng, từ thanh toán bằng quỹ đất ở hai bên đường tuyến đường số 1 Trà Vinh chuyển sang phương án thanh toán bằng tiền có tính chênh lệch lãi suất huy động vốn của nhà đầu tư trong quá trình thi công theo thời gian trong hợp đồng.
Điều chỉnh, bổ sung nội dung của phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư đã phê duyệt trước đây, không giao đất cho người dân bị thu đất để thực hiện dự án mà thực hiện bồi thường bằng tiền đối với diện tích 66.904 m2 đất ở dự kiến giao theo phương án được duyệt, giá đất ở để tính bồi thường được xác định bằng giá đất cụ thể theo quy định hiện hành.
Đối với quỹ đất sạch còn lại, sau khi trừ phần đất đã làm đường giao thông theo quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đã được Ủy ban nhân dân thành phố Trà Vinh (cũ) phê duyệt tại Quyết định số 1250a/QĐ-UBND ngày 7/2/2018, giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long quản lý.
